Mở đầu phát biểu trước Quốc hội, Thủ tướng cảm ơn sự tín nhiệm của các vị đại biểu Quốc hội dành cho Thủ tướng cũng như các thành viên Chính phủ. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, kết quả bỏ phiếu tín nhiệm của Quốc hội, dù tín nhiệm cao hay tín nhiệm thấp đều có chung ý nghĩa thôi thúc Chính phủ trong việc thực hiện tốt hơn nữa các nhiệm vụ phát triển đất nước còn rất nhiều thách thức ở phía trước.
Theo Thủ tướng, qua 10 ngày diễn ra kỳ họp, Quốc hội đã dành nhiều ngày thảo luận, chất vấn và cho ý kiến về nhiều vấn đề kinh tế-xã hội, tài chính ngân sách, xây dựng pháp luật, trong đó có những vấn đề hệ trọng của đất nước. Các ý kiến hết sức đa dạng và sâu sắc, thậm chí có những ý kiến trái nhau nhưng tất cả đều rất thẳng thắn, tâm huyết, thể hiện sự quan tâm, trách nhiệm của các vị đại biểu đối với cử tri cũng như đối với đất nước.
Chú trọng phát triển bền vững, luôn kiên định với lý tưởng
Thủ tướng khẳng định, gần 75 năm sau ngày độc lập, gần 45 năm sau thống nhất và hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao và ghi nhận như một hình mẫu của nền kinh tế chuyển đổi có nhiều thành công trong phát triển và giảm nghèo. Mặc dù có những giai đoạn thăng trầm như bất kỳ quốc gia nào khác, song về tổng thể, so với mặt bằng chung của thế giới, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong ba thập niên kể từ khi đổi mới là rất ấn tượng.
Nhấn mạnh Việt Nam không chỉ quan tâm đến tốc độ tăng trưởng kinh tế mà còn ý thức rất rõ yêu cầu nâng cao chất lượng tăng trưởng, chú trọng phát triển bền vững, Thủ tướng nêu rõ thực hiện nghị quyết của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, nâng cao hiệu quả đầu tư, giảm nghèo bền vững, bảo vệ môi trường, thúc đẩy tiến bộ và công bằng xã hội, đảm bảo các quyền con người, quyền tài sản và quyền tự do kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.
Cùng đó là tăng cường sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, chăm lo đời sống văn hóa-tinh thần, cải thiện phúc lợi, tạo cơ hội học hành, tiếp cận y tế cho nhân dân, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo, vùng đồng bào các dân tộc thiểu số; thực hiện chính sách phát triển tam nông; đảm bảo an ninh, an toàn cho người dân trong các hoạt động của đời sống kinh tế và xã hội; củng cố năng lực quốc phòng, bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của tổ quốc, sẵn sàng ứng phó và không để bị bất ngờ trong mọi tình huống hay trước bất kỳ các thách thức và mối đe dọa nào có thể xảy đến.
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đã gần 3 năm, dù tình hình kinh tế thế giới biến động phức tạp, khó lường, nhiều mặt không thuận lợi đối với một nước hội nhập sâu như nước ta, nhưng Việt Nam đã giữ được ổn định chính trị-xã hội, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối cao với chất lượng được cải thiện.
Thủ tướng đánh giá, thành quả này có được nhờ nỗ lực chung cả cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Việt Nam cần tiếp tục nỗ lực để phát triển mạnh mẽ và cải thiện hơn nữa cuộc sống của nhân dân.
Thủ tướng bày tỏ tin tưởng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cùng với sự nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, chúng ta sẽ tận dụng tốt các cơ hội, luôn chung sức, đồng lòng, kiên định niềm tin vào lý tưởng và mục tiêu về một nước Việt Nam độc lập, tự cường, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh.
Bảo vệ các thành quả đã có và đạt được trọn vẹn những mục tiêu phát triển, theo Thủ tướng là cả một chặng đường đầy khó khăn, đòi hỏi phải không ngừng đổi mới, cải cách, luôn kiên định với lý tưởng, phải nỗ lực, quyết tâm trong nhiều giai đoạn, không chỉ trong nhiệm kỳ này mà cả những nhiệm kỳ kế tiếp, đặc biệt trong bối cảnh khi cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt, nền kinh tế Việt Nam đã và đang hội nhập sâu rộng ở mức độ chưa từng có vào kinh tế khu vực và toàn cầu.
Đặt người dân ở vị trí ưu tiên trong chính sách phát triển
Thủ tướng cho rằng, nhiệm vụ phát triển đặt ra trong 5-10 năm tới và xa hơn đòi hỏi Việt Nam phải nắm bắt những xu thế công nghệ và chuyển động của thế giới toàn cầu hóa. Theo Thủ tướng, việc nỗ lực giảm chi phí, tiết kiệm thời gian cho người dân và doanh nghiệp, kiên quyết loại trừ nạn quan liêu, tham nhũng, kể cả tham nhũng vặt; các ngành, các cấp nêu gương trong việc tiết kiệm công quỹ, quyết liệt chống tiêu cực, lãng phí; cấp lãnh đạo là tấm gương về tinh thần làm việc tận tụy, trách nhiệm, sáng tạo, hiệu quả, vì lợi ích chính đáng của người dân và doanh nghiệp… là những giải pháp cần tiếp tục nỗ lực thực hiện.
Thủ tướng yêu cầu mọi thành viên Chính phủ và toàn bộ đội ngũ cán bộ, công chức trong toàn hệ thống hành chính nhà nước phải thấm nhuần, quán triệt đầy đủ tinh thần này; cụ thể hơn là thực hiện nghiêm Quy định số 08-QĐ/TW ngày 25/10/2018 của Ban chấp hành Trung ương quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên trước hết là Ủy viên Bộ chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương.
Thủ tướng cho rằng cần quyết liệt hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chú trọng cải cách tư pháp, bảo vệ quyền tài sản, quyền công dân, thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, kiểm soát quyền lực; đấu tranh không khoan nhượng với tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, chạy chức, chạy quyền, chạy dự án, đề cao kỷ luật kỷ cương trong toàn bộ hệ thống chính trị; đẩy mạnh tinh giản biên chế, làm cho bộ máy nhà nước trở nên tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh.
Theo Thủ tướng, cần rút kinh nghiệm sâu sắc và không để tái diễn vụ việc Con cưng hay gần đây là vụ phạt tiền 90 triệu đồng đối với hành vi đổi 100 USD không đúng quy định... Thủ tướng đề nghị sửa lại Nghị định 96/2014/NĐ-CP về Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng.
“Tất cả chúng ta, toàn bộ hệ thống chính trị, cần chia sẻ trách nhiệm khơi thông mọi điều kiện, giải phóng nguồn lực và tiềm năng cho sự phát triển của các thành phần kinh tế, trong đó có vai trò động lực quan trọng của kinh tế tư nhân. Làm được như vậy, chúng ta sẽ tạo ra được những không gian mới, động lực tăng trưởng mới trong các lĩnh vực quan trọng của thế kỷ 21 như nông nghiệp thông minh, công nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái, các loại hình dịch vụ và công nghệ tài chính hiện đại...,” Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng cũng bày tỏ: “Chúng ta cần hiểu và đặt sự lưu tâm đến từng người dân, không để bất kỳ ai bị bỏ sót hay cảm thấy bị bỏ sót trong các chính sách phát triển. Trách nhiệm nặng nề nhưng vinh dự cũng lớn lao. Được sự tín nhiệm của các đại biểu Quốc hội, đặc biệt là niềm tin mà nhân dân dành cho, các thành viên Chính phủ quyết tâm thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.”
Trong phần kết bài phát biểu, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chân thành cảm ơn các đại biểu về những ý kiến thảo luận, chất vấn đã giúp Chính phủ nhận diện rõ nét hơn những hạn chế, bất cập, trên cơ sở đó đề ra chương trình hành động và giải pháp sát thực tiễn để giải quyết những vấn đề đang đặt ra.
Thủ tướng đề nghị: "Tất cả chúng ta hãy cùng nhau tập trung sức lực, làm thật tốt những nhiệm vụ trong những tháng còn lại của năm 2018 cũng như thời gian còn lại của nhiệm kỳ này."
Thủ tướng cho biết, thời gian tới, Chính phủ sẽ tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm, trong đó có việc kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, bảo đảm an toàn tài chính quốc gia, an ninh tiền tệ, an ninh lương thực, an ninh truyền thống và phi truyền thống.
Chính phủ cũng sẽ quyết liệt thực hiện tái cơ cấu lại nền kinh tế theo Nghị quyết 24 của Quốc hội một cách thực chất, hiệu quả hơn nữa; chỉ đạo các cấp, ngành thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 25 của Quốc hội về kế hoạch tài chính 5 năm 2016-2020, bảo đảm cơ cấu chi Ngân sách Nhà nước hợp lý hơn, giảm tỷ trọng chi thường xuyên, nâng tỷ trọng chi đầu tư phát triển, giảm bội chi Ngân sách Nhà nước xuống mức 3,5% GDP vào năm 2020...
 Quang cảnh phiên chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, chiều 1/11 |
Bên cạnh đó, Chính phủ sẽ thực hiện mạnh mẽ 3 đột phá chiến lược, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, trong đó gỡ bỏ những rào cản cho doanh nghiệp phát triển; giải quyết những vấn đề bất cập, yếu kém trong huy động, phân bổ nguồn lực, quản lý, xây dựng kết cấu hạ tầng mà nhiều vị đại biểu Quốc hội đã nêu.
Đồng thời ưu tiên phát triển bền vững văn hóa, xã hội, y tế, đầu tư phát triển giáo dục theo hướng hiện đại và hội nhập quốc tế. Tập trung chỉ đạo giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc gây bất an trong nhân dân như bạo lực gia đình, xâm hại trẻ em, tệ nạn xã hội, tội phạm và mất an ninh trật tự an toàn xã hôi, ô nhiễm môi trường, an toàn giao thông, phòng chóng cháy nổ...
Công tác thanh tra, kiểm tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tiêu cực, xử lý nghiêm những vụ án tham nhũng…là những mặt công tác sẽ được đẩy mạnh; song song với việc đảm bảo tăng cường quốc phòng-an ninh, đảm bảo độc lập, chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững sự ổn định chính trị-xã hội, môi trường hòa bình để phát triển đất nước.
Chính phủ sẽ nỗ lực nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế, tạo môi trường hòa bình, điều kiện thuận lợi để phát triển đất nước; khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại đã ký; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tập trung kiện toàn tổ chức bộ máy, biên chế tinh gọn và hiệu quả, xứng đáng với niềm tin của nhân dân và Quốc hội.
Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm trước những yếu kém
Tiếp đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trả lời chất vấn của các đại biểu về một số vấn đề được nhiều đại biểu và đông đảo cử tri quan tâm. Những chất vấn khác của các đại biểu Quốc hội sẽ được Thủ tướng trả lời bằng văn bản và gửi đến từng đại biểu.
Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm về giải pháp để các thành viên Chính phủ "đều tay hơn," Thủ tướng bày tỏ: 5 ngón tay có ngón ngắn, dài nhưng đều nằm trên cùng một bàn tay, vì vậy trước tiên tất cả các thành viên Chính phủ phải đoàn kết để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Bên cạnh đó, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm trước những yếu kém.
Về vấn đề này, Thủ tướng nhấn mạnh 4 giải pháp. Trước hết là chỉ đạo kiểm tra, đôn đốc tốt hơn các Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh, bởi thực tế, cùng một cơ chế, chính sách nhưng có địa phương, ngành này làm tốt trong khi nơi khác trì trệ, sai sót lớn đều do điều hành mà ra.
Thành viên Chính phủ phải nêu gương tốt hơn, đổi mới phương pháp trong công tác, kiểm tra các Cục, Vụ, Viện... chấm dứt tình trạng "trên nóng dưới lạnh." Mỗi thành viên Chính phủ cần tự rèn luyện, đổi mới sáng tạo sát dân, sát cơ sở, sát địa phương, không được lãnh đạo, chỉ đạo theo kiểu "đuổi gà qua đám giỗ," sơ sài, qua loa, sợ trách nhiệm. Cuối cùng, với trường hợp vi phạm nặng thì phải thay đổi công tác cho phù hợp.
“Với tâm tư của nhiều vị Bộ trưởng như đại biểu nêu, tôi muốn nói, như ở các nước, Chính phủ, Bộ trưởng với tư cách là Tư lệnh ngành, nhất là đất nước đông dân như nước ta, gần 100 triệu dân, thì điều hành rất phức tạp, rủi ro. Tôi cũng mong các đại biểu Quốc hội rất thông cảm, anh em phần lớn là nhiệm kỳ đầu,” Thủ tướng chia sẻ.
Phối hợp thực hiện tốt công tác dân vận
Về công tác dân vận chính quyền được đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) nêu, Thủ tướng cho biết, trong năm 2018 – Năm Dân vận chính quyền, Chính phủ, các cấp chính quyền kết hợp với Ban Dân vận để lắng nghe ý kiến của nhân dân. Thủ tướng khẳng định, công tác dân vận không chỉ là Ban Dân vận mà tất cả hệ thống chính trị, nhất là các cấp chính quyền phải quan tâm để người dân đồng tình với chúng ta trong hành động – một việc rất quan trọng mà chúng ta chưa làm tốt hiện nay.
Theo Thủ tướng, chính quyền phải phục vụ người dân, tập trung cải cách hành chính, một cửa liên thông, phát huy dân chủ của người dân. Cùng với đó, đối thoại với các tầng lớp nhân dân, nhất là lớp trẻ. Các dự thảo luật phải lấy ý kiến của nhân dân. Sắp tới, các cấp chính quyền phải phối hợp làm tốt hơn công tác dân vận.
Các tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật
Trả lời chất vấn của đại biểu Thích Thanh Quyết (Quảng Ninh) về chính sách tôn giáo, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, các tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật, đều được Đảng và Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, từ cấp Trung ương tới cấp cơ sở quan tâm. Nước ta hiện có 15 tôn giáo, 42 tổ chức, 25,3 triệu tín đồ, chiếm 23% dân số. Thủ tướng nhấn mạnh, không đất nước nào có hàng vạn nhà thờ, nhà chùa, thánh thất như ở Việt Nam; chưa đất nước nào 3 lần được Liên hợp quốc chọn tổ chức Đại hội Phật giáo thế giới Vesak. Điều đó cho thấy Việt Nam là đất nước tự do tôn giáo theo Hiến pháp đã quy định.
Theo Thủ tướng, sau khi Luật Tín ngưỡng, tôn giáo được ban hành, đã có nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện. Đây là một trong những cải cách pháp lý quan trọng nhằm cụ thể hóa đầy đủ nội dung, tinh thần của Hiến pháp 2013 về một trong những quyền con người quan trọng, cơ bản hàng đầu, có tác động sâu sắc cho sự ổn định và phát triển của xã hội, của đất nước, là công cụ hỗ trợ đắc lực cho hoạt động quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo trong xu thế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, có nhiều biến động phức tạp và có nhiều sức ép về vấn đề nhân quyền, dân chủ của các quốc gia lớn đối với hoạt động tôn giáo ở Việt Nam.
Quan tâm mạnh mẽ tới ứng phó với biến đổi khí hậu
Trả lời các chất vấn của đại biểu Quốc hội về các giải pháp trước tình trạng biến đổi khí hậu ảnh hưởng trực tiếp tới đồng bằng sông Cửu Long, Thủ tướng khẳng định Chính phủ đã chỉ đạo tích cực, có chương trình hành động cụ thể, trước hết là chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, bố trí nguồn lực trên 12.000 tỷ đồng cho các chương trình dự án, bổ sung thêm 2.500 tỷ đồng mới đây. Nhiều tỉnh chủ động kêu gọi đầu tư xã hội hóa nguồn lực, hợp tác đầu tư; thành lập Thường trực Ban Chỉ đạo chuyên theo dõi về vấn đề biến đổi khí hậu ở khu vực này. Tuy nhiên, tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu là rất lớn.
Thủ tướng cho biết Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo quan tâm mạnh mẽ hơn, nhất là đối với những hạ tầng ưu tiên vào những vấn đề có liên quan để phát triển đồng bằng sông Cửu Long trong tình hình biến đổi khí hậu.
Nỗ lực xử lý nợ xây dựng cơ bản
Liên quan đến vấn đề nợ xây dựng cơ bản mà đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) chất vấn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ví von “cháo nóng húp quanh mà nợ trả dần.” Thủ tướng cho rằng, để thực hiện Luật Ngân sách nhà nước và Luật Đầu tư công, trong kế hoạch đầu tư trung hạn 2016-2020 đã bố trí trên 9.000 tỷ đồng để thanh toán nợ đọng các bộ, ngành Trung ương đã được rà soát (chốt đến tháng 12/2014).
Thủ tướng khẳng định Chính phủ cũng như các bộ, ngành sẽ thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 26 của Quốc hội. Chính phủ cũng đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội nguyên tắc, tiêu chí sử dụng quỹ dự phòng chung cho đầu tư trung hạn để giải quyết một số vấn đề về thanh toán khối lượng xây dựng cơ bản đang nợ.
