Tổng Bí thư Tô Lâm: Đưa dữ liệu trở thành một nguồn lực chiến lược, một loại tài nguyên mới

Chiều 29/12, Tổng Bí thư Tô Lâm đến thăm và làm việc tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 (tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, xã Hòa Lạc, thành phố Hà Nội).

Tham gia đoàn công tác của có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng; Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Phạm Gia Túc; Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, cùng đại diện các bộ, ngành.

Về phía Bộ Công an có: Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an; các Thứ trưởng, lãnh đạo các đơn vị và Trung tâm Dữ liệu quốc gia.

Đã hoàn thành đồng bộ 157 triệu dữ liệu từ 16 cơ sở dữ liệu quốc gia/chuyên ngành

Theo báo cáo, Trung tâm Dữ liệu quốc gia được thành lập và chính thức ra mắt vào ngày 25/2/2025. Đây là bước đột phá quan trọng, đưa Việt Nam lần đầu tiên có một đơn vị chuyên trách trực thuộc Bộ Công an thực hiện chức năng quản lý, điều phối nhà nước về dữ liệu.

Trung tâm được xác định vị trí trung tâm, then chốt, đóng vai trò là “bộ não,” “trái tim” của quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Về những kết quả nổi bật trong năm 2025, công tác đầu tư xây dựng hạ tầng Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 đã được triển khai với tinh thần khẩn trương, làm việc liên tục “24/7,” “3 ca, 4 kíp,” không kể ngày, đêm hay ngày nghỉ và đã tổ chức khai trương Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 vào ngày 18/8/2025, vượt tiến độ 3 tháng.

Về tạo lập và tích hợp dữ liệu quốc gia, đã hoàn thành đồng bộ lượng lớn dữ liệu về Kho dữ liệu tổng hợp, bao gồm: 157 triệu dữ liệu từ 16 cơ sở dữ liệu quốc gia/chuyên ngành. Đây là nguồn nguyên liệu quý giá phục vụ quản lý nhà nước và phát triển kinh tế-xã hội.

Về cải cách hành chính và dịch vụ công, Trung tâm phối hợp với Văn phòng Chính phủ tái cấu trúc quy trình cho 82 nhóm thủ tục hành chính. Cổng Dịch vụ công quốc gia đang được dịch chuyển và vận hành tập trung tại Trung tâm theo hướng trở thành “điểm một cửa số tập trung duy nhất,” giúp đơn giản hóa thủ tục dựa trên dữ liệu sẵn có, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.

Về bảo đảm an ninh, an toàn tuyệt đối, Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 đã được phê duyệt là công trình quan trọng liên quan đến An ninh quốc gia; đã triển khai hệ thống an ninh vật lý 10 lớp hiện đại và hệ thống giám sát an ninh mạng (SOC/SIEM) 24/7, để bảo vệ chủ quyền dữ liệu số của quốc gia.

Về thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Đã ra mắt Trung tâm Sáng tạo, khai thác dữ liệu và nghiên cứu các nền tảng chiến lược và sẵn sàng triển khai trong năm 2026 như: Sàn Dữ liệu, Công nghệ chuỗi khối, Trợ lý ảo quốc gia…

Dữ liệu trở thành một nguồn lực chiến lược, một loại tài nguyên mới

Phát biểu tại buổi làm việc, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Tổng Bí thư Tô Lâm ghi nhận sự nỗ lực, cố gắng vượt bậc và biểu dương kết quả, thành tích mà Bộ Công an, các Bộ, ngành liên quan và toàn thể cán bộ, chiến sĩ tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia đã đạt được trong xây dựng và vận hành Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 thời gian qua.

Tổng Bí thư nhấn mạnh từ một chủ trương lớn, mới và khó, Trung tâm dữ liệu Quốc gia đã được triển khai xây dựng với tinh thần chủ động, quyết liệt, sáng tạo, thần tốc, vượt qua nhiều khó khăn về thể chế, công nghệ, tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực và các điều kiện triển khai thực tế...

Quá trình xây dựng Trung tâm cho thấy quyết tâm chính trị cao, tư duy đổi mới, cách làm mạnh mẽ và năng lực tổ chức thực hiện hiệu quả, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung của đất nước; cũng cho thấy sự phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm giữa Bộ Công an với các bộ, ngành liên quan; sự nỗ lực, cố gắng của các doanh nghiệp tham gia xây dựng, góp phần bảo đảm tiến độ và chất lượng các công việc, đưa Trung tâm vào hoạt động theo đúng kế hoạch.

Việc hoàn thành xây dựng và đưa vào vận hành Trung tâm dữ liệu quốc gia số 1 đã đặt nền móng quan trọng cho hạ tầng dữ liệu của quốc gia, sẽ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số quốc gia trong thời gian tới.

Theo Tổng Bí thư, chúng ta đang bước vào một giai đoạn phát triển mới của đất nước. Để hiện thực hóa 2 mục tiêu 100 năm đã đề ra, không còn con đường nào khác là phải tăng tốc, bứt phá mạnh mẽ và phát triển bền vững dựa trên động lực chủ yếu là khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

“Trong phương thức phát triển mới này, dữ liệu đã trở thành một nguồn lực chiến lược, một loại tài nguyên mới, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với năng lực quản trị quốc gia, sức cạnh tranh của nền kinh tế và chất lượng đời sống của nhân dân,” Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Trung tâm Dữ liệu quốc gia vừa là nơi lưu trữ dữ liệu, vừa là công cụ để phân tích, khai thác biến dữ liệu thành sản phẩm, dịch vụ phục vụ nhu cầu xã hội. Việc xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia không chỉ là xây dựng một công trình kỹ thuật, mà là xây dựng nền tảng hạ tầng dữ liệu tin cậy của quốc gia, là nơi hội tụ, kết nối và lan tỏa giá trị của dữ liệu, phục vụ hoạch định chính sách, quản lý điều hành, phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn.

Theo Tổng Bí thư, kết quả xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 vừa qua mới chỉ là bước đầu. Chúng ta mới cơ bản hoàn thành xây dựng “vỏ trạm” của Trung tâm.

Phần lõi quan trọng nhất là “dữ liệu” và các ứng dụng cụ thể thì còn hết sức sơ khai. Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Xây dựng vỏ trạm; thu thập và lưu trữ dữ liệu mới chỉ là điều kiện cần. Điều quan trọng hơn là khai thác, phân tích và sáng tạo giá trị từ dữ liệu, biến dữ liệu thành tri thức, thành quyết sách đúng, thành sản phẩm, dịch vụ cụ thể, thiết thực cho xã hội, cho người dân.”

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh đến 3 khó khăn lớn nhất cũng là 3 “điểm nghẽn” phải vượt qua. Đó là, chất lượng dữ liệu chưa đảm bảo yêu cầu: Dữ liệu tại nhiều Bộ, ngành đang bị phân tán, chưa được tập hợp và chuẩn hóa về cấu trúc và chất lượng theo tiêu chí “đúng, đủ, sạch, sống,” chưa đảm bảo các điều kiện để kết nối, đồng bộ về Trung tâm Dữ liệu quốc gia.

Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo dựa trên dữ liệu chưa được triển khai đồng bộ. Mức độ tự chủ về công nghệ lõi và nhân lực chất lượng cao còn hạn chế.

Chuyển đổi từ giai đoạn xây dựng sang giai đoạn khai thác tạo ra giá trị

Để tiếp tục duy trì giá trị của Trung tâm Dữ liệu quốc gia và thực hiện thành công mục tiêu chuyển đổi số quốc gia, chuyển đổi từ giai đoạn xây dựng sang giai đoạn khai thác tạo ra giá trị, đóng góp thiết thực vào các mục tiêu phát triển đất nước, Tổng Bí thư đề nghị quán triệt, triển khai thực hiện tốt các định hướng lớn.

“Xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia thực sự trở thành “trái tim” của nền kinh tế dữ liệu, xã hội dữ liệu, là “bộ não” phục vụ trực tiếp, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước và hoạt động của toàn xã hội,” Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)

Trên cơ sở kết quả xây dựng, hoàn thiện Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1, tiếp tục triển khai các Trung tâm Dữ liệu quốc gia tiếp theo theo kế hoạch, góp phần hoàn thiện mạng lưới hạ tầng dữ liệu tin cậy quốc gia.

Tổng Bí thư nhấn mạnh đây là công việc “quốc gia,” là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị chứ không phải riêng của một cơ quan hay một lực lượng nào. Bộ Công an được giao nhiệm vụ quản lý Nhà nước về dữ liệu và giúp Chính phủ quản lý, vận hành Trung tâm này.

Theo đó, cần đẩy nhanh công tác tạo lập, kết nối dữ liệu, chuẩn hoá, làm sạch, quản trị dữ liệu và khai thác, phát huy giá trị của dữ liệu. Phải hình thành Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia trong Quý 1/2026 kết nối các kho dữ liệu liên quan. Đảm bảo tất cả dữ liệu tích hợp tuân thủ nguyên tắc “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, kết nối và dùng chung,” khắc phục triệt để tình trạng phân tán, cát cứ dữ liệu.

Cùng với tạo lập dữ liệu, cần đẩy nhanh việc khai thác dữ liệu, sáng tạo giá trị từ dữ liệu. Ứng dụng ngay dữ liệu để triển khai Cổng Dịch vụ công quốc gia trở thành “điểm một cửa số duy nhất” trên nền tảng Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Đảm bảo 100% các dịch vụ công trực tuyến toàn trình đủ điều kiện trong tổng số dịch vụ công trực tuyến, tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp.

Bên cạnh đó khẩn trương triển khai đưa vào hoạt động Sàn dữ liệu quốc gia trong quý 2/2026. Hình thành và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo dữ liệu, gắn Trung tâm Dữ liệu quốc gia với nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp sáng tạo, đầu tư, phát triển kinh tế dữ liệu, để dữ liệu thực sự trở thành động lực phát triển mới.

Tập trung nghiên cứu làm chủ các công nghệ lõi, công nghệ chiến lược, nhất là công nghệ điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối và các nền tảng dữ liệu dùng chung; từng bước nâng cao năng lực tự chủ, giảm phụ thuộc vào nước ngoài, bảo đảm chủ quyền số quốc gia.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh: “Phải đặt yêu cầu bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu ở mức cao nhất.” Dữ liệu quốc gia là tài sản chiến lược, gắn liền với chủ quyền quốc gia, an ninh quốc gia và quyền lợi của nhân dân. Vì vậy, an ninh mạng, an ninh thông tin, an ninh dữ liệu phải là yêu cầu xuyên suốt, nghiêm ngặt, mang tính "kỷ luật thép" của lực lượng vũ trang; không được phép có sơ hở, không được phép chủ quan; không đánh đổi an ninh, an toàn lấy tiện lợi hay tốc độ.

Tổng Bí thư yêu cầu đặc biệt coi trọng yếu tố con người. Xây dựng đội ngũ cán bộ Trung tâm Dữ liệu quốc gia vừa giỏi về chuyên môn, vừa vững vàng về bản lĩnh chính trị, trong sáng về đạo đức nghề nghiệp, có tinh thần phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Có cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân sự vận hành tại các vị trí trọng yếu, cốt lõi như Tổng công trình sư, Kiến trúc sư trưởng. Tăng cường hợp tác quốc tế và với các tập đoàn lớn để chuyển giao công nghệ cốt lõi và xây dựng kế hoạch đào tạo cán bộ.