Nhanh nhưng cẩu thả?
Như đã thông tin về việc đội thi công thuộc Công ty Cổ phần tư vấn xây dựng và phát triển Thăng Long (tạm gọi là Cty Thăng Long) tự ý phá dỡ, san bằng toàn bộ mộ liệt sỹ tại nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ (huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên).
Ngay khi nhận được thông tin phản ánh từ nhân dân, kênh thông tấn báo chí. Đồng chí chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Trịnh Việt Hùng đã có công văn chỉ đạo yêu cầu xử lý kiểm điểm trách nhiệm, cá nhân để xảy ra sự việc và yêu cầu thi công công trình nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ xong trước ngày 27/7/2021 đảm bảo kỹ thuật, mỹ quan, đúng các quy định và báo cáo chủ tịch tỉnh kết quả thực hiện.
Trả lời về tiến độ dự án, ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc Công ty Thăng Long cho biết “Tôi đảm bảo nhanh tiến độ nhưng vẫn đảm bảo độ thẩm mỹ, kỹ thuật. Thêm giờ, làm đến 22 giờ tối, bắc điện, bắc rạp, thậm chí trời mưa chúng tôi vẫn làm để đảm bảo kịp tiến độ (trước 27/7/2021 -PV)”.
 |
Các phần mộ được đập đi xây mới? |
Tuy nhiên, theo ghi nhận của PV trong hai ngày 26/7 và ngày 4/8/2021, khu vực nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ vẫn còn ngổn ngang vật liệu xây dựng, ngoài các ngôi mộ liệt sỹ đã được hoàn thành, các hạng mục khác như tường rào, cổng… vẫn đang trong quá trình cải tạo, nâng cấp.
Liên quan đến tiến độ dự án, thân nhân gia đình liệt sỹ, dư luận cho biết cần ghi nhận hành động của đơn vị thi công thuộc Công ty Thăng Long khi huy động nhân lực, vật lực, không quản ngày đêm, “dầm mưa giãi nắng” để hoàn thành xây dựng các ngôi mộ liệt sỹ. Nhưng bên cạnh đó, cũng có ý kiến phản ánh cho rằng tốc độ thi công có nhanh nhưng cẩu thả, thiếu trách nhiệm.
Sự cẩu thả đó là việc nhiều ngôi mộ liệt sỹ bị khắc thiếu thông tin, thậm chí sai thông tin về liệt sỹ, gây bức xúc cho thân nhân gia đình liệt sỹ. Người dân, thân nhân gia đình các liệt sỹ nhiều lần có ý kiến phản ánh đến đơn vị thi công, chính quyền địa phương… Việc tiếp nhận thông tin đến đâu thì chưa rõ, nhưng một điều chắc chắn, những ngôi mộ liệt sỹ bị khắc thiếu, sai thông tin thì đến nay vẫn chưa được đơn vị thi công khắc phục.
Cải tạo, nâng cấp hay xây dựng mới?
Theo tìm hiểu, nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ thuộc dự án cải tạo, nâng cấp do Phòng Lao động Thương binh và Xã hội làm chủ đầu tư. Đơn vị trúng thầu là Công ty Thăng Long.
Việc Công ty Thăng Long đưa nhân lực, phương tiện cơ giới vào san bằng toàn bộ mộ liệt sỹ tại nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ sau đó xây dựng mới. Với hình thức đó là cải tạo, nâng cấp hay hình thức xây dựng mới.
Thực tế, các khái niệm sửa chữa, cải tạo, nâng cấp được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực xây dựng được hiểu như sau: Sửa chữa, cải tạo, nâng cấp công trình xây dựng là công tác phá dỡ (nếu có) một phần công trình hiện trạng để sửa chữa, cải tạo, nâng cấp mặt ngoài, kết cấu công trình, trang thiết bị công trình, mở rộng diện tích…
Quay trở lại trường hợp đội thi công của Công ty Thăng Long san phẳng toàn bộ mộ liệt sỹ để xây mới thì việc san phẳng mộ liệt sỹ là hành vi phá dỡ toàn bộ, không phải phá dỡ một phần nên việc đội thi công làm không phải là nâng cấp, cải tạo mà là xây dựng mới.
Rõ ràng, thay vì phá dỡ một phần, nâng cấp cải tạo theo đúng nghĩa thì phía đơn vị thi công lại chọn cách san bằng toàn bộ mộ liệt sỹ để xây mới. Với hình thức, cách làm như vậy ngoài việc gây lãng phí về thời gian, công sức về nhân lực, rất có thể sẽ dẫn đến việc thiếu hụt nguồn tiền trong quá trình triển khai cải tạo, nâng cấp dự án nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ, ảnh hưởng đến tiến độ thi công công trình.
Tiến đối ứng – nhiều bất cập?
Một vấn đề khác cũng đang được nhân dân địa phương xã Úc Kỳ quan tâm, đó chính là tiền đối ứng của nhân dân địa phương (tổng 20% dự án) cho dự án nâng cấp, cải tạo nghĩa trang xã Úc Kỳ.
Theo đó, dự án nâng cấp, cải tạo nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ có tổng mức đầu tư hơn 4,4 tỷ đồng, trong đó nguồn tiền đối ứng của xã Úc Kỳ bằng 20% tổng dự án, ước tính gần 1 tỷ đồng. Được chia làm hai đợt thu, đợt 1 là gần 500 triệu đồng. Như vậy ước tính mỗi hộ sẽ phải đóng 300.000 đồng. Thời gian thu từ ngày 16/7231/7/2021, số tiền thu được sẽ nộp về Uỷ ban xã Úc Kỳ chậm nhất ngày 5/8/2021.
 |
Văn bản từ tháng 5 nhưng người dân cho biết đến tháng 7 mới nhận được thông tin đóng tiền đối ứng |
Việc triển khai thu tiền đối ứng đợt 1 đã vấp phải nhiều ý kiến từ hộ dân, thân nhân gia đình các liệt sỹ. Đầu tiên là việc chậm trễ trong thông tin đến người dân. Văn bản của UBND huyện Phú Bình ban hành về thông tin tiền đối ứng từ 10/5 nhưng mãi đến tháng 12/7 UBND xã mới có văn bản nội dung kế hoạch thu tiền đợt 1.
 |
Phiếu thu tiền đối ứng (bạn đọc cung cấp) |
Theo người dân, một số xóm tại thời điểm ngày 26/7 vẫn chưa tiến hành họp dân, thậm chí có những hộ không biết đến thông tin đóng tiền đối ứng?
Ông D. thân nhân liệt sỹ cho biết, việc thu tiền đối ứng là bất cập bởi theo ông, trước khi triển khai dự án, nếu cần nhân dân đóng tiền đối ứng thì chính quyền phải thông báo, tổ chức họp dân, vận động, lấy ý kiến trước khi triển khai. Nhưng đã gần cuối tháng 7 có những xóm vẫn chưa tổ chức họp dân, chưa tổ chức thu tiền đối ứng.
“Cũng giống như xây nhà, bây giờ tôi muốn xây ngôi nhà giá 1 tỷ, tôi chỉ có 800 triệu. Nếu muốn xây tôi phải họp gia đình, nếu các con, cháu tôi họp bàn, nhất trí việc đóng góp thêm 200 triệu thì khi đó tôi mới xây. Nhưng đây thì dự án đi vào triển khai mà có xóm giờ mới đi thông báo họp dân, lấy ý kiến”, ông D. nói.
Một trưởng xóm (đề nghị giấu tên) tiết lộ những bất cập trong việc thu tiền đối ứng. Cụ thể, thời điểm thu tiền đối ứng dự án, mỗi hộ dân phải “gánh” thêm phí của 8 loại quỹ khác nhau (quỹ chữ thập đỏ, quỹ người mù, quỹ vì người nghèo…). Bên cạnh đó, quá trình họp dân lấy ý kiến, có trường hợp hộ dân không đồng ý đóng, hoặc có đồng ý thì cũng chưa biết bao giờ sẽ nộp… gây khó khăn trong việc thu tiền đối ứng.
 |
Ông Khổng Văn Quang, thân nhân gia đình liệt sỹ bức xúc khi nói về quy trình thi công của đơn vị |
Cụ thể là trường hợp ông Khổng Văn Quang, thân nhân liệt sỹ Khổng Văn Hải cho biết, ông không đồng ý đóng tiền đối ứng vì lý do ngay từ ban đầu, cách làm của đơn vị thi công đã không đúng. Hơn nữa sau khi xây mới ngôi mộ còn ghi sai thông tin liệt sỹ, dù đã phản ánh những không sửa thông tin cho gia đình.
Đến nay, trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị liên quan đến vụ việc san phẳng mộ liệt sỹ vẫn chưa được làm rõ. Có ý kiến cho rằng cần làm rõ việc có hay không hành vi xâm phạm mồ mả, trước tiên chính là đơn vị thi công thuộc Công ty Thăng Long. Sau đó phải làm sáng tỏ trách nhiệm của phòng Lao động thương binh xã hội huyện Phú Bình – đơn vị chủ đầu tư? Quy trình, đánh giá năng lực nhà thầu cũng như người ký quyết định cho Công ty Thăng Long trúng thầu?
Liên quan đến sự việc này, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên đã giao Phó chủ tịch UBND tỉnh Lê Quang Tiến trực tiếp chỉ đạo giải quyết dứt điểm vụ việc. Chỉ đạo xử lý kiểm điểm trách nhiệm của tập thể và cá nhân có liên quan theo quy định.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Lê Quang Tiến cũng đã trực tiếp đi kiểm tra thực tế tại Nghĩa trang liệt sĩ xã Úc Kỳ, làm việc với Lãnh đạo huyện Phú Bình và các tập thể, cá nhân liên quan và chỉ đạo giải quyết sự việc theo quy định.
Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên giao Giám đốc Sở Lao LĐ-TB&XH báo cáo kết quả kiểm tra xác minh và ban hành văn bản chỉ đạo giải quyết sự việc.
