Đệ trình hồ sơ
Nghệ thuật Xòe Thái được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia từ năm 2013. Kể từ năm 2016, hồ sơ của Xòe Thái đã được các bộ ban ngành tích cực chuẩn bị.
Trong kỳ họp lần thứ 16 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước UNESCO 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể đã được khai mạc ngày 13/12/2021 tại trụ sở Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ở thủ đô Paris, hồ sơ Xòe Thái của Việt Nam đã được Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng đại diện tỉnh Yên Bái đệ trình để xin được công nhận danh hiệu di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Bên cạnh Xòe Thái, kỳ họp trên sẽ xem xét ghi danh các di sản mới trên cơ sở 47 hồ sơ đệ trình xin danh hiệu di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, 6 hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp, 5 đề xuất về thực hành tốt và 3 dự án cần hỗ trợ của Quỹ Di sản phi vật thể.
Phiên họp thường niên của Ủy ban Liên chính phủ Công ước UNESCO 2003 năm nay sẽ diễn ra bằng hình thức trực tuyến này và kéo dài đến ngày 18/12. Kỳ họp được chủ trì bởi ông Punchi Nilame Meegaswatte - Tổng Thư ký Ủy ban quốc gia UNESCO Sri Lanka. Phiên họp thu hút sự tham dự đông đảo của hàng trăm đại biểu là đại diện các chính phủ, các tổ chức phi chính phủ, viện văn hóa nghệ thuật và các bên liên quan trên khắp thế giới.
Nghệ thuật Xòe Thái
Xòe Thái là loại hình múa truyền thống đặc sắc gắn liền với đời sống của đồng bào Thái vùng Tây Bắc Việt Nam trong các lễ hội cộng đồng, nghi lễ tín ngưỡng và sinh hoạt văn hóa. Đây là loại hình nghệ thuật đã được trao truyền qua nhiều thế hệ, được bảo tồn khá nguyên vẹn qua hàng trăm năm với nhiều hình thái khác nhau.
 |
Màn múa Xòe Thái kỷ lục với sự tham dự của 5000 từng được tổ chức tại Yên Bái. |
Xòe có nghĩa là múa với các động tác tượng trưng cho các hoạt động của con người trong nghi lễ, sinh hoạt văn hóa, cuộc sống, lao động. Xòe có ba loại chính: xòe nghi lễ, xòe vòng, xòe biểu diễn. Các điệu xòe nghi lễ và xòe biểu diễn thường kết hợp với các đạo cụ và được gọi theo tên đạo cụ như xòe khăn, xòe nón, xòe quạt, xòe sạp, xòe nhạc, xòe gậy, xòe hoa… Trong đó, xòe vòng phổ biến nhất, là màn đồng diễn mà người xòe nối thành vòng tròn trong sự hòa đồng với tất cả mọi người.
Những động tác múa uyển chuyển hòa với âm nhạc, bài hát, trang phục áo cóm bó chặt người, âm thanh phát ra từ trang sức bạc đeo quanh thắt lưng của người phụ nữ Thái tạo nên một loại hình nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hóa của người Thái ở vùng Tây Bắc. Nếu được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh Tây Bắc sẽ có thêm cơ hội bảo tồn, phát huy giá trị của Xòe Thái trong đời sống đương đại.
Hiện tại, Việt Nam có 8 Di sản thế giới được UNESCO công nhận. Trong số đó có 5 Di sản văn hoá, 2 Di sản tự nhiên và 1 Di sản hỗn hợp.
Các di sản thiên nhiên gồm: Vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng, Vịnh Hạ Long. Các di sản văn hóa gồm: Quần thể di tích Cố đô Huế, Phố cổ Hội An, Thánh địa Mỹ Sơn, Khu di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long và Thành nhà Hồ. Di sản hỗn hợp duy nhất là Quần thể danh thắng Tràng An.
