Âm nhạc trẻ và sứ mệnh di sản UNESCO: “Bắc Bling” có thể đi xa đến đâu?

Bắc Ninh từ lâu đã được biết đến là cái nôi của dân ca Quan họ, di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO ghi nhận vào năm 2009. Không chỉ Quan họ, Bắc Ninh còn có hệ thống di sản văn hóa phong phú với các làng nghề truyền thống, lễ hội dân gian và các điển tích văn hóa đặc sắc. Trong bối cảnh âm nhạc hiện đại không ngừng phát triển, việc gìn giữ và lan tỏa các giá trị di sản thông qua các sản phẩm sáng tạo là một thách thức nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội.

“Bắc Bling” – Một góc nhìn mới về di sản

MV "Bắc Bling" của Hòa Minzy với sự góp giọng của nghệ sĩ Xuân Hinh và nhạc sĩ Nguyễn Sỹ Tuấn (Tuấn Cry) mang đến một cách tiếp cận độc đáo khi kết hợp âm nhạc hip-hop với chất liệu dân gian Bắc Ninh để kể trọn vẹn câu chuyện về một vùng đất.

Chia sẻ với Ngày Nay, Tuấn Cry, một người con của Bắc Ninh cho hay, anh muốn lồng ghép những làn điệu Quan họ, Chèo, Xẩm vào lời rap, hát để giúp người trẻ dễ cảm nhận và kết nối hơn với cái hồn của di sản truyền thống.

Những câu hát quen thuộc như “Bắc Ninh vốn trọng chữ tình” hay “Người ơi người ở đừng về” với hình thức diễn đạt mới mẻ hơn không chỉ gợi nhớ về kho tàng di sản âm nhạc của Bắc Ninh, mà còn là cầu nối đưa văn hóa truyền thống đến với công chúng hiện đại. Hòa Minzy khẳng định, “Bắc Bling” đã chắt lọc những gì tinh túy, đẹp đẽ nhất của vùng đất này và tin rằng tình cảm của cô dành cho quê hương sẽ chạm được đến trái tim công chúng.

Hòa Minzy, Tuấn Cry chụp ảnh cùng các khách mời Erik, Đức Phúc, Rhyder, Phí Linh và Hùng Huỳnh tại sự kiện ra mắt MV.

MV còn có sự tham gia đóng vai quần chúng của hơn 300 dân làng Quế Võ (Bắc Ninh), nơi Hòa Minzy sinh ra và lớn lên. Buổi ra mắt MV tại Nhà Văn hóa Khu phố Lạc Xá, Quế Võ, Bắc Ninh cũng mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương, với các gian hàng quảng bá sản vật địa phương, workshop làm tranh dân gian, trình diễn thư pháp... Hòa Minzy đã biến buổi ra mắt MV “Bắc Bling” trở thành một lễ hội tôn vinh bản sắc Bắc Ninh đúng nghĩa theo cách trực quan và gần gũi nhất.

Với ekip thực hiện, thử thách lớn nhất không nằm ở khâu sản xuất, mà ở việc cân bằng giữa yếu tố truyền thống và hiện đại. Bắc Ninh sở hữu kho tàng di sản phong phú, từ đền chùa, làng nghề đến trò chơi dân gian và phục trang Kinh Bắc. “Tất cả đều là thứ chất liệu hoàn hảo để có thể sáng tạo”, đạo diễn Nhu Đặng chia sẻ. Nhưng ekip không muốn MV chỉ mang tính liệt kê các hình ảnh di sản mà phải tạo ra một làn gió mới, vừa giữ được tinh thần “Bắc Bling”, vừa phù hợp với màu nhạc hip-hop pha lẫn âm hưởng dân gian mà Tuấn Cry gửi gắm.

Phân đoạn nữ chính xuất hiện đầu MV cũng mang một thông điệp ý nghĩa. Hình ảnh “Vinh quy bái tổ” vốn gắn với các Trạng nguyên (trong lịch sử khoa cử Nho học Việt Nam, các Trạng nguyên đều là nam giới), nhưng "Bắc Bling" chọn một cô gái – đại diện cho hình mẫu phụ nữ hiện đại, độc lập, "Phụ nữ bây giờ rất giỏi, vừa có thể phát triển bản thân, vừa có thể bảo vệ gia đình và gìn giữ những giá trị văn hóa dân tộc", Hòa Minzy nói về mẫu mà bản thân hướng đến cũng như khuyến khích những người phụ nữ khác. Đây cũng là một điểm nhấn quan trọng, góp phần thúc đẩy vai trò của phụ nữ trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa.

Mời anh về Bắc Ninh em chơi thăm
Lễ hội nô nức đông vui quanh năm
Qua đền Bà Chúa cầu lộc cầu tài
Sang rằm tháng Tám ung dung chơi trăng

Đua thuyền rẽ sóng trên sông Như Nguyệt
Bao sử sách địa linh nhân kiệt
Tam Phủ chốn bồng lai linh thiêng
Nương nhờ cửa thánh con xin cúi đầu

- Lời bài hát "Bắc Bling"

Sau khi phát hành, “Bắc Bling” mất hơn 24 giờ để lọt vào top 1 trending trên YouTube và nhận được nhiều đánh giá tích cực từ báo giới và công chúng. Rất nhiều khán giả bày tỏ mong muốn được ghé thăm Bắc Ninh để xem hội, đi chùa, lắng nghe những làn điệu quan họ, hóa thân thành “liền chị”, “liền anh” và ngắm nhìn những cảnh đẹp địa phương xuất hiện trong video ca nhạc. Sự hưởng ứng mạnh mẽ trên mạng xã hội cho thấy công chúng vô cùng đón nhận những sản phẩm mang tinh thần di sản.

Bắc Ninh cùng tiềm năng trở thành trung tâm văn hóa sáng tạo mới

Trước khi chính thức ra mắt, ekip đã có buổi gặp gỡ với lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh và nhận được bằng khen và lời động viên khuyến khích tiếp tục sáng tạo thêm nhiều sản phẩm âm nhạc quảng bá quê hương. Hòa Minzy chia sẻ: "Được lắng nghe những chia sẻ của lãnh đạo khiến Hoà có thêm nhiều động lực cho con đường nghệ thuật sắp tới.” Sự ghi nhận của lãnh đạo, của quê hương chính là niềm mong mỏi và ấp ủ của Hòa trong suốt 10 năm hoạt động nghệ thuật của mình. Theo Hòa, cô không phải là người nghệ sĩ Bắc Ninh duy nhất đang hoạt động sáng tạo nghệ thuật, nhưng cô mong muốn mình có thể trở thành một sứ giả thành công lan tỏa được những nét đẹp của Bắc Ninh đến với mọi người. “Bắc Bling” cũng có thể sẽ truyền cảm hứng cho những nghệ sĩ trẻ khác tiếp tục sáng tạo trên nền di sản, cùng trái tim hướng về quê hương.

Thành công bước đầu của "Bắc Bling" không chỉ thể hiện qua sự đón nhận của khán giả mà còn ở ý nghĩa quảng bá cho Bắc Ninh – một vùng đất giàu di sản văn hóa. Đây có thể xem là bước đi quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa mà UNESCO đã ghi nhận.

Cuối năm 2023, Đà Lạt chính thức được UNESCO ghi nhận là Thành phố Sáng tạo trong lĩnh vực âm nhạc, mở ra một giai đoạn phát triển mới – nơi âm nhạc không chỉ là yếu tố văn hóa mà còn trở thành một phần của đời sống đô thị, gắn với những không gian nghệ thuật đường phố và các sự kiện âm nhạc mang tầm quốc tế.

Từ câu chuyện của Đà Lạt, có thể thấy Bắc Ninh hoàn toàn có cơ hội vươn lên thành một trung tâm văn hóa nghệ thuật sáng tạo. Quan họ Bắc Ninh đã được UNESCO công nhận là Di sản Phi vật thể đại diện của nhân loại, nhưng tiềm năng của vùng đất này không chỉ dừng lại ở đó. Khi thế hệ nghệ sĩ trẻ như Hòa Minzy với “Bắc Bling” mang đến những thử nghiệm mới, Bắc Ninh có thể từng bước khẳng định mình như một thành phố sáng tạo – nơi truyền thống và hiện đại hòa quyện, tạo nên sức hút riêng biệt.

Muốn vươn xa, Bắc Ninh cần vừa bảo tồn, vừa sáng tạo trên nền di sản. Một thành phố nghệ thuật cần không gian biểu diễn đương đại, những lễ hội âm nhạc kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, những dự án sáng tạo giúp nghệ sĩ trẻ đưa âm nhạc địa phương đến gần hơn với công chúng. Khi giá trị văn hóa được khai thác một cách khéo léo, du lịch cũng có cơ hội phát triển, biến Bắc Ninh trở thành điểm đến hấp dẫn của những ai yêu nghệ thuật và muốn đắm chìm trong một không gian văn hóa giàu bản sắc. Danh hiệu UNESCO, nếu có, sẽ trở thành một dấu mốc trên hành trình đưa Bắc Ninh trở thành một thành phố sáng tạo thực sự, nơi những giá trị truyền thống không ngừng được làm mới để vươn xa.

***

“Bắc Bling” không đơn thuần là một MV âm nhạc, mà còn là một nỗ lực đáng ghi nhận trong việc kết nối âm nhạc trẻ với di sản văn hóa UNESCO. Những sáng tạo như “Bắc Bling” không chỉ góp phần giúp di sản trường tồn, mà còn truyền cảm hứng để thế hệ trẻ tiếp tục giữ lửa, làm mới và phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam.