Trưa 27/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam dự Hội nghị trực tuyến Cấp cao ASEAN - Australia thường niên lần thứ nhất. Lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng Australia Scott Morrison và Tổng Thư ký ASEAN cùng dự Hội nghị.
Tại Hội nghị, các Lãnh đạo đánh giá cao những tiến triển tích cực trong quan hệ đối tác ASEAN-Australia. Các nước khẳng định Australia luôn là một đối tác kinh tế quan trọng của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại hai bên đạt hơn 100 tỷ đô-la Australia (AUD) trong năm 2020.
Các nước ASEAN đánh giá cao những hỗ trợ kịp thời của Australia trong phòng chống và kiểm soát dịch bệnh, trong đó có đóng góp 1 triệu AUD cho Quỹ ASEAN Ứng phó COVID-19 và 21 triệu AUD cho Trung tâm ASEAN ứng phó tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh nhiễm mới nổi (AC-PHEED). Bên cạnh đó, ASEAN cũng mong Australia tiếp tục hợp tác hiệu quả trong phòng, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, môi trường, biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, hợp tác phát triển tiểu vùng và thu hẹp khoảng cách phát triển…
Thủ tướng Scott Morrison khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực và Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP), cam kết tham gia hiệu quả vào các cơ chế đối thoại và hợp tác do ASEAN chủ trì trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và thúc đẩy trật tự khu vực dựa trên luật lệ, đóng góp tích cực cho hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển tại khu vực.
Thủ tướng Australia thông báo đến nay đã cung cấp khoảng 4 triệu liều vaccine phòng COVID-19 cho các nước trong khu vực và thêm 10 triệu liều nữa đến giữa năm 2022. Đồng thời, Thủ tướng Australia cũng cho biết nước này đang tích cực triển khai chương trình tiếp cận vaccine cho khu vực trị giá 523 triệu AUD, và gói 500 triệu AUD hỗ trợ thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng khu vực. Nhân dịp này, Thủ tướng Scott Morrison đề xuất sáng kiến Australia vì Tương lai ASEAN và công bố hỗ trợ thêm 124 triệu AUD hỗ trợ các dự án hợp tác ứng phó với các thách thức nảy sinh.
Các nước đã trao đổi quan điểm về tác động của thỏa thuận giữa lãnh đạo của Australia, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ (AUKUS) đối với khu vực. Thủ tướng Australia tái khẳng định cam kết ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, thúc đẩy hòa bình, ổn định và an ninh khu vực trên cơ sở Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) và các nghĩa vụ quy định trong Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).
Hội nghị khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực, trong đó có Biển Đông. Thủ tướng Australia khẳng định ủng hộ lập trường của ASEAN, phát huy vai trò thúc đẩy đối thoại và tăng cường xây dựng lòng tin, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC, xây dựng Bộ Quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Australia hoan nghênh và khẳng định ủng hộ vai trò của ASEAN thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hoan nghênh Hội nghị Cấp cao ASEAN - Australia thường niên lần đầu tiên, đánh dấu một chương hợp tác mới, có ý nghĩa lịch sử. Thủ tướng bày tỏ ủng hộ nâng cấp quan hệ ASEAN - Australia lên thành đối tác chiến lược toàn diện.
Thủ tướng đánh giá cao sự trợ giúp của Australia dành cho khu vực và các nước ASEAN ứng phó dịch bệnh COVID-19, cảm ơn Australia đã hỗ trợ vaccine, vật tư y tế cho các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam. Thủ tướng đề nghị Australia đẩy mạnh hỗ trợ ASEAN nâng cao năng lực dự phòng, ứng phó chủ động trước các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh truyền nhiễm trong tương lai, thúc đẩy phục hồi và phát triển bền vững.
Thủ tướng nhấn mạnh hai bên cần nỗ lực nối lại các dòng chảy thương mại - đầu tư bị tác động bởi COVID-19, khuyến khích và tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận trở lại thị trường của nhau, tham gia sâu rộng hơn vào chuỗi cung ứng khu vực, thúc đẩy hợp tác hạ tầng số, hạ tầng chất lượng cao, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các nước ASEAN và giao lưu nhân dân giữa hai bên. Thủ tướng mong muốn Australia tiếp tục ủng hộ nỗ lực của ASEAN trong tiến trình xây dựng Cộng đồng, thúc đẩy thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường kết nối các tiểu vùng trong ASEAN và khu vực, trong đó có tiểu vùng Mekong thông qua khuôn khổ Đối tác Mekong - Australia.
Thủ tướng hoan nghênh Australia chủ động và tham gia đóng góp trách nhiệm vào các vấn đề liên quan tới hoà bình, ổn định của khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông. Trên cơ sở đó, Thủ tướng bày tỏ mong muốn Australia tiếp tục ủng hộ nỗ lực của ASEAN gìn giữ hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982, thông qua tiến trình ngoại giao, thúc đẩy kiềm chế, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hoà bình.
Kết thúc Hội nghị, Lãnh đạo ASEAN và Australia nhất trí nâng cấp quan hệ ASEAN - Australia lên Đối tác Chiến lược Toàn diện.
