Những thông tin cho rằng Omicron sẽ là biến thể chính gây bệnh COVID-19 tại EU trong tháng tới đã đẩy vấn đề này lên thành ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự và làm dấy lên mối lo ngại về một cuộc khủng hoảng y tế mới.
Trước thềm hội nghị được tổ chức tại Brussels (Bỉ), Thủ tướng Ireland Micheal Martin cho biết Omicron là "mối quan tâm đáng kể do khả năng lây lan nhanh chóng của biến thể này đã đã tạo áp lực đối với xã hội và hệ thống y tế” và do đó các nước thành viên EU “cần có được sự phối hợp tốt hơn trên nhiều phương diện ".
Trong khi đó, Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis cho rằng EU sẽ phải “có các biện pháp phòng dịch mới”, bên cạnh việc “đẩy nhanh quá trình tiêm chủng ngừa COVID-19”. Theo ông, đây là "trận chiến chống lại thời gian".
Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen ngày 15/12 cảnh báo rằng “châu Âu sắp phải đối mặt một mùa đông Omicron”, khi giới chuyên gia cảnh báo đây sẽ là “biến thể mới thống trị châu Âu” vào giữa tháng 1/2022. Bà cho rằng thời điểm này đặc biệt nguy hiểm, do mặc dù nhiều quốc gia thuộc EU đang dẫn đầu về tỷ lệ tiêm chủng ngừa COVID-19 trên toàn cầu, nhưng việc triển khai tiêm phòng vẫn chưa đồng nhất trên bình diện toàn khối. Hiện có tới 9 nước trong tổng số 27 quốc gia thành viên EU có tỷ lệ tiêm chủng dưới 60%.
Liều tiêm tăng cường của vaccine ngừa COVID-19 có thể trấn an người dân trước những thông tin cho rằng biến thể Omicron có thể làm giảm hiệu quả của phác đồ tiêm chủng thông thường trước đó. Tuy nhiên, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh của EU (ECDC) cho rằng chỉ riêng việc tiêm phòng là chưa đủ và số ca nhiễm Omicron tăng gấp đôi sau mỗi 2 ngày. Giám đốc ECDC Andrea Ammon nhận định: "Sẽ không còn thời gian để giải quyết các lỗ hổng tiêm chủng còn tồn tại".
Dự thảo tuyên bố chung của Hội nghị thượng đỉnh EU lần này nhấn mạnh sự cần thiết “phải tiêm chủng cho tất cả mọi người dân và việc triển khai mũi tiêm tăng cường là vô cùng quan trọng", trong khi tiếp tục duy trì sự phối hợp xuyên liên minh.
Sự thống nhất nội khối EU đang suy yếu rõ rệt khi Italy, Ireland, Bồ Đào Nha và Hy Lạp đều đã siết chặt các hạn chế nhập cảnh đối với những du khách từ các nước EU khác, với việc yêu cầu họ phải thực hiện xét nghiệm COVID-19 trước khi nhập cảnh, ngay cả đối với những trường hợp đã tiêm chủng đầy đủ.
Những biện pháp phòng dịch nghiệm ngặt này được cho là đang làm xói mòn các nguyên tắc của chứng nhận kỹ thuật số về COVID-19 mà EU áp dụng trên toàn khối kể từ tháng 7 năm nay, nhằm đảm bảo cho việc đi lại xuyên biên giới được thuận tiện hơn đối với những người đã tiêm phòng đầy đủ.
Mặc dù các nước thành viên EU có thể đình chỉ một số quy định liên quan trong trường hợp khẩn cấp về y tế, nhưng chính phủ các nước phải thông báo với EC tối thiểu 48 giờ trước khi thực hiện quyết định trên. Theo người phát ngôn của EC, đã có một số quốc gia vi phạm nguyên tắc này khi biến thể Omicron xuất hiện, trong đó có Italy.
