Những năm gần đây, Việt Nam đã đặt ra mục tiêu là phải nhanh chóng hiện đại hóa các trang thiết bị vũ khí, bằng các đợt mua sắm từ nước ngoài, chủ yếu từ Nga như: 36 máy bay chiến đấu Su-30, 6 tàu ngầm Kilo mang theo tên lửa hành trình, 6 tàu hộ vệ tên lửa (4 Gepard và 2 Sigma), 6 tàu tấn công nhanh (Molnya) và các hệ thống vụ khí khác do Israel chế tạo…
Trong tâm các đợt mua sắm trang thiết bị vũ khí của Việt Nam trong giai đoạn vừa qua là hiện đại hóa lực lượng không quân và hải quân. Ngoài các máy bay Su-30 mới trang bị, Việt Nam còn có trên 200 máy bay chiến đấu MiG-21 và Su-22, một phần trong số đó đã được hiện đại hóa.
Chiến đấu cơ Su-30MK2 của Việt Nam.
Lưu Tử Quân, một nhà bình luận quân sự nổi tiếng của Trung Quốc cho rằng, đã có một sự gia tăng đáng kể số lượng máy bay chiến đấu Sukhoi của Nga trong quân đội Việt Nam. Hiện nay Việt Nam được coi là một trong những khách hàng khá tiềm năng của máy bay chiến đấu đa năng Su-35.
“Giáo sư Trương Quốc Phong, trường Đại học Nhân dân Trung Quốc cho biết, trong những năm gần đây, kinh tế của Việt Nam phát triển nhanh hơn, đời sống được nâng cao, các chương trình mua sắm trang bị từ nước ngoài được thực hiện thường xuyên hơn, nhằm nhanh chóng thay thế các trang thiết bị vũ khí chủ lực.
Việt Nam đã bù đắp khoảng trống vũ khí bằng đơn hàng 6 tàu ngầm lớp Kilo. ngoài ra còn nhập khẩu các tàu hộ vệ Gepard nhằm tăng cường khả năng chống hạm, chống ngầm… trên vùng đặc quyền kinh tế. Ý định rõ ràng là để tăng cường khả năng phòng thủ đối với các khu vực tranh chấp trên Biển Đông.
Tuy nhiên, Việt Nam quá phụ thuộc vào Nga trong một thời gian dài về trang bị vũ khí và là nguồn duy nhất. Theo các số liệu được công bố, Việt Nam chiếm 10% tổng lượng vũ khí xuất khẩu của Nga trong giai đoạn 2012 đến 2015. Việt Namđã trở thành quốc gia nhập khẩu vũ khí lớn thứ 3 của Nga sau Ấn Độ và Venezuela.
Tàu hộ vệ tên lửa Đinh Tiên Hoàng của Hải quân Việt Nam.
Ngày nay, Việt nam chủ trương đa dạng hóa nguồn cung cấp vũ khí. Một mặt, Việt Nam vẫn tiếp tục củng cố và tăng cường mối quan hệ với Nga trong lĩnh vực trang bị vũ khí, mặt khác, Việt Nam cũng đang tăng cường hợp tác với các đối tác mới trong lĩnh vực quốc phòng.
Ngoài việc mua sắm các trang bị vũ khí hiện đại, Việt Nam cũng tích cực nhập khẩu công nghệ quốc phòng, đặc biệt là trong những năm gần đây,
Trương Quốc Phong cho rằng, trên thực tế trang bị vũ khí Nga không thích hợp cho lắm ở Việt Nam. Trang bị vũ khí Nga phù hợp với việc tác chiến ở khu vực dân cư thưa thớt, hợp với khí hậu lạnh, có thể không thích hợp với thời tiết nóng ẩm ở Việt Nam.
Việt Nam đã nhập khẩu từ Nga rất nhiều trang bị vũ khí, nhưng Nga hạn chế giới thiệu về công nghệ, rất nhiều vũ khí của Nga không thể được nâng cấp và "nội địa hóa", điều đó ảnh hưởng rất lớn đến công tác bảo quản, sử dụng và tuổi thọ của trang bị.
Trong những năm gần đây Việt Nam đã bắt đầu cắt giảm sự phụ thuộc vào trang bị vũ khí Nga, thay vào đó là việc mở rộng hợp tác quân sự với các cường quốc khác nhằm để "chuyển giao công nghệ quân sự" là mục tiêu rõ ràng.
Việt Nam không chỉ tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa mà còn cả quần đảo Hoàng Sa. Để đảm bảo và bảo vệ các lợi ích hàng hải và chủ quyền, Việt Nam phải phát triển lực lượng biển,
Tàu ngầm Kilo của Hải quân Việt Nam.
“Dư luận quốc tế” rất quan tâm đến làn sóng mua sắm trang bị của quân đội Việt Nam. Các nhà phân tích tin rằng, Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo hướng này nhằm để tăng cường khả năng "răn đe đáng tin cậy". Khi Việt Nam hoàn thành việc triển khai các trang thiết bị vũ khí đã mua sắm, khả năng kiểm soát Biển Đông của Việt Nam sẽ đạt được một mức độ chưa không thể tưởng tượng.
Trong các quốc gia Đông Nam Á, Việt Nam là quốc gia nhập khẩu các loại trang bị vũ khí tiên tiến nhất. Nhưng đại đa số các trang bị vũ khí hiện đại trên đều được nhập khẩu, hệ thống phòng thủ quốc gia chưa có được sự hỗ trợ lớn từ chương trình hiện đại hóa quân sự, việc sử dụng các loại vũ khí nhập khẩu cũng có các giới hạn.
Chuyên gia Trung Quốc kết luận, những động thái quân sự của Việt Nam trong những năm gần đây, việc mua sắm trang bị là đáng chú ý. Tuy nhiên, Trung Quốc cũng không cần phải quá lo ngại.
Đăng Nguyễn