Theo kết luận thanh tra, năm 2023, hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết Thủ Đô (Công ty) gặp phải nhiều khó khăn, thách thức do phải cạnh tranh, chia sẻ thị phần với một đơn vị phát hành xổ số điện toán có nhiều lợi thế vượt trội (Vietlott); chi phí đầu vào tăng nhưng giá bán sản phẩm không thay đổi...
Theo báo cáo tài chính năm 2023, công ty ghi nhận tổng doanh thu và thu nhập khác là 543,5 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là 538,5 tỷ đồng; doanh thu hoạt động tài chính gần 5 tỷ đồng; thu nhập khác là 204 triệu đồng.
Về chi phí, tổng chi phí năm 2023 là 531 tỷ đồng, gồm giá vốn cung cấp dịch vụ kinh doanh xổ số là 442,5 tỷ đồng. Trong đó, chi phí chiếm tỷ trọng lớn nhất là chi phí trả thưởng 361,7 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 81,76%.
Các khoản chi phí khác như: chi phí hoa hồng đại lý 58 tỷ đồng; chi phí in vé 7,8 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 1,48%; chi phí quản lý doanh nghiệp là 88,5 tỷ đồng…
Công ty nộp ngân sách trên 150 tỷ đồng, sau khi trừ đi các khoản chi phí, còn lãi 12 tỷ đồng.
Vi phạm quy định về đảm bảo nghĩa vụ thanh toán của đại lý
Về thực hiện các quy định về đại lý xổ số, kết luận thanh tra cho biết, tại thời điểm 31/12/2023, công ty có 2.005 đại lý tiêu thụ vé xổ số, trong đó có 06 đại lý là tổ chức, 1.989 đại lý là cá nhân.
Mức hoa hồng Công ty chi trả cho các đại lý từ 8-13% (thấp hơn quy định tối đa là 15%). Trong đó, đối với đại lý cấp 1, tỷ lệ hoa hồng tối thiểu là 11%, căn cứ vào tình hình tiêu thụ trong tháng, nếu cao sẽ được tính lũy tiến nhưng tối đa không quá 13%. Đối với đại lý cấp 2, các chi nhánh được hưởng hoa hồng đối với xổ số truyền thống là 10%, xổ số lô tô là 8%.
Qua thanh tra cho thấy nhiều hợp đồng làm đại lý không đảm bảo đủ nội dung. Đáng nói, Thanh tra Bộ Tài chính cho rằng mức đảm bảo nghĩa vụ thanh toán của các đại lý thấp hơn mức đảm bảo nghĩa vụ thanh toán tối thiểu theo quy định.
Cụ thể, qua kiểm tra 15 hồ sơ ký quỹ của đại lý cấp 1 và 8 hồ sơ ký quỹ đại lý cấp 2 thấy các đại lý có mức ký quỹ thấp hơn mức đảm bảo nghĩa vụ thanh toán tối thiểu: 15/15 đại lý cấp 1 có mức ký quỹ thấp hơn từ 2,6 - 5,8 lần mức đảm bảo nghĩa vụ thanh toán tối thiểu; có 05/8 đại lý cấp 2 có mức ký quỹ thấp hơn từ 0,3 - 5,9 lần mức đảm bảo nghĩa vụ thanh toán tối thiểu.
Về vấn đề này, công ty cho biết do quy mô thị trường xổ số tại khu vực miền Bắc rất nhỏ so với miền Trung, miền Nam và đặc thù các đại lý của công ty chủ yếu là cá nhân, doanh số bán thấp nên việc áp dụng mức đảm bảo nghĩa vụ thanh toán theo như quy định hiện nay thì công ty sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Theo quy định, hành vi vi phạm trên sẽ bị phạt 10 – 30 triệu đồng. Ngày 25/4/2024, Thanh tra Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 160/QĐ-TTr xử phạt vi phạm hành chính đối với công ty.
Ngoài ra, kết luận thanh tra cũng chỉ ra vi phạm của Công ty Xổ số kiến thiết Thủ đô trong việc tổ chức thành phần Hội đồng giám sát xổ số.
Cụ thể, qua kiểm tra chọn mẫu 90 biên bản giám sát việc quay số mở thưởng, Thanh tra Bộ Tài chính cho biết thành phần tham dự các buổi giám sát xổ số truyền thống có đại diện các sở, ban ngành của thành phố, đại diện của Công ty và thành phần thực hiện ủy quyền của Phó Chủ tịch Hội đồng giám sát xổ số thành phố Hà Nội.
Tuy nhiên, thành phần thực hiện ủy quyền của Chủ tịch Hội đồng giám sát xổ số thành phố Hà Nội không tham dự 90/90 buổi, thành phần ủy quyền của Phó Chủ tịch Hội đồng giám sát xổ số thành phố Hà Nội chỉ tham dự 57/90 buổi. Điều này chưa đảm bảo thành phần theo quy định.
Cần ban hành quy chế quản lý tiền gửi
Về đầu tư tài chính, công ty đầu tư tài chính ngắn hạn với số tiền 70,91 tỷ đồng tại 4 ngân hàng với lãi suất dao động từ 3,9-9,5%/năm.
Cụ thể, số dư tiền gửi tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) là 30 tỷ đồng lãi suất 5- 7,5%/năm, chiếm 42,3% tổng giá trị tiền gửi có kỳ hạn.
Số dư tiền gửi tại Ngân hàng TMCP Bản Việt là 15,91 tỷ đồng lãi suất 7,2-9,5%/năm, chiếm 22,4%; tại BIDV là 15 tỷ đồng lãi suất 4,4-7%/năm, chiếm 21,2%; tại ViettinBank là 10 tỷ đồng lãi suất 3,9-5%/năm, chiếm 14,1%.
Tuy nhiên, qua công tác thanh tra, Thanh tra Bộ Tài chính cho rằng công ty chưa xây dựng quy chế quản lý liên quan đến tiền gửi ngân hàng, quy trình lựa chọn tổ chức tín dụng để gửi tiền.
Về vấn đề này, theo đại diện doanh nghiệp này, khi công ty có các khoản tiền trong thời gian ngắn hạn, tạm thời chưa sử dụng cho các khoản chưa đến hạn thanh toán, công ty sẽ đề nghị các ngân hàng gửi thông báo chào lãi suất tại thời điểm hiện tại của ngân hàng đó.
Sau khi cân nhắc, rà soát về khả năng thanh khoản, năng lực tài chính, uy tín trên thị trường, tỷ lệ lãi suất, phòng kế toán tài vụ sẽ trình Chủ tịch công ty ký duyệt.
Sau quá trình thanh tra, Thanh tra Bộ Tài chính đề nghị Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết Thủ Đô khẩn trương xây dựng, ban hành quy chế quản lý tiền gửi để làm cơ sở lựa chọn tổ chức tín dụng có hệ số tín nhiệm cao, mức lãi suất tốt, nhằm vừa đảm bảo tối ưu hóa dòng tiền, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, vừa đảm bảo quản trị rủi ro, công khai, minh bạch việc lựa chọn tổ chức tín dụng để gửi tiền nhàn rỗi của doanh nghiệp.
