Báo Người Đưa Tin đã có cuộc trò chuyện với Luật gia Đặng Đình Thịnh, Ủy viên BCH TW Hội Luật gia Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật – Hội Luật gia Việt Nam xung quanh câu chuyện này.
Luật gia Đặng Đình Thịnh, Ủy viên BCH TW Hội Luật gia Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật – Hội Luật gia Việt Nam
+ Trước hết, với tư cách một công dân hiện đang sinh sống tại TP.HCM, luật gia có những nhận xét gì về hiện tượng thú vị này?
Tôi rất tâm đắc như cách nói của một số tờ báo, là tân Bí thư Thành ủy TP.HCM đã đem đến cho người dân TP.HCM một “luồng gió mới”. Bây giờ nhiều người dân ngóng thông tin liên quan đến các chỉ đạo của Bí thư Đinh La Thăng, đặc biệt trong vài giờ đồng bồ, đường dây nóng do ông chỉ đạo thiết lập đã tiếp nhận hàng nghìn tin tức. Trong tư cách là cư dân của thành phố, tôi hết sức vui mừng và cũng như nhiều người dân khác thuộc cộng đồng thành phố, chúng tôi mong chờ những kết quả tích cực từ những quyết sách mạnh mẽ quyết liệt từ sự chỉ đạo của ông.
+ Đó là những hy vọng không chỉ riêng cư dân TP.HCM mà còn là hy vọng của người dân cả nước. Tuy nhiên cũng có dư luận lo ngại rằng, cách chỉ đạo “nóng” như vậy của tân Bí thư, đôi khi sẽ nảy sinh bất cập hoặc thiếu chiều sâu. Theo Luật gia, ông nghĩ như thế nào?
Tôi có biết những lo ngại này và cũng rất đồng cảm với những băn khoăn như vậy. Tuy nhiên đối với tôi, tôi không cảm thấy một sự lo ngại nào. Qua theo dõi những chỉ đạo của ông trong thời gian ông nắm quyền ở Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) cũng như ngay thời gian đầu trở thành người đứng đầu thành phố, tôi rất chia sẻ và hiểu cách làm của ông.
Thực ra chúng ta thấy những chỉ đạo “nóng” của ông thường là những vụ việc mang tính cấp thời, cần giải quyết ngay, chứ không phải là những vấn đề mang tính chiều sâu, cần nghiên cứu kỹ. Thí dụ như vấn đề yêu cầu thời hạn kéo giảm tội phạm, là một vấn đề có thể phán quyết ngay được. Hoặc là như vụ việc mua toa xe cũ Trung quốc, khi chỉ trong còn ngắn ngày rời vị trí Bộ trưởng Bộ GTVT, ông đã yêu cầu cách chức ngay lãnh đạo đơn vị quyết định mua toa xe là việc có thể quyết định “nóng”.
+ Nhân vụ mua toa xe cũ, từ hồ sơ đã “lộ rõ” có sự chỉ đạo và thống nhất của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam. Luật gia nghĩ sao về chỉ đạo của "tư lệnh" Đinh La Thăng với tư cách người đứng đầu ngành GTVT khi đó?
Trước hết phải khẳng định rằng, việc quyết định mua toa xe cũ của Trung Quốc trong vụ việc nói trên đã vi phạm Thông tư số 20/2014/TT-BKHCN ngày 15/7/2014 của Bộ Khoa học và Công nghệ quy định về điều kiện và thủ tục nhập khẩu máy móc thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng. Thông tư quy định phải không được quá 5 năm sử dụng nhưng các toa xe Trung Quốc có nhiều toa xe đã trên 20 năm. Như vậy là sai quá rõ, không cần nói gì nữa. Chúng ta chỉ bàn đến việc cách chức người điều hành đơn vị đã mua toa xe có đúng hay không mà thôi.
Theo quy định của pháp luật hiện hành, thì trách nhiệm chính thuộc về đơn vị trực tiếp mua. Nếu đơn vị trực tiếp mua bị đơn vị cấp trên chỉ đạo sai, thì đơn vị trực tiếp mua có quyền từ chối thực hiện và báo cáo vượt cấp với cấp trên, ở đây là Bộ GTVT. Nhưng vấn đề cần lưu ý, lãnh đạo Công ty CP Vận tải đường sắt Hà Nội không hề chống lại việc làm sai trái này, ngược lại thấy sai mà vẫn muốn thực hiện, nên việc ông yêu cầu cách chức lãnh đạo đơn vị này là hoàn toàn đúng pháp luật, không có gì bàn cãi.
Xin nói thêm về tác động của việc này là rất tích cực, răn đe, cảnh báo việc nhập máy móc kỹ thuật cũ cho tất cả các lĩnh vực là phải hết sức cân nhắc vì sẽ làm tụt hậu sự phát triển của đất nước và Việt Nam không thể là bãi chứa phế liệu của các nước.
+ Những chỉ đạo sâu sát và quyết liệt của Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng đã thực sự mang lại niềm tin và đáp ứng sự mong mỏi của người dân. Phong cách nói và làm đã gắn liền với tên tuổi của ông Đinh La Thăng ở bất cứ cương vị nào ông đã từng nắm giữ. Tuy nhiên, trong vô vàn những ý kiến ủng hộ phong cách và phương pháp lãnh đạo của ông, đã xuất hiện lác đác cả những ý kiến phản biện, ví dụ như cho rằng Bí thư Thăng đã chỉ đạo cả những việc mà có vẻ như là thuộc chức trách chính quyền TP.HCM? Quan điểm của Luật gia về vấn đề này như thế nào?
Tôi cho rằng việc làm của ông (Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng – PV) không hề mâu thuẫn với sự phân cấp trách nhiệm giữa Đảng và chính quyền. Chúng ta đừng quên rằng Đảng có vai trò giám sát, kiểm tra và nếu cần, Đảng có thể chỉ đạo sâu sát trong từng vụ việc. Dĩ nhiên việc thực thi sau đó phải là chính quyền. Thí dụ vụ việc bò sữa ở Củ Chi: Là chủ tịch một huyện, mà không hiểu nguyên nhân vì sao đơn vị thu mua sữa không mua sữa bò của người dân, để đến nỗi nông dân phải điêu đứng hàng loạt, thì với tư cách Bí thư Thành ủy như ông Đinh La Thăng phải kiểm tra, sâu sát. Cách Bí thư Thăng hỏi việc có số phone người đứng đầu Vinamilk chỉ là cách nói để ông hiểu tường tận vụ việc rằng, ông muốn nhắc vấn để ông đã hiểu một cách vi mô trong điều hành trong trên tổng thể vĩ mô là như như thế nào mà thôi.
Tân Bí thư Thành ủy TP.HCM Đinh La Thăng đang là hiện tượng gây chú ý công luận bởi những hành động đi đôi với làm của ông.
+ Thật là thú vị và cũng thật là đáng trân trọng khi một vị lãnh đạo Đảng lại quan tâm cả những chuyện rất cụ thể như vậy cho nhân dân? Luật gia có ý kiến gì về vấn đề này?
Phải nói rằng việc Bộ Chính trị phân công đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị Đinh La Thăng vào TP.HCM đảm nhận vị trí Bí thư Thành ủy một thành phố lớn nhất và dẫn đầu nền kinh tế đất nước là một quyết định vô cùng sáng suốt, làm cho nhân dân phấn khởi, tin tưởng thêm vào sự lãnh đạo của Đảng. Vì sao lại có niềm tin mãnh liệt từ tầng lớp nhân dân chắc ai cũng hiểu.
Tôi nghĩ rằng trong tiến trình hòa nhập với thế giới, Đảng vừa phải giữ bản sắc chính trị vốn có của mình nhưng đồng thời cũng phải có sự thay đổi phù hợp hơn với thời đại mới. Đảng cần tăng cường vai trò lãnh đạo của mình để sâu sát với dân hơn, gần dân hơn, thì hiệu quả lãnh đạo sẽ cao hơn.
+ Luật gia còn nhắn gửi điều gì với tân Bí thư Thành ủy TP.HCM?
Như đã nói ở trên, cá nhân tôi tin tưởng vào khả năng lãnh đạo của tân Bí thư Đinh La Thăng để đưa một thành phố đầu tàu như TP.HCM phát triển vượt bậc hơn nữa. Tuy nhiên để phát huy hết năng lực lãnh đạo, cần có bộ máy tham mưu giúp việc giỏi cho ông trong nhiều lĩnh vực.
Là một Luật gia, tôi mong mỏi trong bộ máy tham mưu của Bí thư có những chuyên gia ở nhiều lĩnh vực và trong đó là lĩnh vực pháp lý. Những chuyên gia giỏ về pháp luật sẽ giúp ông vận dụng đúng cũng như tháo gỡ những vướng mắc mà quy định pháp luật còn chưa dự liệu hết. Trong thời đại ngày nay, nói đến lãnh đạo điều hành là nói đến việc dùng công cụ pháp luật để làm cho bộ máy chính quyền hoạt động hiệu quả. Các mệnh lệnh, chỉ thị, quyết định từ lãnh đạo phải luôn phù hợp quy định pháp luật thì mới có sức mạnh thực thi. Nếu người lãnh đạo giỏi mà ra quyết sách sai hoặc không đúng pháp luật thì không phát huy được điều gì.
+ Xin cám ơn Luật gia.
Thành Thắng