Khổng Tử thế gia và 20 lời răn truyền thế

"Người quân tử nghiêm khắc với mình, kẻ tiểu nhân khắt khe với người" là một trong những lời Khổng Tử dạy, hậu thế nên nghiềm ngẫm và học tập.
Khổng Tử thế gia và 20 lời răn truyền thế

Khổng Tử (551 – 479 TCN), họ Khổng, khi chào đời, đỉnh đầu ông gồ lên, ở giữa lõm xuống cho nên được đặt tên là Khâu (tức, cái gò), tự là Trọng Ni. Ông sinh ra ở ấp Trâu, người làng Xương Bình nước Lỗ.

Khổng Tử thế gia và 20 lời răn truyền thế - anh 1

Khổng Tử, người sáng lập Nho giáo ở Trung Quốc

Ông là một nhà tư tưởng, nhà triết học, nhà giáo dục, nhà chính trị nổi tiếng Trung Hoa, là người sáng lập ra Nho giáo. Các bài giảng và triết lý của ông có sức ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống và tư tưởng của các dân tộc Đông Á. Ở Đài Loan, ông được tôn xưng là “vạn thế sư biểu” (bậc thầy của muôn đời).

Khổng Tử thế gia và 20 lời răn truyền thế - anh 2

"Thấy lợi đừng nhúng tay, nhúng tay hắc ám tâm trí"

Triết học của ông nhấn mạnh sự tu dưỡng đức hạnh cá nhân và chủ trương cai trị bằng đạo đức: "tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ", xác định các mối quan hệ xã hội, đạo đức và quy phạm làm người, coi trọng "đạo trung dung" và các đức tính "nhân, lễ, nghĩa, trí, tín".

Đây là những giá trị có tầm ảnh hưởng lớn đối với các học thuyết khác ở Trung Quốc như Pháp gia, Đạo gia. Các tư tưởng của Khổng Tử đã được phát triển thành một hệ thống triết học, và được gọi là Khổng giáo.

Về giáo dục, Khổng Tử cốt dạy học trò Thi, Thư, Lễ, Nhạc. Học trò đông tới 3000 người, trong đó có 72 người thông thạo cả lục nghệ (tức sáu môn học: Thi, Thư, Lễ, Nhạc, Xuân thu, Dịch).

“Trong thiên hạ, các vua chúa và người tài giỏi rất nhiều, khi sống thì vinh hiển, nhưng lúc chết là hết. Khổng Tử là một người áo vải thế mà truyền tới hơn mười đời, các học giả đều tôn làm thầy, từ thiên tử tới vương hầu ở Trung Quốc hễ nói đến “lục nghệ” đều lấy Khổng Tư làm tiêu chuẩn. Có thể gọi là bậc chí thánh vậy.” – “Sử ký Tư Mã Thiên”.

Khổng Tử là người duy nhất được Tư Mã Thiên dành cho những trang viết công phu, xếp vào hàng thế gia, tức ngang với một vị vua chư hầu về lĩnh vực học thuật, còn tất cả những người khác trong cùng lĩnh vực chỉ được xếp vào hàng liệt truyện, hoặc ba bốn người gộp vào một truyện.

Tư Mã Thiên không viết về Khổng Tử như một con người thần kỳ, làm những chuyện hoang đường, mà viết về ông - một con người từng bị chê bai, từng phải chịu nhục, có những tình cảm, khuyết điểm của một con người bình thường, phải bôn ba lăn lộn khắp các nước (Lỗ, Tề, Vệ, Trần) suốt cả cuộc đời để thực hành cái đạo của mình, và truyền lại cho muôn đời sau những lời răn dạy bất hủ.

Khổng Tử thế gia và 20 lời răn truyền thế - anh 3

Trong số 3000 học trò của Khổng Tử, có tới 72 người tinh thông lục nghệ

Dưới đây là 20 lời Khổng tử dạy hậu thế nên học tập:

1. Nghĩ đến thân thể thì đừng cầu không tật bệnh, vì không tật bệnh thì tham dục dễ sanh.

2. Người quân tử nghiêm khắc với mình, kẻ tiểu nhân khắt khe với người.

3. Quân tử rộng rãi bao dung, tiểu thân hẹp hòi tính toán.

4. Sự nghiệp đừng mong bằng phẳng dễ đi, vì không gặp phải chông gai chí nguyện không kiên cường.

5. Làm việc đừng mong dễ thành, việc dễ thành lòng thường kiêu ngạo.

6. Làm ơn chớ mong đền đáp, mong cầu đền đáp ấy là có mưu tính.

7. Thấy lợi đừng nhúng tay, nhúng tay hắc ám tâm trí.

Khổng Tử thế gia và 20 lời răn truyền thế - anh 4

"Làm ơn chớ mong đền đáp, mong cầu đền đáp ấy là có mưu tính" - Khổng Tử

8. Dùng thì đừng nghi, nghi thì đừng dùng.

9. Ngồi bàn tiệc đừng ra vẻ anh hùng vì rượu đã làm cho nhiều người gục ngã.

10. Biết có lỗi mà không chịu sửa thì đó chính là lỗi.

11. Không nhìn điều sai trái, không nghe điều xằng bậy, không nói điều sai, không làm điều càn quấy.

12. Cứu xét tâm tánh thì đừng cầu không khúc mắc, vì không khúc mắc thì sở học không thấu đáo.

13. Trong ba người cùng đi, tất có người là thầy ta. Hãy học theo cái hay, mà tránh cái dở.

14. Ở đời đừng cầu không khó khăn, vì không khó khăn thì kiêu xa nổi dậy.

15. Chim trước lúc chết cất tiếng bi thương, người trước lúc chết thường nói lời lương thiện.

16. Người không biết lo xa, tất gặp phải ưu phiền trước mắt.

17. Việc mình không muốn làm, đừng bắt người khác làm.

18. Danh không chánh, lời chẳng xuôi.

19. Người quân tử không đề bạt kẻ biết nói lời hay, cũng không được bỏ ngoài tai lời kẻ xấu nói phải.

20. Ai cũng có quyền được học hành được giáo dục, không phân biệt loại người.

Nguyên Hương (T/h)

Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.