Hiện tượng toàn bộ ếch trong ao đột nhiên bỏ đi chỉ một vài ngày trước khi khởi phát trận động đất ở L’Aquila, Italia năm 2009 đã gây sự chú ý của các nhà khoa học. Họ bắt đầu nghiên cứu về những cảm nhận và phản ứng của động vật trước động đất từ đó.
Một nhóm các nhà nghiên cứu từ NASA kết luận rằng động vật cảm nhận được những thay đổi hóa học xảy ra trong mạch nước ngầm trước khi bắt đầu một trận động đất.
Cụ thể, trước khi xảy ra động đất, lớp vỏ trái đất loại bỏ các hạt tích điện, gây nên phản ứng với nước từ nguồn nước ngầm và nước trên bề mặt trái đất. Động vật sống trong các vùng nước này hoặc gần hồ và sông cực kỳ nhạy cảm với sự thay đổi hóa học nhỏ nhất của nước. Nói cách khác, chúng cảm nhận được động đất một vài ngày trước khi các mảng kiến tạo di chuyển.
Động vật phản ứng thế nào trước trận động đất?
 |
Ếch tràn ra đường tại 1 thành phố ở Trung Quốc (Ảnh: Internet) |
Loài ếch ở L’Aquila không phải là ví dụ duy nhất về cảm nhận của động vật đối với động đất. Có hàng trăm câu chuyện và các báo cáo từ khắp nơi trên thế giới về những thay đổi rõ ràng trong hành vi của động vật trước khi xảy ra động đất.
Một vài giờ trước khi xảy ra một trận động đất mạnh tại Ý vào năm 1805, những con bò bắt đầu rống lên ầm ĩ, cừu và dê kêu be be, chó thì hú, mèo thì khạc nhổ và vô cùng kích động. Động vật đang cố gắng chạy trốn. Thỏ rời bỏ ổ của mình, cá nhảy lên khỏi mặt nước và rất dễ bắt, những con kiến rời khỏi tổ của mình, tụ tập trên mặt đất.
Vào mùa đông năm 1975, chính quyền thành phố Hải Thành (Trung Quốc) đã nhận thấy hành vi bất thường của các loài động vật, họ đã kịp thời sơ tán phần lớn dân chúng một ngày trước khi xảy ra trận động đất mạnh 7,3 độ Richter. 2.000 người đã chết, nhưng con số này thấp hơn nhiều so với dự kiến nếu không kịp sơ tán người dân.
Năm 1976, tại Friuli, những con chó bắt đầu tru lên và mèo thì rất kích động. Ngay sau đó, khu vực xảy ra một trận động đất mạnh 6,4 độ Richter.
Trước trận động đất lớn ở Northridge, California (1994) và ở Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp (1999), người ta cũng nhận thấy các hành vi kỳ lạ của động vật. Chó sủa điên cuồng trong trạng thái gia tăng kích động và cố gắng chạy trốn. Mèo tìm nơi ẩn náu, còn những con chim muốn thoát khỏi lồng.
 |
Trước khi thảm họa xảy đến, các loài động vật đã cảm nhận được nguy hiểm và bỏ chạy tới nơi an toàn. Ảnh minh họa. |
Ngày 26 tháng 12 năm 2004, một trận động đất xảy ra ở Ấn Độ Dương đã gây ra một cơn sóng thần hủy diệt. Hơn 150.000 người là nạn nhân của thảm họa thiên nhiên này. Tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi sóng thần, trong các báo cáo gần như không có động vật hoang dã nào bị chết. Ở công viên quốc gia Yala thuộc Sri Lanka, nơi sinh sống của hàng trăm loài động vật hoang dã, chỉ có một vài trường hợp bị chết. Họ nhận thấy động vật trong khu bảo tồn đã cảm thấy nguy hiểm và chúng đã bỏ chạy kịp thời vào một khu vực có địa hình cao.
Trong trận động đất khủng khiếp xảy ra ở tỉnh Tứ Xuyên (Trung Quốc) [vào năm 2008], đã có các dấu hiệu báo trước. Nhưng mọi người không hiểu các tín hiệu báo động của động vật, các tín hiệu của thiên nhiên cũng bị bỏ qua. Từ giữa tháng 4, một hồ nước gần thành phố Ân Thi đã biến mất hoàn toàn, nơi này cách tâm chấn khoảng 500km. (Hiện tượng này được biết đến từ thời cổ đại: nước trong các giếng đột ngột biến mất, hiện tượng được ghi nhận thường từ 10-20 ngày trước khi xảy ra một trận động đất mạnh).
Sau đó, ba ngày trước trận động đất, hàng ngàn con ếch đã xâm chiếm các đường phố của thành phố Miên Trúc. Theo quan niệm trong dân gian, đây là “điềm xấu”, báo trước thảm họa tự nhiên. Cư dân địa phương đã cảnh báo nhà chức trách. Tờ báo Hoa Tây Đô Thị thậm chí dành riêng một bài viết về hiện tượng kỳ lạ này, nhưng các nhà chức trách đã nhanh chóng trấn an dân chúng. Miên Trúc đã bị thiệt hại nghiêm trọng (với hơn 2.000 nạn nhân).
James Berkland, nhà địa chất học đã nghỉ hưu ở Santa Clara County, California, nói rằng ông có thể dự báo động đất với độ chính xác lớn hơn 75% bằng cách liệt kê các thông báo về động vật bị thất lạc trên báo, và so sánh các dữ liệu này với chu kỳ mặt trăng. Berkland cho rằng, số lượng chó và mèo đi mất, gia tăng đáng kể hai tuần trước khi xảy ra một trận động đất.
Các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới tiếp tục nghiên cứu hành vi của động vật liên quan đến việc xảy ra các thảm họa tự nhiên, và hy vọng rằng những nghiên cứu này sẽ giúp hỗ trợ trong việc dự báo thảm họa.
Một số loài động vật có khả năng "tiên đoán" thảm họa
Hầu hết các biên niên sử thời Trung cổ khi đề cập đến động đất đều nói rằng trước khi thảm họa xảy ra, một số loài động vật có cư xử kỳ lạ: chó hú một cách vô thức, mèo chạy trốn, các loài khác có dấu hiệu bất an, mỗi loài theo cách riêng của mình.
Người nông dân thường được cảnh báo rõ rệt nhất, bởi vì ngựa, bò, cừu, gà cảm nhận được động đất. Khi cả sân bỗng vang lên một bản “diễn tấu”, rõ ràng là sẽ xảy ra “một cái gì đó”. Bồ câu không vào chuồng mà bay mất phương hướng. Lợn, nếu trong cùng một đàn thì sẽ đánh nhau. Gà không đẻ trứng nữa và trở nên kích động. Những con ong rời tổ khi không bị tấn công. Chuột ra khỏi chỗ ẩn nấp, thậm chí kiến và bọ cánh cứng ra khỏi tổ hay chỗ ẩn náu mà không hề sợ hãi và di chuyển với tốc độ báo động.
Một số loài có thể có giác quan với động đất, trong số đó có cá và rắn. Cả hai loài này có giác quan phát triển rất tốt. Rắn cảm nhận được những rung động và bức xạ hồng ngoại, còn cá rất nhạy cảm với điện trường. Do đó, chúng có thể cảm nhận được những thay đổi nhỏ trong trường điện từ hoặc những chấn động nhỏ, nhiều ngày trước một trận động đất mạnh.
 |
Ngay trước trận động đất lớn tại Mỹ năm 1994, chó sủa điên cuồng trong trạng thái gia tăng kích động. |
Các nghiên cứu đã chỉ ra ngay trước và trong khi động đất, rắn bắt đầu đánh nhau. Đây là hành vi bất thường vì, thông thường, tất cả các loài rắn đều không hoạt động vào ban ngày.
Khá thú vị là hành vi của cá có vòi, thuộc loài Gnathonemus petersii, sinh sống ở sông Nile. Chúng thể hiện sự khó chịu và thay đổi hoàn toàn hành vi của mình 4 ngày trước khi hiện tượng xảy ra.
Về cơ bản, các động vật không có giác quan thứ sáu cho phép chúng biết trước động đất. Nhưng chúng phản ứng với những thay đổi nhỏ trong môi trường xung quanh, như khi có một số chuyển động của mảng kiến tạo.
Cá sấu cũng không vô cảm trước khi xảy ra động đất. Một nhà động vật học Trung Quốc quan sát hành vi bất thường của cá sấu trước khi động đất xảy ra ở hòn đảo Honshu của Nhật Bản. Ông nói rằng các con cá sấu đã phát ra một loại tiếng gầm gừ, lắc đầu và lắc đuôi. Một chuyên gia Nhật Bản cho biết chúng có thể cảm nhận sắp xảy ra một trận động đất trong vòng bán kính 150 km.
Chim và voi cảm nhận rất tốt rung động của một số cú sốc nhỏ và siêu âm, còn chuột ngay lập tức sẽ cảm nhận những âm thanh tần số cao xuất hiện khi đá nứt trong lòng đất.
Được biết, trong năm 1977, ngay trước khi xảy ra động đất ở Romania, ở tầng hầm của tòa nhà ở trung tâm thành phố đã chạy ra hàng ngàn con chuột, chúng chạy trốn trong hoảng loạn qua chân của những người đi đường. Nhiều người đã sợ hãi và nghĩ rằng đây là thời điểm kết thúc của thế giới.
12 giờ trước khi xảy ra trận động đất thảm khốc ngày 04 tháng ba năm 1977, trên mặt đất xuất hiện rất nhiều giun đất, mặc dù, tại thời điểm đó không có mưa. Trên cánh đồng tìm thấy nhiều rắn đông cứng.
Một thí nghiệm khác, thực hiện trước khi trận động đất ở Seattle vào năm 2003, cho thấy cảnh báo tốt nhất về động đất là những con chó, nhất là những con có đầu nhỏ và đôi tai nhọn.
Chó, đặc biệt là các giống được biết đến với thính giác nhạy bén, chúng cư xử rất kỳ lạ, như thể bị quấy rầy bởi một tiếng động lớn. Chúng sủa không có lý do rõ ràng, đòi đi ra ngoài, chạy mà không có một định hướng cụ thể như để tránh xa âm thanh đang làm phiền chúng. Nếu chúng không thể thoát ra ngoài vùng khó chịu, chúng trở nên hung hãn. Trong tháng 9 năm 2003, một bác sĩ tại Nhật Bản đã công bố một nghiên cứu cho thấy hành vi kỳ lạ của chó, như sủa quá mức hoặc cắn, tín hiệu cho thấy có thể dự báo động đất.
24 giờ trước khi trận động đất ở Seattle, một nửa trong số những con chó được nghiên cứu đã trở nên kích động và bắt đầu sủa không có lý do rõ ràng.
Trong tất cả các loại động vật có vú ở vườn thú, loài vượn cáo màu đỏ đã cảm nhận động đất sớm nhất. Chúng đã phát ra âm thanh báo động 15 phút trước đó.
Mèo cũng rất kích động trước khi xảy ra động đất, chúng kêu meo meo và tìm nơi trú ẩn. Nếu nguy hiểm sắp xảy ra chúng có thể chạy như điên qua nhà, kêu meo meo đáng sợ, rú lên và đôi khi còn trở nên hung hãn.
Thỏ có đôi tai rất thính và phản ứng rất rõ ràng trong trường hợp động đất. Trước khi động đất, thỏ trở nên bồn chồn, ngừng ăn và tấn công vào các cạnh chuồng (lồng) để thoát ra ngoài.
Khi cảm thấy một trận động đất sắp xẩy ra, chim bay lên tán loạn, mất phương hướng, và nếu chúng đang trong lồng, chúng sẽ cố gắng để thoát ra.
Trận động đất ngày 26 tháng 12 năm 2004 ở Ấn Độ Dương ngoài khơi Thái Lan, 12 con voi được đào tạo để đưa khách đi dạo trên bãi biển đã trở nên kích động và ồn ào vài giờ trước cơn đại hồng thủy xảy ra. Chúng đột nhiên chạy xa khỏi bãi biển, cùng với du khách hướng tới vùng đất cao hơn. Bằng cách này, những con voi đã cứu mạng những du khách mà chúng vận chuyển.
Tất nhiên, đây chỉ là những trường hợp được báo cáo và kết luận của các nhà khoa học, bởi vì rất khó để nghiên cứu một cách nghiêm ngặt hành vi của động vật trong trường hợp động đất, tình huống thực tế không thể dự đoán.
Xem thêm:
