Cạm bẫy gắn mác khoa học
Theo Bộ Y tế Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người nước ngoài ra Việt Nam chữa bệnh, tốn chi phí lên đến hơn 2 tỷ đô trong đó những loại bệnh phổ biến nhất là ung thư. Mặc dù nhiều bệnh nhân hoàn toàn có thể điều trị bệnh trong nước nhưng vẫn hy vọng đi nước ngoài để hưởng thụ môi trường y tế với trang thiết bị hiện đại, thuốc, dịch vụ tốt. Mặt khác, tại nước ta, vì tính an toàn hiện Bộ Y tế chỉ cho phép sử dụng tế bào gốc trong điều trị một số bệnh như: suy tủy xương, ung thư máu, các bệnh về máu cần ghép tủy xương, thoái hóa khớp, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD... tại một số bệnh viện công và một vài bệnh viện tư nhân lớn.
Nắm bắt tâm lý này, những năm gần đây các đơn vị y tế tư nhân ở một số quốc gia như Hàn Quốc, Singapore, Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan, Campuchia… đã bắt tay hợp tác với người Việt để thành lập văn phòng đại diện tại Việt Nam nhằm mục đích tư vấn, môi giới đưa khách hàng sang nước ngoài trị bệnh bằng các liệu trình tế bào gốc người. Đã có nhiều người Việt chi tiền tỷ xuất ngoại trị bệnh ung thư bằng tế bào gốc nhưng bệnh không khỏi, cạn kiệt kinh tế, họ phải quay về Việt Nam.
Chiêu thức kinh doanh mà các đơn vị y tế nước ngoài thường dùng đó là đặt văn phòng tại hai thành phố lớn: Hà Nội và TP HCM. Sau đó, sử dụng truyền thông để loan tải các thông tin quảng cáo về tế bào gốc. Để “lách luật” của nước sở tại, các đơn vị này thường không quảng cáo thẳng vào nội dung trị liệu tế bào gốc mà chỉ nêu các thành tựu khoa học mà đơn vị đã nghiên cứu thành công về tế bào gốc ở nước ngoài. Cạm bẫy cũng bắt nguồn từ đây! Và EHL Bio là một điển hình cho trường hợp này.
 |
Đầy rẫy quảng cáo tế bào gốc điều trị ung thư, chống lão hoá của EHL Bio. |
Tháng 8/2024, Ngày Nay từng có bài viết “Bombit EHL Bio Việt Nam - Lừa đảo mỹ phẩm tế bào gốc để trục lợi?”. Nội dung phản ánh về dung dịch điều trị da Bombit và những sản phẩm thương hiệu Bombit của viện nghiên cứu Tế bào gốc Y học tái tạo EHL BIO Hàn Quốc đang được công ty Cindel Tox (156 Bùi Thị Xuân, phường Phạm Ngũ Lão, quận 1) nhập khẩu dưới dạng trang thiết bị y tế loại A. Đáng nói, trong thành phần khai báo với Bộ Y tế không có tế bào gốc nhưng khi bán ra thị trường, sản phẩm được giới thiệu chứa dịch chiết tế bào gốc mô mỡ người. Từ phản ánh của Ngày Nay, Sở Y tế TP HCM cho biết đã vào cuộc xử lý các sai phạm.
Hiện tại sau hơn nửa năm xử phạt, khi tra cứu thông tin về các sản phẩm này trên không gian mạng, phóng viên vẫn thấy bán nhan nhản với những lời quảng cáo có cánh như “Bombit tế bào gốc mô mỡ cao gấp 1000 lần những dạng thông thường”, “Bombit mặt nạ đầu tiên trên thế giới có thành phần dung dịch nuôi cấy tế bào gốc”, “Bombit HSC Ampoule dịch chiết tế bào gốc từ mô mỡ có nồng độ cao nhất thị trường…”.
Thực trạng xử phạt rồi cho tồn tại đã có từ lâu và phổ biến. Trong khi theo quy định đối với trường hợp thành phần sản phẩm sai so với hồ sơ công bố ban đầu thì phải thu hồi, tiêu huỷ sản phẩm. Sau xử phạt việc kiểm tra, giám sát thường xuyên, liên tục là điều cần thiết nhưng không hiểu vì sao Sở Y tế vẫn để tình trạng kinh doanh các sản phẩm mỹ phẩm tế bào gốc người tràn lan như vậy?
Chưa dừng lại ở đó, phóng viên còn phát hiện văn phòng EHL Bio chi nhánh TP HCM (Lầu 14, Central Plaza, 17 Lê Duẩn, phường Bến Nghé, Quận 1) đang trực tiếp thu tiền và đưa khách hàng đến các cơ sở y tế mà đơn vị này liên kết để truyền tế bào gốc người trái phép. Thông qua fanpage có tên “EHL BIO - Tế bào tự thân Hàn Quốc”, chúng tôi tìm thấy nhiều dòng quảng cáo về “tế bào gốc trị tiểu đường”, “hỗ trợ điều trị suy thận từ tế bào gốc nước tiểu…”. Để lại số điện thoại, chúng tôi được một phụ nữ gọi mời đến địa chỉ trên.
Tiếp chúng tôi trong một căn phòng, hai người phụ nữ liên tục giới thiệu các loại tế bào gốc người mà EHL Bio đang cung cấp. “Sếp em là người Việt Nam còn viện trưởng EHL Bio là tiến sĩ Lee Hong Ki, hiện tại bên em đang cung cấp rất nhiều liệu trình điều trị về tế bào gốc.”- nữ nhân viên nói. Sau khi xem xét về nhu cầu truyền tế bào gốc của chúng tôi, hai nữ nhân viên cho biết chúng tôi phù hợp với truyền tế bào gốc mô mỡ. Theo đó, sau khi đóng tiền sẽ có người đến nhà lấy máu xét nghiệm và các nhân viên EHL Bio TP HCM sẽ gọi chúng tôi đến lấy mỡ. “Hàng tháng Viện sẽ có những ngày để gom mỡ cho khách hàng, thu gom xong sẽ vận chuyển ra sân bay qua Hàn Quốc. Quá trình nuôi cấy sẽ diễn ra tại Hàn Quốc. Sau khi tế bào gốc về lại Việt Nam, Viện sẽ gọi điện cho mình đến một cơ sở y tế ở quận 2 để truyền tế bào gốc, toàn bộ quá trình truyền đều có người của Viện EHL tham gia, chị yên tâm là vậy”- nhân viên tư vấn cho biết.
 |
Nhân viên EHL Bio cơ sở TP HCM đang báo giá và liệu trị trị liệu tế bào gốc người cho khách hàng. |
Chi phí mà chúng tôi phải trả cho liệu trình truyền tế bào gốc chống lão hoá được nhân viên EHL Bio báo với 2 mức giá gồm 28.000 đô và 23.000 đô, mức giá càng cao thì khách hàng càng nhận được nhiều ưu đãi như tặng tiêm tế bào gốc vào bộ phận cơ thể với giá 3.000 đô.
Chúng tôi tiếp tục được hai nhân viên nữ cho xem catalog về EHL Bio. Nhiều nội dung giới thiệu về viện nghiên cứu EHL Bio và các liệu trình trị liệu tế bào gốc từ chống lão hoá đến trị ung thư được giới thiệu như: Liệu pháp trị liệu bằng tế bào super NK trị ung thư vú, ung thư phổi, ung thư gan, u não…Tiêm vacxin tế bào tua tiêu diệt di căn ung thư…Trị liệu bằng tế bào T… Mạng lưới bệnh viện điều trị tế bào và bảo quản tế bào gốc tại Việt Nam được giới thiệu gồm: Viện Green Tara Hà Nội, Viện Adamas Hà Nội, Bệnh viện An Việt. Với các liệu trình trị ung thư, khách hàng sẽ được đưa ra nước ngoài để thực hiện.
Coi chừng bị “lùa gà”
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Nguyên Quý, Khoa Ung thư Nội khoa, Bệnh viện Trung ương Kyoto Miniren (Nhật Bản), cho biết hiện tại quốc gia này có ba liệu pháp điều trị ung thư không chính thống, đang được thực hiện gồm điều trị miễn dịch, vắc xin ung thư và tế bào gốc.
Khác với Việt Nam, Nhật Bản cho phép bác sĩ tự do thực hiện các phương pháp điều trị không chính thống, chỉ cần có sự đồng thuận từ người bệnh. Bác sĩ không cần đúng chuyên môn ung thư. Bệnh nhân sẽ trả hết 100% chi phí. Nếu quá trình chữa trị có biến chứng, người bệnh sẽ không được bảo hiểm y tế nhà nước hỗ trợ.
Trong khi đó, phương pháp điều trị chính thống được nhà nước công nhận, bảo hiểm y tế đồng chi trả. Những phương pháp này mang lại hiệu quả cao, đã qua thử nghiệm lâm sàng trên số lượng lớn bệnh nhân.
 |
Sau khi Sở Y tế TP HCM xử phạt, mỹ phẩm Bombit tế bào gốc người của EHL Bio vẫn bán tràn lan. |
“Trước thực trạng trên, Chính phủ và giới chuyên môn cảnh báo trên nhiều phương tiện truyền thông về những chiêu trò này. Nhiều chuyên gia y tế đã nhấn mạnh rằng không nên yêu cầu người bệnh chi trả nhiều cho liệu pháp điều trị không/chưa rõ hiệu quả. Các phương pháp trên trong khuôn khổ thử nghiệm lâm sàng cần thực hiện miễn phí cho bệnh nhân”, bác sĩ Quý cho biết.
Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân Việt Nam không phân biệt được các phương pháp chính thống hay chiêu trò quảng cáo. Người bệnh qua các công ty môi giới và được đưa sang các phòng khám, không được tới đúng kênh như các bệnh viện Đại học hay Trung tâm Ung thư nhà nước. Với các phương pháp điều trị như trên, nhiều bệnh nhân ung thư “tức tưởi” về nước trong tình trạng bệnh nặng hơn, tốn tiền tỷ.
Tại Việt Nam, ứng dụng tế bào gốc trong điều trị ung thư đã được áp dụng thành công cho nhiều ca bệnh tại Bệnh viện Trung ương Huế, bệnh viện Bạch Mai,… Nhờ có bảo hiểm y tế chi trả, người dân thêm cơ hội điều trị bệnh. Dù ứng dụng tế bào gốc đang hứa hẹn phát triển tại Việt Nam nhưng với tâm lý có bệnh thì “vái tứ phương”, tin vào những lời quảng cáo có cánh từ các cơ sở y tế nước ngoài mà nhiều người bệnh rơi vào bẫy, bị “hút tiền” trong khi đó hiệu quả điều trị không rõ ràng.
