Phát hiện cái nôi của nhân loại tại phía nam châu Phi

(Ngày Nay) - Châu Phi từ lâu đã được coi là cái nôi của loài người, nhưng theo một nghiên cứu mới, các nhà khoa học tìm kiếm một địa điểm cụ thể hơn ở phía bắc Botswana, nơi được coi là "quê hương" của loài người hiện đại.
Tác giả nghiên cứu Vanessa Hayes trò chuyện với ông ǀkun Ikunta từ một gia đình Ju/'hoansi'. Bà đã đến thăm ǀkun và đại gia đình của ông trong hơn một thập kỷ. Họ đã chia sẻ mẫu máu để hỗ trợ nghiên cứu.
Tác giả nghiên cứu Vanessa Hayes trò chuyện với ông ǀkun Ikunta từ một gia đình Ju/'hoansi'. Bà đã đến thăm ǀkun và đại gia đình của ông trong hơn một thập kỷ. Họ đã chia sẻ mẫu máu để hỗ trợ nghiên cứu.

Ở khu vực phía nam lưu vực sông Greater Zambezi, bao gồm phía bắc Botswana và một phần của Namibia và Zimbabwe, tổ tiên của loài người (Homo sapiens) đã hình thành từ 200.000 năm trước, các nhà nghiên cứu cho biết.

Nghiên cứu mới được công bố hôm thứ Hai trên tạp chí Nature, cho thấy tổ tiên của loài người hiện đại đã sinh sống tại đây được 70.000 năm trước khi biến đổi khí hậu buộc họ di cư ra khỏi châu Phi và cuối cùng là lan ra toàn cầu.

Trước đây, một số bằng chứng hóa thạch đã cho rằng con người hiện đại có nguồn gốc từ miền đông châu Phi. Bằng chứng DNA lại chỉ ra rằng cái nôi của loài người lại là ở miền nam châu Phi, nơi Botswana tọa lạc.

Phát hiện cái nôi của nhân loại tại phía nam châu Phi ảnh 1

Bà Hayes trò chuyện cùng những người dân địa phương tại Namibia.

Vanessa Hayes từ Viện nghiên cứu y khoa Garvan và Đại học Sydney (Australia) và là tác giả chính của nghiên cứu cho biết: "Đã có thời gian rõ ràng rằng con người hiện đại về mặt giải phẫu xuất hiện ở châu Phi khoảng 200.000 năm trước. Điều gây tranh cãi từ lâu là vị trí chính xác của cái nôi nhân loại và sự phân tán của tổ tiên chúng ta".

"Chúng tôi đã có thể xác định chính xác quê hương của loài người", bà Hayes cho biết.

Để tìm hiểu về 100.000 năm đầu tiên của loài người hiện đại, các nhà nghiên cứu đã sử dụng ADN để ghép lại các mảnh vỡ quá khứ.

"ADN hoạt động giống như một mắt xích thời gian của tổ tiên chúng ta, tích lũy những thay đổi từ từ qua các thế hệ", bà Hayes nói. "So sánh mã ADN hoàn chỉnh từ các cá nhân khác nhau cung cấp thông tin về mức độ liên quan của chúng".

Điều này cung cấp một danh mục gồm hơn 1.000 mẫu ADN bao gồm dòng Lineage (dòng dõi) 0 - quần thể người hiện đại được biết đến sớm nhất. Các mẫu cũng giúp các nhà nghiên cứu tìm ra các nhánh phụ hiếm và mới của dòng dõi này.

Eva Chan, tác giả nghiên cứu cho biết: "Chúng tôi đã hợp nhất 198 nhóm ADN mới, quý hiếm vào cơ sở dữ liệu hiện tại về dòng dõi L0. Điều này cho phép chúng tôi tinh chỉnh sơ đồ tiến hóa của các nhánh loài người".

Khi thiết lập dòng thời gian của dòng L0, các nhà nghiên cứu có thể lần ra văn hóa, địa lý và ngôn ngữ của các nhánh con. Từ đó nhóm các nhà khoa học đã lần ra địa điểm gốc - nơi khởi sinh của văn minh loài người: Vùng đất ngập nước Makgadikgadi-Okavango ở miền nam châu Phi.

Sau đó, các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu khu vực này, phân tích hóa thạch và địa chất. Họ phát hiện ra rằng nơi đây từng có hệ thống hồ lớn nhất ở châu Phi, gấp đôi diện tích của hồ Victoria. Khoảng 200.000 năm trước, hệ thống hồ khổng lồ đó bắt đầu biến mất.

Andy Moore, đồng tác giả nghiên cứu và nhà địa chất học của Đại học Rhodes, Mỹ cho biết: "Trước khi con người hiện đại xuất hiện, hồ nước này dần cạn kiệt do sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo cơ bản. Điều này sẽ tạo ra một vùng đất ngập nước rộng lớn, được biết đến là một trong những hệ sinh thái cho năng suất cao nhất để duy trì sự sống."

Các vùng đất ngập nước tạo ra một môi trường ổn định, cung cấp mọi thứ con người cổ đại cần để tồn tại. Môi trường này đã bền vững trong 70.000 năm trước khi mọi thứ bắt đầu thay đổi một lần nữa, theo nghiên cứu.

"Chúng tôi đã quan sát thấy sự khác biệt di truyền đáng kể trong các dòng dõi sớm nhất của con người hiện đại cho thấy tổ tiên của chúng ta đã di cư ra khỏi quê hương từ 130.000 đến 110.000 năm trước.

Những người di cư đầu tiên mạo hiểm đi về phía đông bắc, theo sau là một làn sóng di cư thứ hai đi về phía tây nam. Những người còn lại vẫn ở quê nhà cho đến ngày hôm nay. Trái ngược với những người di cư ở phía đông bắc, các nhà thám hiểm tây nam lại phát triển mạnh mẽ, tăng trưởng dân số ổn định", bà Hayes cho biết.

"Ở phía tây nam, tổ tiên của chúng ta phải thích nghi với việc tìm kiếm thức ăn và sử dụng các tài nguyên được tìm thấy trong môi trường biển và có vẻ như họ đã làm rất thành công", bà Hayes nói.

Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy bằng chứng khảo cổ học bắt nguồn từ điểm cực nam của châu Phi để hỗ trợ cho phát hiện của họ, ngoài ra họ cũng điều tra cách khí hậu thay đổi và vai trò của nó trong việc thúc đẩy con người sớm di cư. Họ đã mô phỏng và mô hình hóa khí hậu của Nam Phi đã thay đổi như thế nào trong 250.000 năm qua.

Axel Timmermann, đồng tác giả nghiên cứu và là giám đốc của Trung tâm Vật lý khí hậu IBS tại Đại học Quốc gia Busan, Hàn Quốc cho biết: "Mô phỏng của chúng tôi cho thấy sự rung lắc chậm của trục Trái đất làm thay đổi bức xạ mặt trời mùa hè ở Nam bán cầu, dẫn đến sự thay đổi định kỳ về lượng mưa trên khắp miền nam châu Phi".

"Những sự dịch chuyển trong khí hậu này sẽ mở ra những hành lang xanh,, lần đầu tiên cách đây 130.000 năm về phía đông bắc, và sau đó khoảng 110.000 năm trước về phía tây nam, cho phép tổ tiên của chúng ta di cư khỏi quê hương gốc", ông Timmermann cho biết.

Độ ẩm tăng lên, khiến những địa điểm nơi con người đi qua đều có thảm thực vật tươi tốt. Những cuộc di cư sớm này đã mở đường cho con người hiện đại phân tán khỏi Châu Phi và cuối cùng định cư trên khắp thế giới.

Bây giờ, khu vực từng tràn ngập nước lại là một sa mạc. Nhưng vẫn có những người bám trụ ở đó và đang thay nhau bảo vệ cái nôi của nhân loại.

"Những người ở lại cuối cùng đã thích nghi với các vùng đất khô cằn này, con cháu của họ có thể được tìm thấy ở khu vực hoang mạc Kalahari hiện nay", bà Hayes nói.

Theo CNN
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.