Khi tia sét phát ra từ một đám mây, theo hướng xuống đất, nó chọn con đường đi dễ dàng và ngắn nhất. |
Khi tia sét phát ra từ một đám mây, theo hướng xuống đất, nó chọn con đường đi dễ dàng và ngắn nhất. Không khí là chất dẫn điện kém tạo nên một điện trở rất lớn đối với dòng điện. Vì vậy, nó tìm cách chạm tới những điểm cao nhất. Trên cánh đồng bằng phẳng trải dài bát ngát, cây cối mọc trên đó chính là những vật nhô cao và trở thành mục tiêu lộ liễu nhất cho sét đánh vào.
Nếu để ý quan sát một chút, bạn sẽ thấy những cây khô sau khi bị sét đánh thường... cháy đen, còn vỏ của cây tươi thì "tơi tả", theo đúng nghĩa của nó. Vỏ cây càng đặc mịn lại càng bị tước ra nghiêm trọng. Tại sao vậy? Sét đã tước vỏ cây tươi như thế nào?
Cận cảnh một thân cây bị sét tước vỏ. |
Xem thêm:
- Facebook "mách lẻo" điều gì về bạn?
- Nữ giới kỵ nốt ruồi ở vị trí nào?
- Trái đất và những khám phá đầy lý thú
Chúng ta đều biết, sét là thứ vô tri, nó không thể chọn cây nào thì đốt cháy, cây nào thì tước vỏ được. Vậy phải chăng có sự khác nhau đặc biệt giữa cây khô và cây tươi dẫn đến sự thú vị này?
Như các bạn đã biết, cây khô héo đã chết không thể chủ động hút nước từ dưới đất lên được nữa. Cho dù có nước mưa, sương mù làm thân gỗ ẩm đôi chút nhưng dưới ánh nắng mặt trời, những thân cây này dễ dàng trở nên khô nỏ.
Đến lúc gặp mưa, nước mưa cũng chỉ thấm ướt một phần bề mặt mà thôi, trong khi trong tế bào của nó do thiếu nước mà trở nên rất khô. Đến khi sét đánh vào, do gặp nhiệt độ rất cao, thân cây trong phút chốc bị đốt cháy thành than và gãy gục xuống chẳng khác nào châm lửa vào củi khô.
Sét tước vỏ một cây tại Maplewood, NJ. |
Với cây tươi lại khác. Thành phần nước trong nhựa cây không ngừng chảy qua “tắm tưới” cho tế bào toàn thân cây. Khi sét đánh vào cây, trước hết phải làm cho thành phần nước trong cây sôi lên và bốc hơi.
Khi nhựa cây ở dưới lớp vỏ cây bị nhiệt độ cao của tia lửa sét đun sôi thành hơi nước, thể tích của nó đột ngột tăng lên. Thông thường, nước bị đun thành nước, thể tích sẽ nở ra gấp 20 vạn lần. Sự giản nở lớn như vậy đối với vỏ cây khi bị sét đánh thực tế chẳng khác gì một vụ nổ, từ đó dẫn đến hiện tượng vỏ cây tươi bị sét đánh tước ra như “bóc vỏ” vậy.
Theo thống kê thì sét đánh thẳng là nguy hiểm nhất, cứ 10 người bị sét đánh thẳng thì 8 người chết. Sét đánh tiếp xúc hay tạt ngang cũng rất nguy hiểm. Khi sét đánh xuống cây, thì 1 tia sét có thể giết chết ngay vài người xung quanh. Độ nguy hiểm phụ thuộc vào bản chất của vật bị sét đánh và vị trí tương đối với nạn nhân. Thương vong do điện thế bước nhẹ hơn. Trong một số trường hợp năng lượng tia sét không tiêu tán ngay tại chỗ mà truyền theo mặt đất và khi nạn nhân đứng trên đường truyền đó có thể bị liệt. Trong một số trường hợp tồi tệ nạn nhân sẽ bị vấn đề với việc đi lại sau này. Thường thị điện thế bước chỉ gây những hiệu ứng tạm thời và ít khi để lại hậu quả sau này. Trong thực tế sét lan truyền xuất hiện khi nạn nhân nói chuyện điện thoại, cầm vào các dây cáp, dây anten dẫn từ ngoài vào.
Theo thống kê ở Hoa Kỳ, ngoài 40% nạn nhân bị sét đánh không được biết rõ nguyên nhân, 27% là khi họ đang ở khu vực trống trải, 19% ở gần cây, 8% đang bơi hay ở khu vực gần nước, 3% khi đúng gần máy móc, 2,4% khi đang nói điện thoại, 0.7% liên quan đến đài, tivi, anten...
Minh Châu (t/h)
Xem thêm:
- Cây cầu Oresund: Sự kết hợp hoàn hảo bởi kỹ thuật và khả năng sáng tạo