Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 45, chiều 14/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Theo Tờ trình của Chính phủ, mục tiêu xây dựng Nghị quyết là thể chế hóa kịp thời một số chủ trương, đường lối của Đảng nêu tại Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, nhằm cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tư nhân tiếp cận các nguồn lực; thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đào tạo nguồn nhân lực, mở rộng sự tham gia của các doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia, hỗ trợ doanh nghiệp tiên phong, vươn tầm quốc tế nhằm tạo "cú hích, đòn bẩy, điểm tựa" tạo động lực mới, giải phóng nguồn lực, sức sản xuất của kinh tế tư nhân.
Chính phủ đề xuất dự thảo Nghị quyết tập trung vào các nhóm nhiệm vụ, giải pháp: cải thiện môi trường kinh doanh; hỗ trợ tiếp cận nguồn lực đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh; hỗ trợ tài chính, tín dụng và mua sắm công; hỗ trợ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đào tạo nhân lực; hỗ trợ hình thành doanh nghiệp vừa và lớn, doanh nghiệp tiên phong.
Đáng chú ý là các quy định về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Dự thảo Nghị quyết xây dựng về nguyên tắc hoạt động thanh tra, kiểm tra, cấp phép, chứng nhận đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo hướng: không được thanh tra, kiểm tra đối với mỗi doanh nghiệp, hộ kinh doanh quá 1 lần trong năm, trừ trường hợp có bằng chứng vi phạm rõ ràng; xử lý nghiêm các hành vi lạm dụng thanh tra, kiểm tra để nhũng nhiễu, gây khó khăn cho doanh nghiệp; ưu tiên thanh tra, kiểm tra từ xa dựa trên các dữ liệu điện tử, giảm thanh tra, kiểm tra trực tiếp; miễn kiểm tra thực tế đối với các doanh nghiệp tuân thủ tốt quy định pháp luật; chuyển việc quản lý điều kiện kinh doanh từ cấp phép, chứng nhận sang thực hiện công bố điều kiện kinh doanh và hậu kiểm, trừ một số ít lĩnh vực bắt buộc phải thực hiện thủ tục cấp phép theo quy định và thông lệ quốc tế.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết Ủy ban tán thành với sự cần thiết, cơ sở chính trị và cơ sở thực tiễn xây dựng ban hành Nghị quyết theo trình tự, thủ tục rút gọn; tán thành với phạm vi điều chỉnh và phạm vi thể chế hóa Nghị quyết số 68-NQ/TW tại dự thảo Nghị quyết của Quốc hội như Chính phủ đề xuất.
Ủy ban đề nghị rà soát kỹ lưỡng các cơ chế, chính sách đặc biệt áp dụng cho riêng các doanh nghiệp thuộc loại hình kinh tế tư nhân để bảo đảm tương thích với những điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên, tránh vi phạm nguyên tắc về "đối xử quốc gia" và cam kết về mua sắm công.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ việc xây dựng Nghị quyết rất cấp bách, khẩn trương. Ngày 4/5/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW; sau 10 ngày (ngày 14/5/2025), Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp để xem xét vấn đề này trước khi trình Quốc hội.
Dự thảo Nghị quyết gồm 7 chương, 17 điều. Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan rà soát để xây dựng dự thảo Nghị quyết gọn, rõ, tập trung vào những nội dung đột phá, mới trong phát triển kinh tế tư nhân.
Trong xây dựng dự thảo Nghị quyết, Chủ tịch Quốc hội lưu ý phải thay đổi tư duy: Nhà nước kiến tạo thay vì kiểm soát; tư duy điều hành cần chuyển từ "quản lý-kiểm soát" sang "kiến tạo-phục vụ."
Nhà nước không đứng ngoài thị trường, nhưng cũng không can thiệp quá sâu vào vận hành của doanh nghiệp. Sự bảo đảm về pháp lý và hỗ trợ chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo chính là cách Nhà nước đồng hành cùng tư nhân trên hành trình phát triển.
Chủ tịch Quốc hội yêu cầu bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất của dự thảo Nghị quyết với hệ thống pháp luật, không chỉ các luật đã ban hành mà cả các luật đang sửa đổi, bổ sung trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 như: Bộ luật Tố tụng hình sự; Bộ luật Tố tụng dân sự; Luật Tố tụng hành chính; Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật Thanh tra; Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp; Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư; Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo… Các luật này cũng đang được xem xét sửa đổi, bổ sung toàn diện hoặc một số điều, do đó, cần rà soát cụ thể bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh bảo đảm nguồn lực tài chính để thực hiện Nghị quyết rất quan trọng. Các chính sách về: đầu tư hạ tầng, hỗ trợ tiền thuê lại đất cho doanh nghiệp công nghệ cao thuộc khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; hỗ trợ tài chính, tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hoạt động khởi nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo; giảm nguồn thu ngân sách từ các chính sách miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân… đều đòi hỏi nguồn lực tài chính để thực hiện rất lớn.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị rà soát kỹ các đối tượng, điều kiện thụ hưởng, bảo đảm tính khả thi, hiệu quả của chính sách trong thực tiễn.
