Tỷ lệ thanh niên được chẩn đoán mắc bệnh lo âu và trầm cảm đã tăng vọt trong vài năm trở lại đây, và nguyên nhân được nói đến nhiều là do bạo lực học đường và các phương tiện truyền thông. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây thuộc đại học RMIT tại Melbourne đã tìm ra thủ phạm khác: nước tăng lực và đồ ăn nhanh.
Theo các nhà nghiên cứu, các sản phẩm này làm tê liệt sự phát triển của trí não với lượng hoocmon dopamine cao đến mức gây nguy hiểm đặc biệt tới sức khỏe tinh thần của những bạn trẻ nghiện đồ ăn vặt. Các thử nghiệm trên động vật đã tìm ra mối liên hệ đáng báo động giữa taurine – một chất phụ gia được sử dụng trong nước tăng lực.
Tiến sĩ Christine Curran, chỉ đạo cuộc nghiên cứu, cho biết thêm rằng họ lo ngại về việc loại nước này có thể làm tăng nhu cầu nhậu nhẹt ở giới trẻ bởi chúng thường được pha với rượu. Bà cho biết: “Công cuộc rà soát của chúng tôi cho thấy chúng ta không hề hiểu rõ về tác động của việc uống quá nhiều nước tăng lực và các thành phần được tìm thấy trong chúng vào thời điểm quan trọng đối với việc phát triển não bộ của các loài động vật có vú”.
“Những phát hiện gần đây của chúng tôi ở những con chuột nhỏ và mới lớn được tiếp xúc với hàm lượng taurine cao cho thấy đã xuất hiện những tác động bất lợi đối với khả năng học hỏi và ghi nhớ, đồng thời làm tăng nhu cầu tiêu thụ cồn ở giống cái.
Một nghiên cứu khác được công bố trong bản Nghiên cứu Khuyết tật khi sinh: Trí não trẻ vị thành niên cho biết các loại đồ ăn làm sẵn mang đi có thể khiến bọn trẻ nghiện rượu hoặc nghiện ma túy khi chúng lớn dần, cùng với việc tăng cân. Tác giả chính của bài nghiên cứu, Tiến sĩ Amy Reichelt thuộc đại học RMIT Melbourne cho biết thức ăn nhanh không chỉ có hại cho vòng eo mà còn cho trí não của các bạn trẻ.
Bà nói: “Bởi vì các hệ thống truyền dẫn thần kinh quan trọng trong não có trách nhiệm truyền tải tín hiệu ức chế và khen ngợi vẫn đang trong quá trình phát triển vào những năm niên thiếu. Nếu chúng được nuôi dưỡng bởi các chất trong thức ăn nhanh thì có thể gây ra hiệu ứng tiêu cực, ảnh hưởng tới khả năng tự quyết định, tăng cường các hành vi tìm kiếm sự khen ngợi, và tác động lên thói quen ăn uống khi về già”.
Tiến sĩ Curran nói rằng một lượng lớn taurine được tìm thấy trong các tế bào thần kinh phát triển não bộ và các đơn vị kết nối các tế bào não bộ với nhau gọi là khớp thần kinh.
Sự gián đoạn nguồn cung taurine đã được báo cáo trong nhiều nghiên cứu về rối loạn thần kinh – bao gồm chứng động kinh và tự kỷ.
Tuy nhiên, tiến sĩ Curran cho biết những con chuột con có chế độ ăn được cung cấp đầy đủ các chất hóa học thì biểu hiện tệ hơn trong các bài kiểm tra đo lường khả năng nhận dạng của chúng với các vật thể và kém hòa đồng hơn.
Bà nói rằng taurine có thể có lợi đối với người già, hay thậm chí là caffein, 1 loại nước tăng lực đóng gói.
Nhưng tiến sĩ Curran cho biết: “Có vẻ như thanh thiếu niên không thể tận dụng những lợi ích từ các chất bổ sung năng lượng và thậm chí là phải chịu tác hại do ăn uống những loại đồ ăn nhanh trong lâu dài”.
Tiến sĩ Reichelt cho biết ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thời niên thiếu là giai đoạn cực kỳ quan trọng, là thời điểm mà giới trẻ dễ sa ngã vào rượu chè, nghiện ngập, và các loại đồ ăn giàu chất béo và đường, có thể dẫn tới ảnh hưởng bất lợi đối với khả năng nhận thức, hành vi và học tập. Bà bổ sung thêm: “Trong một số trường hợp, các chất béo và đường trong đồ ăn vặt có thể gây gián đoạn các hoạt động của bộ nhớ”.
Một nghiên cứu về thanh thiếu niên sử dụng bảng câu hỏi về chế độ ăn uống tự báo cáo của các đối tượng tham gia cho thấy, không xét tới tác động của chỉ số BMI (chỉ số đo mức độ cân đối của cơ thể), đồ ăn nhanh có liên quan tới việc vùng bộ nhớ hippocampal hoạt động kém đi. Nghiên cứu trên động vật cho thấy các chế độ ăn giàu chất béo no hoặc đường tinh luyện trong giai đoạn nhỏ tuổi làm giảm khả năng của trí não nặng hơn so với giai đoạn lớn tuổi cũng cùng tiếp xúc với các chất này.
Chuột tiếp xúc với chế độ ăn nhiều chất béo từ lúc cai sữa sẽ có trí nhớ suy giảm và khả năng học tập kém đi nhanh chóng, nhưng các con chuột lớn thì không. Tương tự, những con chuột được cho ăn đồ ăn giàu chất béo trong vòng 11 tuần sau khi cai sữa đã giảm trí nhớ nhanh chóng trong khi những con chuột trưởng thành cũng tiếp xúc với cùng loại thức ăn như vậy trong cùng một khoảng thời gian thì không bị ảnh hưởng.
Một nghiên cứu gần đây cho thấy những con chuột có chế độ ăn bao gồm xiro ngô giàu đường fructose (có nhiều trong bánh ngọt, bánh quy và kem), trong suốt thời kỳ mới lớn đều bị suy giảm trí nhớ so với những con trưởng thành với cùng lượng tiêu thụ.
Phân tích tiếp theo cho thấy sự gia tăng viêm nhiễm ở vùng não hippocamus của thanh thiếu niên.
Tiến sĩ Reichelt nói rằng: “Điều này cho thấy giới trẻ dễ bị tổn thương thần kinh, đặc biệt ở vùng hippocamus khi có 1 chế độ ăn nhiều đường”.
“Suy giảm trí nhớ cũng được thể hiện rõ hơn và đặc biệt hơn ở các bạn trẻ tiêu thụ nhiều đồ ăn giàu đường so với người lớn”.
Bà cho biết nghiên cứu trên con người chỉ ra chế độ ăn uống không lành mạnh, đặc biệt là ở những người béo phì có thể gây ra suy giảm khả năng nhận thức và giảm hiệu quả kiểm soát bản thân ở thanh thiếu niên.
Những thiếu niên béo phì bị giảm chức năng kiểm soát bản thân, và sau đó bị giảm chất xám tại vùng vỏ não trước.
Tiến sĩ Reichelt cho biết: “Chúng tôi đã khuyến cáo chế độ ăn uống nghèo nàn có thể làm ảnh hưởng tới quá trình trưởng thành của thanh thiếu niên, và tác động lên quỹ đạo phát triển thần kinh, điều này có thể gây ra chán ăn và các hành vi tiêu cực. Hai bài bình luận khác được đưa ra trong tạp chí cho thấy rằng tập thể dục rất có ích cho thanh thiếu niên, nhưng phần lớn các bạn trẻ đều lười vận động.
Đồng tác giả bài nghiên cứu, tiến sĩ Michiko Watanabe cho hay: “Một điều đáng mừng đó là tập thể dục có thể là giải pháp cho việc tránh xa khỏi các loại đồ ăn nhanh”.
“Một danh sách dài lợi ích của các bài tập thể dục có thể thúc đẩy các bạn trẻ rời giường đi luyên tập”.
Theo Pháp luật và đời sống