Hệ GWIS được quảng cáo là một chương trình “du học tại chỗ” dành cho học sinh phổ thông ở Việt Nam, được cung cấp từ năm 2012 bởi Trường Quốc tế George Washington của Hoa Kỳ (GWIS) liên kết cùng một số trường học ở 14 tỉnh thành trên cả nước. GWIS cung cấp giáo trình và giáo viên giảng dạy ba môn tiếng Anh, Toán và Khoa học bằng tiếng Anh từ lớp 1 đến lớp 12. Theo như thông tin trên website của Trường Phổ thông Quốc tế Newton - đối tác nổi bật nhất của GWIS tại Việt Nam, học sinh theo học hệ này sẽ được cấp bằng tốt nghiệp PTTH của GWIS “được các trường đại học tại Mỹ công nhận”.
Với niềm tin này, Quốc Anh đã bước vào chương trình GWIS với cả sự háo hức và một chút niềm hãnh diện được là học sinh của một trường Mỹ. Tuy nhiên, chỉ một thời gian ngắn sau đó, trải nghiệm học tập tại trường đã khiến cậu học sinh không ít lần phải băn khoăn. Đội ngũ giáo viên nước ngoài chất lượng không đồng đều và những quyển sách giáo khoa được bán giá tiền triệu thì có dấu hiệu là sách photocopy không bản quyền.
Trong các nhóm học sinh, bắt đầu xuất hiện những thông tin nghi vấn rằng ngôi trường cách nửa vòng trái đất mà các em luôn coi như là trường của mình thực tế không tồn tại. Quốc Anh bắt đầu lo sợ rằng, khoản học phí lên tới gần 14 triệu đồng mỗi tháng mà gia đình gắng sức đầu tư cho em theo học chương trình GWIS sẽ không mang lại hiệu quả như được hứa hẹn.
Cơ sở vật chất đáng ngờ
Với sự hỗ trợ của Tiến sĩ Mark Ashwill, một chuyên gia giáo dục quốc tế đã có 13 năm sống và làm việc tại Việt Nam, phóng viên Ngày Nay đã đi tìm câu trả lời cho những băn khoăn của Quốc Anh và các bạn học, bắt đầu từ việc tìm hiểu thông tin về địa điểm, cơ sở vật chất của GWIS tại Hoa Kỳ. Theo như thông tin trên website của GWIS tại địa chỉ www.gwisedu.com, ngôi trường này ban đầu đặt trụ sở tại căn 201, số 5764 đường N. Orange Blossom Trail, thành phố Orlando, tiểu bang Florida, và kể từ năm 2017 đã chuyển về trụ sở mới đặt tại số 11255, Central Ave, Ontario, tiểu bang California.
 Ảnh trụ sở California có dấu hiệu photoshop từ ảnh của bên thứ ba |
Trụ sở GWIS theo hình ảnh được đăng tải trên trang web của trường vào thời điểm tháng 12 năm 2014 là một tòa nhà 6 tầng khang trang, có biển hiệu GWIS rất lớn trên nóc. Tuy nhiên, khi phóng viên dùng công cụ bản đồ Google để tìm hiểu sâu hơn thì tại địa chỉ này chỉ là một dãy cửa hàng khá vắng vẻ ở Florida và không có sự hiện diện của biển hiệu GWIS. Số 5764 đường N. Orange Blossom Trail cũng là địa chỉ của một công ty cung cấp dịch vụ văn phòng ảo ở Florida, nơi bất cứ ai cũng có thể thuê một đường dây điện thoại mang mã vùng Mỹ, một địa chỉ nhận thư tín và dịch vụ tiếp tân trực điện thoại với giá khoảng 100USD/tháng. Như vậy, địa chỉ của GWIS tại Florida không thể hiện cơ sở giáo dục này có đủ điều kiện trường sở để phục vụ công tác dạy và học, và không loại trừ khả năng đây chỉ là một địa chỉ ảo được GWIS thuê để hợp thức hóa các hoạt động của mình.
Tại địa chỉ hiện tại của GWIS tại số 11255, Central Ave, Ontario, tiểu bang California, các phóng viên cũng tra cứu ra đây thực chất là địa chỉ của Trung tâm Biểu diễn Nghệ thuật và Giáo dục California - một địa điểm thường được cho thuê để tổ chức các hoạt động và sự kiện về giáo dục, nghệ thuật nằm dưới sự quản lý của công ty tư vấn kinh doanh và quản lý bất động sản CEPC-B. Một số hình ảnh về cơ sở vật chất mà GWIS giới thiệu trên trang chủ của mình cũng có dấu hiệu lấy hình ảnh của Trung tâm Biểu diễn Nghệ thuật và Giáo dục California về và sử dụng công cụ photoshop để bổ sung biển hiệu GWIS.
Như vậy, dựa trên chính các thông tin mà GWIS cung cấp trên trang chủ của mình, dư luận hoàn toàn có thể đặt ra nghi vấn rằng tổ chức giáo dục này không có cơ sở vật chất đáp ứng được hoạt động giảng dạy ở Mỹ như các đối tác của GWIS tại Việt Nam công bố.
Thông tin quảng cáo sai sự thật
Để tiếp tục vén bức màn đang che phủ GWIS, phóng viên Ngày Nay tiếp tục tìm đến cơ sở dữ liệu của tổ chức giám sát doanh nghiệp Better Business Bureau (BBB). Đây là tổ chức phi chính phủ hoạt động từ năm 1912 ở Mỹ và Canada, có chức năng xác nhận tín nhiệm các doanh nghiệp dựa trên một bộ quy tắc về kinh doanh có trách nhiệm mà tổ chức này đề ra. BBB có mạng lưới ủng hộ gồm gần 400.000 doanh nghiệp trên khắp Bắc Mỹ.
 Ảnh quảng cáo trụ sở Florida |
Dữ liệu của BBB cho thấy GWIS là một doanh nghiệp được thành lập ở tiểu bang Florida từ năm 2011. Vào tháng 1 năm 2017, BBB đã liên hệ với doanh nghiệp này, yêu cầu xóa bỏ hoặc chỉnh sửa những thông tin quảng cáo không chính xác được đưa ra trên website www.gwisedu.com. Cụ thể, BBB yêu cầu GWIS chứng minh hoặc sửa đổi một số tuyên bố được đưa ra trên trang web này như “học sinh có thể được nhập học vào bất cứ trường cao đẳng hay đại học nào của Hoa Kỳ” và “GWIS được phê chuẩn bởi Sở Giáo dục tiểu bang Florida”. BBB viện dẫn những nguyên tắc mà những thông điệp quảng cáo này có thể đã vi phạm, bao gồm cả quảng cáo “không chính xác, gây hiểu nhầm, lừa dối”.
 Ảnh thật tại địa chỉ Florida |
Để chứng minh tính chính danh của chương trình hợp tác giáo dục hệ GWIS, các trường đối tác của GWIS tại Việt Nam thường xuyên viện dẫn việc GWIS có tên trong danh mục trường tư của Sở Giáo dục tiểu bang Florida. Tuy nhiên, trên trang web chính thức của mình tại địa chỉ www.fldoe.org, Sở Giáo dục Florida khẳng định chủ trương không xác nhận tín nhiệm, kiểm soát, phê chuẩn hay cấp phép cho bất cứ trường phổ thông tư thục nào. Điều 1002.42 Bộ luật Florida cũng quy định các trường tư thục đều phải đăng ký với Sở Giáo dục và không được phép lợi dụng việc có tên trong cơ sở dữ liệu về trường tư thục của tiểu bang để ám chỉ, gây hiểu nhầm rằng trường đó được tiểu bang Florida phê chuẩn hoặc xác nhận tín nhiệm.
Như vậy, việc GWIS và các đối tác tuyên bố trường này “được phê chuẩn bởi Sở Giáo dục tiểu bang Florida” không chỉ không chính xác, mà còn là hành vi vi phạm pháp luật tại tiểu bang này.
Không được xác nhận tín nhiệm
Tuy không trực tiếp phê chuẩn hay xác nhận tín nhiệm của các trường phổ thông tư thục, song Sở Giáo dục Florida gián tiếp làm điều này thông qua các cơ quan xác nhận tín nhiệm được Sở giáo dục phê chuẩn. Các cơ quan xác nhận tín nhiệm có chức năng thẩm định và xác nhận chất lượng giáo dục tại các trường học. Tại tiểu bang Florida, ba cơ quan xác nhận tín nhiệm được Sở giáo dục phê chuẩn là Hội đồng Quốc gia về Xác nhận Tín nhiệm Trường tư thục (NCPSA), Hiệp hội Trường Phổ thông và Đại học miền Nam (SACS) và Hiệp hội Trường tư Florida (FAANS). Theo tra cứu của phóng viên Ngày Nay, GWIS không có mặt trong bất cứ danh sách trường học được xác nhận tín nhiệm nào của cả ba tổ chức này.
Chứng chỉ xác nhận tín nhiệm duy nhất của GWIS mà chúng tôi tìm thấy được đăng tải trên trang web của Trường trung cấp Tổng hợp Đông Nam Á - một đối tác của GWIS tại Việt Nam. Chứng chỉ này được cấp tháng 8 năm 2011 bởi tổ chức có tên Công ty Hội đồng Xác nhận Tín nhiệm Khu vực Florida (FRACC). Tuy nhiên, Sở Tư pháp tiểu bang Florida đã điều tra và phát hiện FRACC có hành vi gian lận trong việc cung cấp dịch vụ xác nhận tín nhiệm các trường học cũng như không đặt ra tiêu chuẩn hợp lý trong thẩm định chất lượng giáo dục. Bởi lý do này, FRACC đã bị buộc phải giải thể vào năm 2012 và buộc phải trả chi phí điều tra cho Sở tư pháp.
Lò bằng cấp và vấn nạn giáo dục kém chất lượng
Như vậy, trái ngược với quảng cáo, chương trình liên kết quốc tế GWIS hiện đang được triển khai tại nhiều trường học trên cả nước đã được cung cấp bởi một tổ chức giáo dục không được xác nhận tín nhiệm, nhiều khả năng không có cơ sở vật chất và hoạt động giảng dạy thực chất tại Mỹ, và có dấu hiệu vi phạm pháp luật Mỹ. Đáng chú ý, website của GWIS ở Việt Nam tại địa chỉ gwis.edu.vn giới thiệu ông Phillip Nguyen - Chủ tịch và là người sáng lập ra GWIS, là một tiến sĩ luật tốt nghiệp từ trường Đại học Columbus, Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, Đại học Columbus cũng đã được giới học thuật nhận định là một “lò bằng cấp”, chủ yếu bán bằng lấy tiền chứ không có hoạt động nghiên cứu, giảng dạy thực sự. Bằng cấp, chứng chỉ do tổ chức này cấp đã bị Ban phối hợp Giáo dục Đại học tiểu bang Texas liệt vào danh mục “lừa đảo hoặc kém chất lượng” và bị cấm sử dụng tại tiểu bang này.
 Chứng nhận xác nhận tín nhiệm của tổ chức gian lận PRACC |
Nhận định về sự tồn tại của các “lò bằng cấp” như Đại học Columbus hay các cơ sở giáo dục không được xác nhận tín nhiệm như GWIS, tiến sĩ Mark Ashwill nhận định đây là một vấn nạn đã tràn lan tại Mỹ từ rất lâu. “Điều đáng buồn là Mỹ đang dẫn đầu thế giới về số lượng các “lò” bán bằng cấp, cũng như các cơ sở giáo dục không được xác nhận tín nhiệm và cung cấp dịch vụ giáo dục chất lượng kém. Đó là lý do tôi vẫn nói rằng nước Mỹ xuất khẩu hai loại giáo dục tốt nhất và tồi nhất trên thế giới”, tiến sĩ Ashwill cho biết.
Trả lời câu hỏi của truyền thông xung quanh nghi vấn liên kết với trường “ma”, đại diện của Trường Phổ thông Quốc tế Newton cho biết, nhà trường đã đặt vé máy bay mời chủ tịch GWIS Phillip Nguyen sang làm sáng tỏ các thông tin trong ít ngày tới. Trong cuộc họp với phụ huynh cuối tuần qua, ban lãnh đạo trường Newton cũng thừa nhận chưa từng sang tham quan cơ sở của GWIS tại Mỹ mà chỉ làm việc qua giấy tờ, điện thoại.
Tuy nhiên, với những học sinh như Quốc Anh, cơ hội được theo học một chương trình quốc tế đáng tin cậy hơn không còn nhiều khi giờ đây em đã gần tới ngưỡng cửa đại học. “Em sẽ không dùng bằng GWIS để xin học đại học”, Quốc Anh nói. “Để làm gì cơ chứ? Em không còn tin vào giá trị của nó”.
