Cuộc sống thiết quân luật tại quê hương Tổng thống Duterte

Suốt cả ngày dài, người dân tại thành phố này cười nói và còn chụp ảnh “tự sướng” trước chiếc xe tăng này. Một số còn đề nghị đứng chụp hình chung với các binh sỹ canh gác tại đây, trong khi người khác giở nắm đấm lên cao, một biểu tương ủng hộ Tổng thống Duterte. Họ cười lớn, và thay vì nói “cười lên” khi chụp ảnh, họ hô vang khẩu hiệu: “Một, hai, ba, Duterte!”.

“Tôi nghĩ việc này ổn thôi. Tôi muốn thiết quân luật được áp dụng. Những người dân tốt bụng sẽ được bảo vệ miễn là chúng tôi còn tuân thủ luật pháp” - Charyien Intong, người làm việc tại một phòng khám tại Davao, cho hay.

Đằng sau Intong là một quầy bán kem phục vụ trẻ em tới xem xe tăng.

“Thiết quân luật là điều cần thiết. Nếu không có nó thì chúng tôi sẽ bị nguy hiểm” - Reynold Genoves, một sinh viên địa phương, cho hay - “Tổng thống Duterte là người tốt. Quan trọng hơn, ông ấy rất mạnh mẽ”.

Trên khắp thành phố Davao, người dân bàn tán xôn xao về thiết quân luật. Nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nó hay tại sao nó cần được áp dụng. Davao chỉ cách vài giờ lái xe đến nơi đang có cuộc chiến giữa quân đội và những kẻ phiến quân có liên hệ với IS. Cũng chính vì cuộc chiến này mà thiết quân luật được áp dụng, và đại đa số người dân đều tỏ ra hừng hực khí thế sau quyết định này.

“Các đời Tổng thống trước không thể bảo đảm an toàn cho chúng tôi hay chiến đấu chống khủng bố” - Intong nói.

Các quan chức chịu trách nhiệm thực thi thiết quân luật nói rằng nó đã giúp tạo động lực cho các chiến dịch của họ, giúp họ giảm bớt thời gian thực hiện các thủ tục dân sự.

“Thiết quân luật đã củng cố thêm chiến dịch của quân đội và cảnh sát” - Thiếu tướng về hưu và hiện đang là giám đốc Trung tâm An ninh và An toàn cộng đồng của Davao, ông Benito de Leon, cho hay.

Chính phủ Philippines hiện vẫn chưa tuyên bố rõ rằng, liệu thiết quân luật chỉ được áp dụng để chiến đấu chống lại nhóm phiến quân đang hoành hành ở Marawi hay sẽ còn được sử dụng trong cuộc chiến chống ma túy, tội phạm đường phố ở nước này. Tổng thống Duterte từng cố gắng lần ra mối liên hệ giữa các nhóm phiến quân Hồi giáo và số tiền bẩn do buôn bán ma túy mang lại.

Tuy nhiên, không phải ai cũng hài lòng với việc thiết quân luật được áp dụng ở Davao.
“Thiết quân luật là một thứ sức mạnh được trao cho bất kỳ Tổng thống nào” - Mags Maglana, thuộc tổ chức Conscience Davao, nhận định - “Chúng tôi vẫn không chắc chắn về chương trình nghị sự của ông Duterte. Chúng tôi cũng đưa ra câu hỏi rằng tại sao tất cả đảo Mindanao đều bị đặt dưới thiết quân luật. Điều này có vẻ hơi quá”.

Được biết, ông Duterte rất nổi tiếng ở Davao. Lần đầu tiên đắc cử chức Thị trưởng thành phố này trong những năm 1980, ông đã theo đuổi một thứ công lý cứng rắn để đối phó với những kẻ buôn bán thuốc phiện và các nhóm phiến quân - trong đó nổi tiếng nhất là việc thành việc thành lập “Biệt đội Hủy diệt của Davao” mà đến nay vẫn sát cánh cùng chính phủ của ông.

Đến giờ, ông Duterte vẫn tiếp tục theo đuổi thứ công lý mạnh mẽ này và tuyên bố mở rộng cuộc chiến chống thuốc phiện ra phạm vi toàn quốc gia.

Người dân Davao luôn nói rằng thành phố này trở nên an toàn hơn nhờ vão những năm tháng làm Thị trưởng của ông Duterte. Thị trưởng đương nhiệm là Sara Duterte, con gái của ông Duterte, người từng thực hiện chương trình “Thành phố Sắt”, tuyển thêm 900 sỹ quan cảnh sát để bảo đảm an ninh thành phố.

Tagum, một sỹ quan cảnh sat ở Davao, cho hay thiết quân luật đồng nghĩa với việc cảnh sát được phép thực hiện các cuộc kiểm tra, tìm kiếm tại các điểm chốt và có thể bắt giữ mà không cần lệnh từ tòa án.

“Chủ yếu thiết quân luật được áp dụng là để chống khủng bố” - Gilbert I. Gapay, một tướng lĩnh quân đội ở Davao, cho hay - “Nhưng nó cũng tạo nên hiệu ứng. Khi bạn củng cố các điểm chốt, bạn cũng có thể tăng cường các hoạt động chống tội phạm ma túy”.

Ông Gapay còn hé lộ thực tế rằng một số binh sỹ quân đội còn ghét thiết quân luật bởi họ mất đi thời gian nghỉ ngơi đồng thời gánh vác thêm trọng trách mới.

“Chúng tôi được huấn luyện theo cách khác, và không được đào tạo để hành pháp” - ông Gapay nói - “Chúng tôi hoạt động cùng cảnh sát trong thời gian dài rồi, nhưng đóng vai trò dẫn dắt thiết quân luật như hiện nay lại là vấn đề khác”.

Tại một cuộc họp báo mới đây được tổ chức cùng ngày mà Tổng thống Duterte tới thăm thành phố Davao, ông Gapay hỏi các nhà báo địa phương rằng liệu họ có thấy khó chịu dưới thiết quân luật hay không. “Không, thưa ngài. Chúng tôi cảm thấy an toàn!”; một phóng viên trẻ tuổi mỉm cười và nói.