Đại dương dưới lớp băng Nam Cực cất giữ bí mật về khí hậu Trái Đất

Nhà văn người Pháp Jules Verne đã viết câu chuyện về tàu ngầm Nautilus du hành qua mội đại dương ẩn mình dưới lớp băng dày để đến Nam Cực.
Nhóm nghiên cứu dùng máy khoan nước nóng để khoan xuyên qua lớp băng dày ngăn cách hố đại dương với các cơn gió và không khí ở nhiệt độ đóng băng bên trên.
Nhóm nghiên cứu dùng máy khoan nước nóng để khoan xuyên qua lớp băng dày ngăn cách hố đại dương với các cơn gió và không khí ở nhiệt độ đóng băng bên trên.

Tác phẩm của ông ra đời 40 năm trước khi nhà thám hiểm đầu tiên đặt chân đến vùng đất này và nhiều người coi đó như một câu chuyện tiên tri. Tuy vậy tác phẩm của ông mới chỉ đúng một nửa.

Sự thật là có những hốc đại dương ở vùng Nam Cực và nghiên cứu mới nhất đã khám phá đường lưu thông của đại dương bên dưới các thềm băng ở đây (thềm băng lên và xuống cùng với thủy triều).

Những thềm băng này là bệ đỡ cho các chỏm băng khổng lồ nổi bên trên và chúng giữ vai trò quan trọng trong công tác đánh giá tình hình mực nước biển dâng trong tương lai.

Nghiên cứu mới này đã làm rõ tác động của các dòng hải lưu đối với tình trạng băng tan chảy ở Nam Cực, đây vốn là vấn đề mấu chốt trong việc dự báo mô hình khí hậu.

Một đại dương chưa được khám phá

Thềm băng Ross là khối băng nổi lớn nhất trên Trái Đất, nó có diện tích 480.000 km2 và che phủ một hốc đại dương kéo dài 700 km suốt từ bờ biển Nam Cực chạy về phía Nam và phần lớn vẫn chưa được khám phá.

Chúng ta biết rằng các thềm băng chủ yếu tan chảy ở phía dưới, bị bào mòn do nước biển ấm lên. Tuy vậy chúng ta có rất ít số liệu về tình hình các dòng nước hòa lẫn vào nhau ra sao bên dưới thềm băng. Vấn đề này thường bị bỏ qua khi chúng ta sử dụng các mô hình khí hậu, nhưng các phép đo đạc mới của nghiên cứu này sẽ giúp điều chỉnh lại thiếu sót đó.

Trước nghiên cứu này thì chỉ có chuyến thám hiểm duy nhất ở hốc đại dượng bên dưới vùng trung tâm của thềm băng Ross được tiến hành từ những năm 70 của thế kỷ trước và cũng mang về những kết quả vô cùng quý giá. Mặc dù công nghệ thời đó vẫn còn hạn chế nhưng kết quả của chuyến thám hiểm đã cho thấy hốc đại dương này không phải là một hố tĩnh mà có đến 5 tầng nước với nhiệt độ và độ mặn khác nhau rất khó nhận biết.

Các nghiên cứu khác đã được thực hiện từ các vùng rìa hoặc từ trên cao của khu vực này. Kết quả nghiên cứu mang lại cái nhìn thấu đáo về cách vận hành của hệ thống tự nhiên ở đây nhưng để thực sự hiểu được nó thì chúng ta cần tiến hành đo đạc trực tiếp ở độ sâu hàng trăm mét bên dưới thềm băng này.

Năm 2017, các nhà nghiên cứu đã dùng máy phun nước nóng để khoan sâu 350 mét xuyên qua lớp băng xuống tận tầng nước bên dưới. Họ đã giữ được lỗ khoan này ở thể lỏng đủ lâu để tiến hành đo đạc chi tiết cũng như đưa thiết bị xuống dưới và để lại đó để tiếp tục theo dõi các dòng hải lưu và nhiệt độ nước. Hiện nay các thiết bị vẫn tiếp tục gửi dữ liệu thông qua vệ tinh.

Kết quả nghiên cứu cho thấy đại dương nằm dưới thềm băng hoạt động giống như một cửa sông với luồng nước ấm (20C) từ dưới đáy biển chạy lên đến gần bề mặt kết hợp với nước do băng tan và nước ngọt dưới mặt băng tiết ra từ các dải băng và thềm đá bị che phủ của Nam Cực. 

Hàng trăm mét băng bao phủ, che chắn hốc đại dương này khỏi những cơn gió mạnh khủng khiếp và nhiệt độ không khí làm đóng băng mọi thứ ở Nam Cực. Nhưng lại không có gì cản trở được thủy triều.

Viễn cảnh trong tương lai

Khám phá về đại dương dưới lớp băng vĩnh cửu của Nam Cực là thách thức lớn nhất đối với khoa học khí hậu. Làm sao để cung cấp dữ liệu dưới dạng từng ngày cho các mô hình dự báo cho nhiều thế kỷ? Thay đổi từng ngày dần dần sẽ tích lại càng nhiều vì thế cần phải sớm tìm ra một giải pháp.

Thềm băng Ross không phải là thềm băng gặp nguy hiểm lớn nhất do các đại dương ấm lên, nhưng kích thước khổng lồ và mối quan hệ của nó với biển Ross bên cạnh cho thấy nó là mấu chốt của hệ thống đại dương trên hành tinh chúng ta. 

Trong vài thế kỷ tới đây, con người sẽ thấy rõ tầm quan trọng của các thềm băng này đối với tình trạng mực nước biển dâng. Nghiên cứu cho thấy nếu khí quyển ấm lên hơn 2℃ thì những thềm băng chính ở Nam Cực sẽ sụp đổ và trở thành những tảng băng trôi và làm mực nước biển dâng thêm 3 mét từ nay cho đến năm 2300.

Một điều cũng rất có thể là tác nhân gây biến đổi, nhưng lại ít được hiểu rõ, là tác động của nước tan từ băng tuyết đối với luân chuyển nhiệt muối toàn cầu, tức là một vòng lặp chuyển động trên đại dương tương đương một chu trình từ biển thẳm ngoài khơi Nam Cực đến vùng nước mặt nhiệt đới mỗi 1.000 năm hoặc khoảng 1.000 năm. 

Các thềm băng Nam Cực giống như một điểm tạm dừng trên vòng lặp này và vì thế những gì xảy ra ở Nam Cực sẽ tác động toàn cầu. Các thềm băng tan chảy nhanh hơn sẽ biến đổi phân tầng đại dương, biến đổi này sẽ tác động đến vòng tuần hoàn đại dương toàn cầu và một trong những hậu quả của biến đổi này chính là những dao động khí hậu lớn hơn nhiều.

Theo Dân Trí
Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
(Ngày Nay) - Chiều 22/11, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về việc điều động, phân công, bổ nhiệm Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương.
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.