Công trình hội tụ văn hoá
Khu đô thị mới Thủ Thiêm với diện tích 657 ha được nghiên cứu quy hoạch và xúc tiến đầu tư để trở thành trung tâm mới của TP.HCM, đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của cả khu Đông (quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức). Theo bản đồ quy hoạch tổng thể sẽ có tất cả 16 công trình điểm nhấn được xây dựng dựa trên ý tưởng chủ đạo là các công trình công cộng, phân bổ đều trên toàn bộ Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Từ năm 2012, UBND TP.HCM đã có chủ trương đầu tư Trung tâm Triển lãm quy hoạch TP - là một trong những điểm nhấn quan trọng của Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Công trình được thiết kế theo ý tưởng của Công ty Kiến trúc DE-SO Pháp với kết cấu hai khối nghiêng chụm vào nhau tạo ra các không gian thông tầng tam giác lớn.
Công trình có tổng diện tích hơn 18.000 m2 cao 5 tầng với tổng mức đầu tư 35 triệu USD (hơn 836 tỷ đồng). Vị trí xây dựng Trung tâm Triển lãm quy hoạch được đặt tại lô I-19 Khu đô thị mới Thủ Thiêm, nằm kế bên lô I -21 là khu đất dự kiến xây dựng Nhà hát Giao hưởng, nhạc và vũ kịch Thủ Thiêm 1.500 tỷ đồng.
Theo kế hoạch ban đầu, công trình dự kiến được khởi công vào năm 2013 và hoàn thành sau hai năm. Khi đi vào hoạt động, trung tâm được kỳ vọng sẽ là nơi trưng bày, triển lãm quy hoạch, kiến trúc của TP.HCM; là điểm đến giao lưu về quy hoạch, kiến trúc, văn hóa đô thị của giới chuyên môn cũng như người dân và du khách.
Tuy nhiên, mãi đến cuối năm 2014 công trình mới được chính thức khởi công và dự kiến sẽ bàn giao vào Quý 2/2017. Để khẳng định tầm quan trọng và sự cần thiết của công trình, lãnh đạo thành phố nhiều lần chỉ đạo quyết liệt để công trình được hoàn thành đưa vào sử dụng đúng tiến độ. Thậm chí, vào tháng 3/2016, UBND TP.HCM còn phát đi thông tin sẽ khánh thành Trung tâm Triển lãm quy hoạch vào dịp 30/4 năm đó.
Thế nhưng, nhiều năm trôi qua công trình vẫn không thể thành hình sau bao lần hứa hẹn. Kể từ năm 2018, Trung tâm Triển lãm quy hoạch TP dừng thi công hoàn toàn, các nhà thầu rút công nhân khỏi công trình.
Bên trong công trình Trung tâm Triển lãm quy hoạch TP trở thành nơi nuôi gà, vịt. Ảnh: Trần Anh Ngọc |
... thành khối bê tông “bỏ hoang”
Trung tâm Triển lãm quy hoạch TP được xây dựng tại khu đất giữa tuyến đường Ven sông Sài Gòn và Đại lộ Vòng Cung trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Công trình sở hữu vị trí tuyệt đẹp khi nằm cạnh cầu Thủ Thiêm 2, đối diện Quãng trường trung tâm trong tương lai, bên kia sông Sài Gòn là tòa nhà Bitexco, bến Bạch Đằng và phố đi bộ Nguyễn Huệ...
Trung tâm Triển lãm quy hoạch TP được kỳ vọng sẽ là khởi đầu cho làn sóng những nhà đầu tư đến Khu đô thị mới Thủ Thiêm trong tương lai. Thế nhưng, sau nhiều năm dừng thi công, Trung tâm giờ đây chỉ còn là một tòa nhà “bỏ hoang” nằm trơ trọi giữa đồng trống.
Cuối tháng 9/2020, phóng viên Ngày Nay tìm đến nơi đây ghi nhận tình trạng công trình. Đổ dốc cầu Thủ Thiêm theo hướng về quận 2, chúng tôi rẽ phải vào Đại lộ vòng cung khoảng 1 km để đến Trung tâm Triển lãm quy hoạch. Từ xa, công trình như khối bê tông khổng lồ gắn khung sắt ngổn ngang, xung quanh được rào chắn bằng tole, không có công nhân làm việc.
Từ đường lớn, phóng viên phải đi bộ men theo con đường đất khoảng 100 m để tiếp cận bên trong. Khung cảnh đầu tiên chúng tôi nhìn thấy sau rào chắn là rất nhiều gà vịt, gạch đá, một ít vật liệu xây dựng và rác thải sinh hoạt ở tầng trệt. Phía trên tầng 1, nhiều hạng mục thi công dang dở, mảng tường chuyển sang màu đen. Lối cầu thang lên các tầng trên tối om, không một ánh sáng len vào. Hệ thống thông gió, điện, phòng cháy chữa cháy cũng chưa hoàn thiện, sau một thời gian dài ngừng thi công có dấu hiệu xuống cấp. Đảo một vòng quanh công trình rồi xuống tầng hầm, chúng tôi không khỏi bất ngờ khi phát hiện nơi đây trở thành một hồ nước đọng bám đầy rong rêu, rác nổi lềnh bềnh.
Tầng hầm công trình Trung tâm Triển lãm quy hoạch TP ngập nước nghiêm trọng. Ảnh: Trần Anh Ngọc |
Ở một góc tường khác là nơi sinh sống của một gia đình nhỏ có ba người. Thấy phóng viên đến, người phụ nữ tự nhận là bảo vệ cho biết công trình đã dừng thi công từ rất lâu. Họ được thuê để trông coi nơi này tránh bị các đối tượng xấu trộm cắp hay phá hoại. “Ban quản lý không cho phép chụp ảnh, quay phim ở khu vực này. Nhà báo muốn gì cứ liên hệ Ban quản lý chứ tôi chỉ có trách nhiệm trông coi, không biết gì cả", người này nói.
Một công trình hơn 800 tỷ đồng mang ý nghĩa vô cùng quan trọng, là nơi thể hiện bề dày lịch sử phát triển đô thị và định hướng phát triển bền vững, tiết kiệm năng lượng của thành phố rơi vào tình trạng “bỏ hoang” nhưng nhiều năm qua thành phố vẫn chưa có giải pháp tháo gỡ điểm nghẽn phù hợp.
Trong khi đó, đơn vị chịu trách nhiệm chính cho việc này là Ban Quản lý xây dựng Trung tâm Triển lãm quy hoạch thành phố (trực thuộc UBND TP.HCM) đã được tổ chức lại thành đơn vị trực thuộc Sở Quy hoạch Kiến trúc TP khiến việc triển khai xây dựng dự án chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đối mặt nguy cơ gây lãng phía ngân sách lớn.
Bài 4: Bao giờ Trung tâm Triển lãm quy hoạch 800 tỷ thi công trở lại?