Nhạc sĩ Đỗ Nhuận - ngọn cờ đầu của âm nhạc Cách mạng Việt Nam

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Ngày 25/12, tại Hà Nội, Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Đỗ Nhuận - Âm thanh cuộc đời”, với sự tham dự của các nhà nghiên cứu, nhà phê bình âm nhạc và đông đảo các nhạc sĩ, nghệ sĩ.
Nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Tiến Mạnh
Nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Tiến Mạnh

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam, con trai nhạc sĩ Đỗ Nhuận cho biết: Nhạc sĩ Đỗ Nhuận sinh ngày 10/12/1922 tại làng Vạc (nay là thôn Hoạch Trạch) xã Thái Học, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Tuổi trẻ của ông gắn bó với thành phố Hải Phòng. Say mê âm nhạc từ nhỏ, tự tìm học các nhạc cụ dân tộc và châu Âu; cũng bằng con đường tự học, từ năm 18 tuổi, những tác phẩm đầu tay của ông đã thấm đượm tinh thần yêu nước và đã được phổ biến rộng rãi.

Nhạc sĩ Đỗ Nhuận có một cuộc đời rất sôi động, phong phú. Ông là nhạc sĩ đầy tài năng và còn là nhà hoạt động cách mạng đầy nhiệt huyết, từ những ngày hoạt động bí mật, tù đày, những năm tháng chiến khu, kháng chiến chống Pháp, những năm đem sức lực và tài năng cống hiến cho sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ và xây dựng đất nước. Ông không chỉ là tác giả những ca khúc bất hủ, những tác phẩm nhạc kịch, khí nhạc bề thế, mà còn là người tìm đường cho sự phát triển của nền âm nhạc Việt Nam trong thế kỷ XX. Ông luôn trăn trở tìm tòi về mối quan hệ biện chứng giữa tiếp thu, phát triển vốn âm nhạc dân tộc và tiếp nhận, chuyển hóa nhuần nhuyễn giá trị âm nhạc hiện đại quốc tế…

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Ánh, sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã làm cho tên tuổi ông trở nên sáng chói. Nhạc sĩ đã để lại cho kho tàng âm nhạc mới Việt Nam một khối lượng lớn các tác phẩm âm nhạc thuộc nhiều thể loại khác nhau. Thực tế cho thấy, những hệ giá trị về tư tưởng, văn học - nghệ thuật và cả học thuật được kết tinh trong di sản âm nhạc nói chung, lĩnh vực sáng tác ca khúc nói riêng của nhà soạn nhạc - nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã có sức lan tỏa mạnh mẽ trong cuộc sống đương đại. Tên tuổi của ông được lịch sử âm nhạc Việt Nam ghi nhận và đánh giá cao về tài năng cũng như những cống hiến sáng tạo to lớn mà nhạc sĩ đã để lại cho hậu thế.

Theo nhà lý luận phê bình âm nhạc Nguyễn Thị Minh Châu, Phó Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam, nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã để lại trong lịch sử nhạc mới hình ảnh một con người đa năng trong hoạt động âm nhạc, một tác giả đa dạng về thể loại âm nhạc và đa sắc trong tính cách âm nhạc.

Hơn 1/4 thế kỷ làm Tổng Thư ký Hội Nhạc sĩ Việt Nam - vị Tổng thư ký đầu tiên và lâu năm nhất (1957 - 1983), ông rất quan tâm đến phong trào sáng tác. Đặc biệt, ở khóa II dài nhất, 20 năm, được gọi là “nhiệm kỳ máu và hoa”, là lúc phát triển rực rỡ nhất của âm nhạc cách mạng, đúng nghĩa “âm nhạc đồng hành cùng dân tộc”, hào hùng và bi tráng với các phong trào “Tiếng hát át tiếng bom” ở miền Bắc, “Hát cho đồng bào tôi nghe” ở miền Nam, với chương trình “Khắp nơi ca hát” trên sóng phát thanh Đài Tiếng nói Việt Nam…

Nhạc sĩ Đỗ Nhuận để lại cho đời nhiều tác phẩm ở các thể loại khác nhau cả trong thanh nhạc và khí nhạc, từ ca khúc quần chúng đến ca kịch và nhạc kịch, từ độc tấu hòa tấu thính phòng đến tổ khúc giao hưởng. Chú trọng tính dân tộc và hiện đại, ông là người tiên phong trong thử nghiệm “Việt hóa” một số thể loại thanh nhạc phương Tây: hành khúc dân tộc và opera Việt Nam…

“Cả cuộc đời sống hết mình cùng âm nhạc và vì âm nhạc, nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã đi vào lịch sử nhạc mới Việt Nam với vị thế một ngọn cờ đầu của âm nhạc Cách mạng, với danh hiệu mà những người yêu nhạc đã phong tặng ông: Nhạc sĩ nhân dân”, Phó Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam Nguyễn Thị Minh Châu khẳng định.

Các tham luận tại hội thảo đã đi sâu vào nghiên cứu sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Đỗ Nhuận dưới góc độ khoa học, phân tích những yếu tố tạo nên con người và tác phẩm của ông, từ chất liệu sáng tác cho đến giai điệu, tiết tấu, hòa thanh… những yếu tố âm nhạc làm nên sự khác biệt giữa âm nhạc Đỗ Nhuận với các nhạc sĩ cùng thời.

Bên cạnh đó, các tham luận cũng tập trung vào phân tích những là tính tư tưởng, tính triết lý, những quan niệm của Đỗ Nhuận về âm nhạc, về lĩnh vực sáng tác phong phú và rộng, bao trùm cả thanh nhạc và khí nhạc. Từ ca khúc, ca khúc thiếu nhi, đến trường ca, hợp xướng, hòa tấu nhạc cụ, nhạc giao hưởng, nhạc kịch, ca cảnh, nhạc phim, nhạc múa rối...

Đặc biệt, các nhà nghiên cứu, nhạc sỹ cũng đề cập và ghi nhớ đến việc nhạc sĩ Đỗ Nhuận là người đầu tiên đưa thể loại opera vào Việt Nam. Ông còn là một cây viết về lý luận phê bình âm nhạc, mặc dù ông không phải là nhà lý luận chuyên nghiệp - nhưng những bài viết, bài nói chuyện, tranh luận của ông về âm nhạc cho thấy: dù trên lĩnh vực nào; sáng tác, lý luận, biểu diễn, sư phạm, con người Đỗ Nhuận - nhạc sĩ - chiến sĩ luôn hoạt động sáng tạo với mục tiêu vì nước, vì dân, lấy âm nhạc phục vụ Tổ quốc, xây dựng nền âm nhạc mới hoàn chỉnh, tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.