Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Hôm nay là ngày thứ 10 của hành trình “99 ngày xuyên Việt cùng Mai”. Lịch trình vẫn đang dừng ở điểm thứ hai vì có quá nhiều điều giữ chân tôi ở mảnh đất Yên Châu này.
Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái

Đã nhiều lần có những chuyến đi qua miền Tây Bắc, nhưng đây là lần đầu tiên tôi dừng chân lại lâu hơn, với mong muốn tìm hiểu về văn hoá cổ của người Thái. Và rồi cứ thế, những làn điệu cổ, sắc khăn piêu, trang phục Thái cổ, những con người trìu mến nơi đây… cuốn tôi vào nhịp sống đậm đà bản sắc dân tộc. Tôi cảm thấy vô cùng may mắn vì có quá nhiều điều đặc biệt nơi đây. Nhật kí hôm nay tôi sẽ viết về những chiếc lá lần đầu tôi biết đến.

Sau hai đêm ngủ tại nhà nghỉ trên quốc lộ, tôi được vợ chồng người Thái là ông Khởi – bà Viển mời đến nghỉ tại nhà. Ban đầu cũng có chút e ngại vì sợ phiền gia đình, nhưng vì tấm lòng hiếu khách của ông bà, tôi quyết định “pack” hết đồ để chuyển đến ngôi nhà xinh xắn nằm ngay sát đường quốc lộ.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 1

Bà Viển - người chủ nhà nồng hậu tiếp đón tôi tại Yên Châu.

Buổi chiều đầu tiên, tôi đã được bà Viển “chiêu đãi” xông, tắm và gội bằng những lá cây trong vườn. Một nồi nước với đầy đủ các loại lá như ở nhà Mẹ tôi vẫn nấu cho tôi: chanh, sả, bưởi, na, lá giềng, lá dâu, cúc tần, đại bi, củ gừng… nhưng đặc biệt có 2 loại lá ở vùng này là lá xổm lôm, hạc mú sừn khiến nồi nước xông sực lên mùi thơm rất đậm đặc.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 2

Trong nắng chiều tà, tôi theo chân bà Viển ra vườn nhà để hái đầy lá cây vào ếp ( giỏ mây) của mình.

Với nồi nước nước này tôi đã được xông, tắm và gội đầu đúng cách như những người phụ nữ Thái vẫn làm, cùng với gội nước vo gạo ngâm. Tôi đã không cần dùng đến bất cứ loại hoá mỹ phẩm nào mình mang theo, chỉ cần nước có đủ các loại lá đã khiến cho da và tóc của tôi mềm mượt bất ngờ, chưa kể lưu lại hương thơm rất dễ chịu.

Lá xổm lôm (tiếng Thái) còn có thể dùng trong nấu ăn, thường để nấu món canh chua thịt (đặc biệt là nấu cùng xương dê). Trong chăm sóc sức khoẻ, nước xổm lồm đặc trị các bệnh viêm da, tróc lở…

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 3

Đây là dạng cây leo, bám vào bờ rào khá đẹp.

Hạc mú sừn (tiếng Thái) là loại cây ưa thời tiết mát và ẩm, dưới bóng mát có khá nhiều công dụng. Lá hạc mú sừn đặc biệt tốt trong việc điều trị cảm cúm.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 4

Hạc mú sừn khi lớn, phát triển tốt sẽ nở hoa rất đẹp vào mùa xuân.

Lá hạc mú sừn (tiếng Thái) thái nhỏ cùng với ít lá chanh, lá mùi tàu, tỏi ớt trộn với chút bột mắc khén và muối là thành món chẩm chéo đậm đà của người Thái. Nếu có thêm rêu đá thì bạn sẽ có món Khay mốc (tiếng Thái).

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 5

Khi gói hạc mú sừn, rêu (đá), thêm gia vị ớt, hành khô, mắc khén nướng lên, bạn sẽ có món ăn mang hương vị rất đậm đà.

Cỏ bợ còn có tên gọi khác là cỏ tần, tứ diệp thảo, điền tự thảo, dạ hợp thảo… là một loại rau dại mọc ở các vùng trên đất nước ta, thường mọc nhiều ở ao, mương, hồ và đầm lầy.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 6

Có tên khoa học: Marsilea quadrifolia L là loài cây thuộc họ Rau bợ. Hình dáng chiếc lá khá quen thuộc với nhiều người khi nghe tên gọi cỏ 4 lá. Người Thái gọi là Phắc vèn.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 7

Cỏ phắc nhả cạp (tiếng Thái) được trộn cùng với cỏ bợ sẽ thành món nộm rất ngon.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 8

Món nộm phắc vèn (tiếng Thái) được làm từ cỏ bợ và cỏ phắc nhả cạp ăn thơm thơm, bùi bùi khi trộn cùng riềng, tỏi giã nhỏ và vừng.

Lá pắc nguỗn (tiếng Thái) là loại lá chữa bệnh gan, bổ máu rất tốt, đặc biệt là nhuận tràng. Pắc nguỗn có thể ăn sống, luộc chấm sả giã (như làm chẩm chéo). Hoa của pắc nguỗn làm nộm, xào với thịt bò cũng rất ngon.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 9

Pắc nguỗn gói nộm phắc vèn (cỏ bợ và phắc nhả cạp) chấm với chẩm chéo làm từ lá hạc mú sừn có một vị đắng khi ăn vào, nhưng để lại vị ngọt rất lâu trong miệng.

Lá đu đủ là một loại lá cây rất quen thuộc ở nhiều vùng, đặc biệt là vùng đồng bằng. Tuy nhiên để ăn thì đây là lần đầu tiên tôi được thưởng thức.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 10

Lá đu đủ được dùng ăn sống cùng với pắc nguỗn, quả sung, rau xà lách… chấm chẩm chéo ăn rất đậm đà hương vị.

Với phụ nữ Thái khi sinh con họ sẽ luộc chấm sả muối có tác dụng chống ung thư dạ con. Ngoài ra, lá đu đủ sao khô còn làm trà uống giúp chữa ung thư phổi.

Nhật ký 99 ngày xuyên Việt: Chuyện về những chiếc lá trong vườn người Thái ảnh 11

Trong bữa cơm chiều trước khi chia tay để sáng mai tôi lên đường sớm cùng vợ chồng ông Khởi – bà Viên, tôi đã được nghe rất nhiều câu chuyện về văn hoá người Thái, về những mong ước về gìn giữ văn hoá Thái cổ Mường Vạt. Nhất định ngày mai, khi chia tay, tôi sẽ dành một trang nhật kí của mình để viết về hai con người rất đặc biệt này một cách đầy trân trọng.

Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.