Đại dịch COVID-19 là một lời nhắc nhở rằng, để có một cuộc sống lành mạnh, tiếp cận với nguồn nước an toàn và vệ sinh là quyền của tất cả mọi người. Dịch bệnh cũng nhắc nhở chúng ta rằng vệ sinh là yếu tố cơ bản để ngăn ngừa nhiều bệnh tật, đặc biệt là sử dụng xà phòng ngăn ngừa và loại bỏ virus, thông qua các khái niệm hóa học về tính ưa nước và tính kỵ nước.
Tuy nhiên, có những khu vực khó tiếp cận được với loại nhu yếu phẩm này. Vậy, có thể tạo ra các sản phẩm vệ sinh tại nhà và đồng thời giảm ô nhiễm nước không? Các loại dầu gia dụng đôi khi được thải vào cống rãnh, gây ô nhiễm nguồn nước. Tuy nhiên, những loại dầu này có thể chuyển hóa thành xà phòng.
Để sản xuất xà phòng từ dầu thải như một sản phẩm tiết kiệm, chi phí thấp và trên hết là giúp giảm tác động đến môi trường, các chuyên gia việc điều chế ra sản phẩm thân thiện với môi trường này đã cùng nhau mang tới một khóa học sản xuất cởi mở và dễ tiếp cận.
TS Vera Guarda, Chủ tịch Tổ chức Nước, Phụ nữ và Phát triển của UNESCO cho biết về khóa học “Sản xuất xà phòng từ dầu thải”.
Ý tưởng về khóa đào tạo sản xuất xà phòng từ dầu thải hình thành như thế nào?
Ý tưởng này không phải là mới. Nhiều người lớn tuổi đã và đang tận dụng các vật liệu có sẵn để tạo ra xà phòng, đặc biệt là những người sống ở nông thôn. Có người sử dụng mỡ lợn và tro bếp củi. Khóa học, thực ra là việc tiếp nối truyền thống làm xà phòng thủ công từ thế hệ trước tới những thế hệ sau này.
Tổ chức Nước, Phụ nữ và Phát triển của UNESCO kêu gọi sự quan tâm của phụ nữ đối với việc bảo tồn tài nguyên nước. Từ đó, một số ý tưởng cho các khóa đào tạo đã được đưa ra. Đây cũng là một biện pháp giúp phụ nữ có thêm thu nhập. Ý tưởng về các khóa học này thuộc về Giáo sư Ângela Andrade làm việc tại Khoa Hóa học tại Đại học Liên bang Ouro Preto - UFOP.
 Sản xuất xà phòng từ dầu thải giúp hạn chế ô nhiễm môi trường. |
Tác động môi trường của dầu thải thải vào nguồn nước là gì?
Dầu nhẹ hơn nước nên có khuynh hướng giãn ra thành màng mỏng và rộng, ngăn cản sự đi qua của ánh sáng và oxy. Điều này gây ra cái chết của một số loài thủy sinh, chẳng hạn như thực vật phù du (tảo cực nhỏ sống ở sông và biển và sản xuất oxy) phụ thuộc vào ánh sáng để phát triển và tồn tại.
Điều này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng vì thực vật phù du là thức ăn cho các sinh vật lớn hơn, cái chết của thực vật phù du cũng sẽ gây ra cái chết của những loài lớn hơn nữa trong chuỗi thức ăn. Ngoài ra, chúng được cho tạo ra khoảng 98% lượng oxy trong khí quyển Trái đất.
Khóa học này giúp đỡ những phụ nữ dễ bị tổn thương và toàn xã hội như thế nào trong bối cảnh đại dịch?
Mặc dù ai cũng có thể làm được, nhưng khóa học này đặc biệt hướng đến phụ nữ có hoàn cảnh kinh tế và xã hội dễ bị tổn thương, những người có thể tự làm xà phòng để sử dụng và thậm chí bán nó trong khu vực lân cận. Chi phí sản xuất không quá cao và lợi nhuận rất tuyệt vời.
Khóa học này được tổ chức ở đâu và tác động của khóa học với cuộc sống người dân?
Khóa học về sản xuất xà phòng thủ công luôn được tổ chức tại Ouro Preto như một dự án mở rộng. Tác động quan trọng nhất là các khóa học đã khiến phụ nữ chủ động nói và tham gia vào công cuộc bảo tồn tài nguyên nước.
Ngoài học làm xà phòng, họ còn tiếp thu được các khái niệm về giáo dục môi trường và tâm lý tổ chức, chương trình giảng dạy, tầm quan trọng của lòng tự trọng, lựa chọn việc làm…
Một trong những người tham gia khóa học là một nhà khoa học có kinh nghiệm trong ngành dược, người đã sử dụng hoạt động làm xà phòng thủ công như một cách để giảm việc sử dụng thuốc chống trầm cảm ở phụ nữ tại thành phố Presidente Juscelino, một thị trấn nhỏ nơi đàn ông đến các thành phố lớn hơn tìm việc và một số phụ nữ bắt đầu cảm thấy chán nản. Với việc sản xuất xà phòng, họ gặp gỡ, trò chuyện trong quá trình sản xuất, có được một khoản thu nhập nhỏ, bắt tay vào làm việc và giảm việc sử dụng thuốc.
Tatiana Wieczorko Barán, có bằng kỹ sư môi trường của Đại học Quốc gia Itapúa-Paraguay và hiện đang học lấy bằng thạc sĩ về kỹ thuật môi trường tại Đại học Liên bang Ouro Preto-Brazil.
Cô quyết định tham gia khóa học vì muốn học cách biến rác thải thành thứ có ích. Trong nhà, cô luôn thu gom và tích trữ dầu đã qua sử dụng trong nhà bếp, tránh đổ xuống các đường ống gây tắc nghẽn.
“Tôi tìm thấy hai điều thú vị. Thứ nhất, phương pháp chế biến dễ dàng, rẻ tiền và biến dầu thành chất thải phân hủy sinh học. Ngoài ra, thực tế là nó có thể được chuyển thành thu nhập kinh tế. Bây giờ tôi sử dụng nó trong nhà của tôi để rửa tay và đồ dùng. Tôi tin rằng bất kỳ ai cũng có thể tham gia khóa học. Nó rất thú vị và dễ hiểu. Tôi đã chia sẻ kinh nghiệm của mình thông qua mạng xã hội và nhận được nhiều sự quan tâm chú ý”.
