Chuyên gia quốc tế phản đối đưa rùa Đồng Mô về Hồ Gươm

Trước thông tin có thể đưa cá thể rùa Đồng Mô về Hồ Hoàn Kiếm thay thế cụ rùa vừa mất, các chuyên gia đến từ Tổ chức Bảo vệ Rùa châu Á - ATP đã lên tiếng phản đối điều này.
Chuyên gia quốc tế phản đối đưa rùa Đồng Mô về Hồ Gươm

Rùa Hồ Gươm hay còn được gọi là Cụ Rùa là loài rùa lớn từng sống tại Hồ Gươm và đã chết vào ngày 19 tháng 1 năm 2016 vừa qua.

Cái chết của huyền thoại rùa Hồ Gươm không chỉ là một mất mát đối với nhiều người Hà Nội mà dường như đã lấy đi một phần linh thiêng kỳ diệu từ trái tim của thủ đô.

Hơn nữa, sự sinh tồn của cả loài rùa Gươm (hay Giải Sin-hoe, Rafetus swinhoei) đang là mối quan tâm lớn khi giờ đây cả thế giới chỉ còn ba cá thể (hai cá thể ở Trung Quốc và một ở Việt Nam).

Chuyên gia quốc tế phản đối đưa rùa Đồng Mô về Hồ Gươm ảnh 1

Cụ rùa Hồ Gươm.

Trước thông tin về việc sẽ tính đến biện pháp đưa cá thể rùa Đồng Mô về để thay thế cụ rùa Hồ Gươm đã mất, hai tác giả Tim McCoramck và Phạm Văn Thông đến từ Tổ chức Bảo tồn Rùa châu Á (Asian Turtle Program - ATP of Indo-Myanmar Conservation) đã có bài viết nêu quan điểm về việc không nên sử dụng biện pháp này vì có thể gây hại cho chính cá thể rùa quý hiếm cuối cùng ở Việt Nam.

Mang rùa khác về hồ Hoàn Kiếm

Thời gian vừa qua, trên một số tờ báo có nêu ý kiến đề nghị nên thay thế rùa Hoàn Kiếm bằng một cá thể rùa khác như một cách để duy trì truyền thuyết hồ Hoàn Kiếm. Rùa ở hồ Đồng Mô là cá thể duy nhất được tìm thấy cùng loài Rafetus swinhoei với Cụ Rùa tại Việt Nam nên được đề xuất cho sự thay thế này. Chương trình Bảo tồn rùa châu Á (ATP) cho rằng xét từ nhiều khía cạnh, phương án này không khả thi và cần được đưa ra thảo luận, cân nhắc thận trọng vì nhiều nguy cơ có thể xảy ra và tìm giải pháp thay thế phù hợp hơn.

Chuyên gia quốc tế phản đối đưa rùa Đồng Mô về Hồ Gươm ảnh 2

Cá thể rùa Đồng Mô.

Khi đề xuất đưa một cá thể rùa đang sống trong môi trường hoang dã về hồ có diện tích nhỏ hơn nhiều lần trong môi trường đô thị như Hà Nội, cần phải xem xét các vấn đề sau:

Sự phù hợp về môi trường sống

Chất lượng nước hồ Hoàn Kiếm là vấn đề đáng quan tâm. Mặc dù chính quyền Thành phố đã có nhiều nỗ lực cải tạo chất lượng nước hồ sau khi phát hiện và chữa trị các vấn đề về sức khỏe của rùa Hoàn Kiếm vào năm 2011, tuy nhiên nước hồ Gươm chưa bao giờ được xử lý hoàn toàn sạch để là nơi lý tưởng cho rùa sinh sống.

Các hồ ở đô thị lớn như Hà Nội thường bị ô nhiễm với nồng độ các kim loại nặng cao và lượng lớn vi khuẩn trong nước. Nguồn ô nhiễm đến từ dầu xe, mảnh vụn (nhựa, các loại rác) trên đường chảy vào cùng với rác thải sinh hoạt từ các khu dân cư quanh hồ. Việc chuyển động vật đang sống trong môi trường tự nhiên đến một khu vực bị ô nhiễm nặng sẽ dẫn đến bị ngộ độc và chết. Hiện tượng này đã từng xảy ra đối với các loài thủy sinh như cá, rùa và một số loài khác. Công tác kiểm tra và phân tích mẫu nước phải được tiến hành đầy đủ để đánh giá chính xác chất lượng nước hồ Hoàn Kiếm trước khi ra quyết định lựa chọn phương án.

Căng thẳng

Sống trong môi trường tự nhiên nhiều năm, tập tính đã quen với sự trú ẩn an toàn ở khu vực hoang dã rộng lớn, vắng vẻ, nếu rùa bị thay đổi môi trường đột ngột sang một nơi ồn ào, đông đúc bởi hoạt động của con người và thiếu nơi trú ẩn sẽ dẫn đến tình trạng căng thẳng, hoảng loạn. Đối với nhiều loài rùa, tình trạng căng thẳng có thể gây ra các bệnh kéo dài khiến cho con vật bị ốm và dẫn đến tử vong, thường gặp ở những cá thể hoang dã bị bắt rồi chuyển về môi trường nuôi nhốt. Hồ Hoàn Kiếm có diện tích 12ha trong khi hồ Đồng Mô rộng gần 1400ha. Thêm vào đó, nguồn thực vật phong phú và các bãi đất/cát hoang vắng cho rùa sưởi nắng hay sinh sản là những điều kiện còn rất hạn chế ở hồ Hoàn Kiếm cho một môi trường sống thuận lợi của rùa.

Các nguy cơ đe dọa

Do hồ Hoàn Kiếm là trung tâm của Thành phố nên luôn có rất nhiều người đi lại quanh hồ 24 giờ mỗi ngày khiến cho công việc quản lý gặp nhiều khó khăn. Ngay chính với Cụ Rùa trong hồ đã phải chịu rất nhiều mối đe dọa khi còn sống trong hồ.
- Rác thải trong hồ là mối nguy hiểm khôn lường:
- Câu cá trộm gây ra những vết thương cho rùa. Năm 2011, hình ảnh lưỡi câu bị mắc vào phần mai trước của rùa. Mặc dù các hoạt động câu cá đã bị cấm từ lâu, nhưng tình trạng câu trộm vẫn ngang nhiên diễn ra quanh hồ.
Những mối đe dọa này khó có thể giải quyết nếu không có các hàng rào bảo vệ và tiến hành tuần tra, giám sát liên tục, chặt chẽ quanh khu vực hồ. Qúa nhiều người quanh hồ hàng ngày thì việc đảm bảo an toàn cho rùa là điều khó thực hiện.

Giải pháp

Giải pháp lâu dài và bền vững là tiến hành bảo tồn và phục hồi loài rùa Hoàn Kiếm, tạo ra các thế hệ kế tiếp & đảm bảo các điều kiện phù hợp nhằm ngăn chặn sự tuyệt chủng của loài rùa quý. Đây chính là việc làm cần thiết có ý nghĩa cả về bảo tồn đa dạng sinh học và văn hóa lịch sử. Việc đem rùa khác về thay thế trong hồ Hoàn Kiếm, nếu đáp ứng điều kiện lý tưởng là rùa không phải đối mặt với các vấn đề như chất lượng môi trường, bệnh tật, nguy hiểm có thể duy trì được vài chục năm, hoặc dài hơn là 100 năm nhưng không phải là giải pháp triệt để. Đem cá thể rùa Đồng Mô về hồ Hoàn Kiếm trong lúc này đồng nghĩa với việc loại cá thể này ra khỏi các chương trình bảo vệ sự sinh tồn của loài.

Rùa Hoàn Kiếm (Rafetus swinhoei) là loài động vật quý hiếm nhất trên giới, số lượng nay chỉ còn ba cá thể. Không chỉ nổi tiếng ở Việt Nam mà thế giới cũng rất quan tâm đến loài rùa này. Khôi phục và nhân giống rùa cần một chương trình bảo tồn với tầm nhìn dài hạn, không hạn chế ở thời gian trước mắt hay trong một thế hệ là đủ.

Mong muốn loài rùa quý không chỉ tồn tại trong truyền thuyết mà còn sống mãi với đất nước, dân tộc, chúng ta cần phải suy nghĩ vượt ra ngoài thế hệ hiện tại, thậm chí cần nghĩ cho nhiều thế hệ tiếp theo. Ngay trong giai đoạn quan trọng này, việc thiết lập chương trình bảo vệ loài & tìm kiếm cơ hội nhân giống rùa cần được lên kế hoạch kịp thời. Tiềm năng khôi phục rùa Hoàn Kiếm là có thể, bởi một cá thể rùa cái có thể đẻ 50 – 100 trứng mỗi năm.

Vì thế, nếu nhân giống thành công, số lượng rùa sẽ tăng lên rõ rệt làm nguồn giống cho các thế hệ tương lai. Lúc đó, những cá thể rùa non có thể thả về hồ Hoàn Kiếm sau khi hồ được cải tạo và đáp ứng đủ điều kiện phù hợp cho sự sinh trưởng của rùa. Các cơ quan chính quyền và cộng đồng các tổ chức phi chính phủ (NGO) trong và ngoài nước cần phối hợp với nhau, đầu tư nghiên cứu, tìm kiếm các cá thể còn sót lại trong hoang dã, ghép đôi sinh sản và bảo vệ chúng.

Thông tin về loài giải Sin-hoe (Rafetus swinhoei)

Chuyên gia quốc tế phản đối đưa rùa Đồng Mô về Hồ Gươm ảnh 3

Giải Sin-hoe là loài rùa mai mềm khổng lồ thuộc họ Trionychidae, có lớp da mềm bao phủ trên tấm xương mai có sụn bao bọc xung quanh. Hầu như sống hoàn toàn dưới nước, trọng lượng của loài rùa này có thể đạt tới hơn 150kg.

Giải Sin-hoe từng sinh sống tại các con sông và vùng đất ngập nước của miền bắc Việt Nam cho đến sông Dương Tử, Trung Quốc. Giai đoạn những năm 1970 đến 1990 đánh dấu thời kỳ loài rùa khổng lồ này bị suy giảm nghiêm trọng về số lượng trên khắp các vùng chúng phân bố do tác động mạnh mẽ của con người: bị đánh bắt làm thực phẩm, hệ sinh thái tự nhiên bị tàn phá do hoạt động mở rộng đất canh tác nông nghiệp như biến đổi các vùng đất ngập nước hoang dã thành đồng ruộng.

Theo Tim McCoramck và Phạm Văn Thông - ATP

Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
(Ngày Nay) - Chiều 22/11, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về việc điều động, phân công, bổ nhiệm Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương.
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.