Dưới vai trò là người điều hành chương trình tiêm chủng, bác sĩ Afridi đã giúp CIA xác định chính xác vị trí của Bin Laden khi tên này trú ẩn tại Pakistan. Một thập kỷ sau khi thủ lĩnh al-Qaeda bị tiêu diệt, vị bác sĩ này vẫn bị đối xử như kẻ thù ngay tại quê hương mình.
Chuỗi ngày hiện tại của Afridi diễn ra như một vòng lặp đã được lập trình sẵn, khi bị nhốt trong phòng biệt giam tại nhà tù Sahiwal ở tỉnh Punjab, miền Trung Pakistan.
“Việc ông ta bị giam giữ được xem như là một bài học cho người dân Pakistan rằng tuyệt đối không nên hợp tác với cơ quan tình báo phương Tây”, ông Husain Haqqani, nguyên là Đại sứ Pakistan tại Washington vào thời điểm xảy ra vụ đột kích, cho biết. "Thay vì xóa sổ sự hiện diện của Bin Laden ở Pakistan, các nhà chức trách đã biến bác sĩ Afridi trở thành vật tế thần".
Theo chia sẻ của gia đình, ông Afridi ấy thường đi bộ xung quanh và thỉnh thoảng tập thể dục trong nhà tù. Ông chỉ có duy nhất một bản sao cuốn Kinh Koran và không được phép sử dụng những cuốn sách từ bên ngoài đưa vào.
Mỗi tháng, các thành viên trong gia đình chỉ có thể đến thăm bác sĩ Afridi hai lần, song cũng bị ngăn cách bởi một tấm lưới sắt và bị cấm trò chuyện bằng tiếng Pashto – ngôn ngữ bản địa của họ.
“Lính canh đã yêu cầu chúng tôi không được trao đổi những thông tin chính trị hay nói về tình hình bên trong nhà tù", người anh trai của bác sĩ Afridi cho biết.
Cái giá của việc chỉ điểm
Sự hỗ trợ từ bác sĩ Afridi đã góp phần quan trọng trong chiến dịch tìm kiếm, xác định vị trí chính xác của trùm khủng bố Osama bin Laden ở thành phố Abbottabad.
Phía CIA đã để bác sĩ Afridi tiến hành một kế hoạch tiêm chủng vaccine để kiểm tra và trích xuất được một mẫu ADN từ bên trong khu ẩn náu của Bin Laden, giúp lực lượng tình báo Mỹ xác nhận được danh tính của những người bên trong khu nhà trú ẩn.
Vài tuần sau vụ tiêu diệt Bin Laden, các nhà chức trách Pakistan đã bắt giữ bác sĩ Afridi. Ông không bị kết án vì bất kỳ tội danh nào liên quan tới vụ đột kích, nhưng bị tòa án kết tội cung cấp tiền cho một nhóm nổi dậy với bản án 33 năm tù.
Liên tiếp trong nhiều năm, chính quyền Mỹ đều đã lên tiếng phản đối vụ bắt giữ bác sĩ Afridi. Dù đã có các cuộc trao đổi tù nhân được tiến hành - nhưng một thỏa thuận để trả tự do cho Afridi đã không đạt được trong suốt thời gian qua.
“Afridi đã phải trả giá cái giá quá đắt”, ông Michael Kugelman, Phó giám đốc khu vực Nam Á thuộc Trung tâm Wilson ở Washington nhận định. "Ông ấy đã rơi vào hố sâu".
Tội ác không thể dung thứ
Chỉ vài tuần sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố cuộc chiến kéo dài của Mỹ ở Afghanistan sắp kết thúc, ngày kỷ niệm 10 năm cuộc đột kích Bin Laden đã diễn ra.
Trong một bài diễn văn toàn quốc, ông Biden đã coi việc tiêu diệt Bin Laden là bằng chứng cho thấy các lực lượng quân đội Mỹ đã hoàn thành mục tiêu ban đầu khi học tiến hành phát động cuộc chiến tại Afghanistan.
Tuy nhiên, Tổng thống Biden đã không đề cập gì tới bác sĩ Afridi.
“Việc rút quân khỏi Afghanistan, có thể kéo theo việc hạ cấp quan hệ của Mỹ với Pakistan cho thấy rằng Afridi sẽ không còn là ‘vấn đề nóng’ mà Mỹ sẽ tập trung vào như trước đây,” ông Michael Kugelman nhận định.
Sau cuộc đột kích năm 2011, quan hệ Pakistan và Mỹ đã bị tổn hại nghiêm trọng, tư tưởng bài Mỹ đã lan rộng tại Pakistan.
"Bất cứ ai làm việc cho các cơ quan tình báo nước ngoài, đó là tội ác không thể dung thứ", ông Asad Durrani, cựu lãnh đạo cơ quan tình báo của Pakistan, nhấn mạnh.
