Người ta thường nói rằng Van Gogh đã bán, và chỉ bán được, một bức tranh duy nhất - chỉ có một tác phẩm được xác định là đến tay người mua. Vào tháng 3/1890, nghệ sĩ người Bỉ Anna Boch đã mua "The Red Vineyard" (Vườn nho đỏ, tháng 11/1888) tại một cuộc triển lãm ở Brussels, Bỉ.
Trên thực tế, bức tranh "The Red Vineyard" là một giao dịch chính thống của Van Gogh. Ngoài ra, ông có thể đã có thêm một vài giao dịch bán tranh khác. Có bằng chứng thú vị rằng, một trong những bức chân dung tự họa của ông đã được mua bởi các nhà buôn ở London là Arthur Sulley và William Lawrie. Tiết lộ này được đưa ra trong một bức thư từ nhà buôn tranh Theo van Gogh, em trai của Vincent van Gogh vào tháng 10/1888, mặc dù bức chân dung tự họa hiện đã bị thất lạc.
Thư của Theo van Gogh, 3/10/1888. |
Đầu sự nghiệp nghệ thuật của Vincent, khi sống với cha mẹ vào năm 1884 tại làng Nuenen, ông được giao nhiệm vụ vẽ sáu phong cảnh cho phòng ăn của một thợ kim hoàn đã nghỉ hưu, Antoon Hermans. Các vấn đề nảy sinh, và cuối cùng Hermans chỉ giao cho họa sĩ 25 guilders (khoảng 2 bảng Anh lúc bấy giờ), và tất nhiên không tương xứng với những gì họa sĩ đã bỏ ra cho bức vẽ của mình.
"Trồng khoai", tháng 8/1884. |
Hai hoặc ba năm sau, tại Paris, Vincent đã vẽ một bức chân dung của một người bạn của người bán sơn Père Julien Tanguy. Ông nhận được 20 franc (khoảng 1 bảng Anh lúc bấy giờ). Hình ảnh bên dưới được cho là bức chân dung đó, được chụp lại lần cuối vào năm 1927 và chỉ được biết đến qua một tấm hình đen trắng.
Chân dung người đàn ông, khoảng năm 1887. |
Trong một dịp khác ở Paris, Vincent đã đổi một bức tranh lấy một tấm thảm (một thỏa thuận sau đó được ghi lại trong thư từ với Theo van Gogh vào tháng 3/1889).
Vào tháng 10/1888 Vincent đã nói trong một lá thư khác cho Theo rằng một tác phẩm của ông đã được mua bởi một nhà buôn tranh người Paris Athanase Bague.
Bằng chứng cuối cùng về sự tồn tại của các giao dịch không chính thức của họa sĩ là một lá thư chia buồn được gửi bởi bà Cornelia van Gogh-Carbentus, dì của Vincent. Bà viết cho Theo vào tháng 8/1890, nói rằng chắc hẳn ông đã rất vui khi anh trai của mình có thể bán được một vài bức tranh, với hàm ý "The Red Vineyard" không phải bức tranh duy nhất Vincent bán được.
Ngay cả khi Van Gogh bán được một vài bức tranh, thì con số này chỉ chiếm một tỷ lệ vô cùng nhỏ trong số gần 1.000 bức mà ông đã hoàn thành.
Nhưng điều đáng ngạc nhiên, và ít được chú ý một cách đáng ngạc nhiên, là giá của "The Red Vineyard". Bức được Anna Boch, em gái của một người bạn của Vincent - Eugène Boch, mua lại với giá 400 franc (khi đó khoảng 16 bảng Anh, ngày nay ước tính khoảng 500 bảng Anh). Và điều còn đáng ngạc nhiên hơn, ở thời điểm đó, Vincent đã phàn nàn với mẹ ông rằng bức họa "chẳng bán được bao nhiêu tiền".
Lời nhận xét có vẻ hết sức bình thường này, có lẽ lại chính là cách Vincent khẳng định với mẹ rằng: Cuối cùng Vincent van Gogh cũng sẽ thành danh trong thế giới nghệ thuật.
"Chân dung Eugène Boch", tháng 9/1888. |
Dù vậy, 400 franc thực sự là một mức giá khá cao đối với một nghệ sĩ đang lên. Khoản tiền này tương đương với hai tháng tiền trợ cấp sinh hoạt mà Theo đã gửi cho Vincent ở Arles - hoặc hơn hai năm tiền thuê nhà cho Ngôi nhà màu vàng, nơi ông sống sau đó. Đó cũng là mức giá cao hơn giá một số bức tranh của Gauguin, họa sĩ đang bắt đầu gặt hái được thành công lúc bấy giờ (Theo đã bán hai bức tranh Gauguins với giá 200 và 300 franc vào năm 1890).
Vậy tại sao "The Red Vineyard" lại có mức giá cao như vậy? Chúng ta chỉ có thể suy đoán, nhưng có lẽ Theo, lúc này đang làm việc cho phòng trưng bày hàng đầu Boussod & Valadon, cảm thấy rằng thà Vincent bán được một vài tác phẩm với giá cao hơn là bắt đầu bán nhiều tranh với giá thấp.
Theo có đủ nguồn lực để cung cấp cho Vincent một khoản trợ cấp thường xuyên, giúp anh trai mình có thể vẽ. Hai anh em đã thảo luận không ngừng về nghệ thuật, và họ có nhiều điểm chung. Theo cũng có quan hệ và kiến thức để hỗ trợ bán tác phẩm nghệ thuật của Vincent van Gogh, mặc dù điều này thực tế diễn ra rất khó khăn.
Trong khoảng hai năm cuối đời Van Gogh thực sự bắt đầu giành được sự công nhận. Ông trưng bày tại Hội chợ nghệ thuật tiến bộ Société des Artistes Indépendants ở Paris: ba bức tranh năm 1888, hai bức năm 1889 và mười bức vào tháng 3/1890. Tháng 1/1890, ông trưng bày tám tác phẩm tại triển lãm Les Vingt ở Brussels, nơi "The Red Vineyard" được bán.
Kể từ đó, giá của Van Gogh tiếp tục tăng theo chiều hướng xoắn ốc. Nghệ sĩ “không bán được tác phẩm của mình” hiện là một trong những người đắt giá nhất mọi thời đại.
Sự thật bi thảm là sự nghiệp thành công tiềm năng của Vincent đã bị cắt đứt do ông tự sát vào tháng 7/1890. Nếu sống sang thế kỷ 20, có lẽ ông đã trở thành một nghệ sĩ đương đại thành công, với tác phẩm của ông ngày càng được săn đón.