Bán bún, bán giò, chạy xe ôm…
Nhiều lần gặp rủi ro khi đang biểu diễn và từng bị chấn thương cổ khi biểu diễn tiết mục đu đôi, sức khỏe suy giảm 31%, nghệ sĩ xiếc Phạm Thị Kim Hoa – Nhà hát Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Hà Nội mất một thời gian dài mới có thể trở lại tiếp tục luyện tập. Cuộc sống không quá dư dả, kinh tế dồn lên vai chồng chị, hai đứa con đang độ tuổi ăn học… khiến cuộc sống mưu sinh bế tắc, tưởng đi vào ngõ cụt. Nhiều lần chị Hoa cảm thấy vừa thương con vừa bất lực vì bản thân không có nhiều sức khỏe để làm thêm như đồng nghiệp.
Để có thể duy trì cuộc sống của gia đình, chồng chị - cũng là đồng nghiệp làm cùng đoàn phải chạy đôn chạy đáo khắp nơi để kiếm thêm thu nhập bằng việc hỗ trợ âm thanh, loa đài, ánh sáng, lái xe thuê… cho cả rạp xiếc và các chương trình, sự kiện khác trong và ngoài Thủ đô. Chị kể, chồng mải miết mưu sinh, con nhỏ đang tuổi ăn tuổi lớn, có nhiều ngày trở trời, vết thương cũ tái phát, chị một mình chịu đựng cơn đau suốt đêm ngóng chồng về.
 |
May mắn hơn nghệ sĩ Kim Hoa, nghệ sĩ xiếc Hoàng Hường còn có sức khỏe để tìm việc làm thêm, tăng thu nhập. Ngoài những giờ biểu diễn và luyện tập, chị Hường mở thêm hàng bún tại nhà, tập xiếc buổi sáng thì chị bán bún buổi chiều và ngược lại. Có những hôm bận rộn, không ai trông con nhỏ, chị đưa con theo hành trình biểu diễn. Con trong cánh gà, mẹ biểu diễn trên sân khấu - bức tranh ấy đã trở thành chuyện “thường ngày ở huyện”. Hết buổi diễn, hai mẹ con chị lại cùng nhau trở về nhà, chị lại tất tả với hàng bún mưu sinh, con lại chơi tha thẩn bên mẹ. Chị biết con thiệt thòi, nhưng không thể bỏ hàng bún. “Dù việc bán bún chẳng thu nhập bao nhiêu nhưng cùng với đồng lương cứng của hai vợ chồng, cuộc sống gia đình tôi cũng bớt khó khăn” – chị Hường cười nói.
Đồng cảnh ngộ, nghệ sĩ xiếc Phạm Thanh Minh cũng làm đủ nghề kiếm sống. Là trụ cột gia đình, cứ hễ hết giờ tập xiếc là anh tranh thủ chạy xe ôm Grab, bất kể mưa hay nắng. Nhiều hôm mệt rã rời sau buổi tập, anh vẫn lặn lội nhận “cuốc” xe ôm ra tận ngoại thành xa xôi. Anh tâm sự: “Có những chuyến xe ôm chỉ 11 nghìn đồng nhưng tôi chẳng nề hà, 11 nghìn đồng cũng đủ mua bánh mì ăn sáng cho con tôi đi học”…
Say nghề khó bỏ nghề
Trong Nhà hát Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Hà Nội, nhiều nghệ sĩ làm nghề phụ kiêm làm thêm bằng chính công việc diễn xiếc của mình. Họ biểu diễn bên ngoài ở các địa phương, tỉnh lẻ khác mong kiếm đồng ra đồng vào. Đời người nghệ sĩ xiếc nhọc nhằn, gian nan như đúng lời nói đùa mà các anh chị em nghệ sĩ thường nói với nhau, đời xiếc “bạc” chứ không “vàng”. Nhưng vì say nghề, yêu nghề nên chẳng ai bỏ được.
Nghệ sĩ Đào Tiến Lộc chia sẻ: “Ngoài việc biểu diễn chính theo chương trình của Nhà hát, tôi còn tham gia biểu diễn bên ngoài ở các đơn vị, địa phương., Cả đời tôi xác định với nghiệp diễn xiếc, tuy vất vả và nguy hiểm, gia đình cũng khuyên tìm việc khác làm thêm nhưng thời buổi người khôn của khó, vất vả đến mấy tôi cũng chấp nhận”.
Xiếc là một trong những nghề nghiệp vất vả nhất trong khối ngành nghệ thuật. Ngoài năng khiếu và sức chịu đựng, nghề xiếc còn đòi hỏi lòng say nghề sâu sắc của người nghệ sĩ. Bởi nếu không có tình yêu nghề, mong muốn gắn bó thì người nghệ sĩ xiếc không thể gắn bó dài lâu với công việc.
Nhạc sĩ Ngô Hồng Tiến – Giám đốc Nhà hát Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Hà Nội cho biết: “Thấu hiểu được những khó khăn chung trong đời sống của anh chị em nghệ sĩ trong đoàn, Nhà hát đã tạo cơ hội để các anh chị em có thời gian làm thêm và đi diễn hợp đồng bên ngoài với điều kiện phải báo cáo với lãnh đạo và luôn ưu tiên trên hết công việc của Nhà hát. Ban lãnh đạo Nhà hát luôn cố gắng phấn đấu hết sức để có thể lo toàn bộ đời sống cho nghệ sĩ để nghệ sĩ dốc lòng, toàn tâm toàn ý cho biểu diễn nghệ thuật xiếc. Chúng tôi đã hoàn thành đề án xây dựng nhà hát biểu diễn dành riêng cho các nghệ sĩ trong đoàn và đang trong thời gian chờ đấu thầu. Tôi tin rằng, nếu xây dựng thành công, các anh chị em nghệ sĩ trong đoàn sẽ không còn phải bận tâm về gánh nặng cơm ăn, áo mặc”.
