Ngoại giao văn hóa là một công cụ quan trọng của chính sách đối ngoại nói chung và ngoại giao nói riêng trong việc thúc đẩy liên kết quốc tế giữa các dân tộc. Ngoại giao văn hóa cùng với giao lưu nhân dân không chỉ góp phần quan trọng trong nâng tầm và lan toả những giá trị văn hoá Việt Nam mà còn phục vụ các mục tiêu chính sách đối ngoại của hai nước.
Trong năm 2023, nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Malaysia (1973-2023), Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia đã đẩy mạnh một bước công tác ngoại giao văn hóa khi phối hợp với các hội đoàn, trong đó có Hội hữu nghị Malaysia - Việt Nam, Viện nghiên cứu phát triển doanh nhân Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và một số địa phương trong nước như Thành phố Hồ Chí Minh, Nam Định, để tổ chức chuỗi hoạt động, trong đó có lễ kỷ niệm 78 năm Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam và 50 năm quan hệ ngoại giao với mục tiêu thể hiện hình ảnh Việt Nam phát triển năng động, hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc.
Đại sứ Đinh Ngọc Linh đã trả lời phỏng vấn về vai trò của công tác ngoại giao văn hóa tại Malaysia cũng như kế hoạch triển khai kết quả của Hội nghị ngoại giao lần thứ 32 trong thời gian tới. Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn.
Phóng viên: Xin Đại sứ chia sẻ về những hoạt động của Đại sứ quán cũng như sự hợp tác giữa hai bên Việt Nam và Malaysia trong việc triển khai hoạt động ngoại giao văn hóa giữa hai nước trong năm 2023?
Đại sứ Đinh Ngọc Linh: Năm 2023 là năm kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam – Malaysia. Lãnh đạo cấp cao Chính phủ và Bộ Ngoại giao hai nước từ sớm đã nhất trí và chỉ đạo các cơ quan chức năng hai bên xây dựng các đề án, kế hoạch và phối hợp với nhau trong triển khai các sự kiện nhằm ghi dấu sự hợp tác hữu nghị và cùng phát triển toàn diện qua nửa thế kỷ thiết lập quan hệ ngoại giao.
Ngay từ khi bắt đầu nhận nhiệm vụ ở trong nước, cá nhân tôi đã trao đổi, bàn bạc với Đại sứ Malaysia tại Hà Nội về các kế hoạch mà hai bên dự định tổ chức tại hai nước và trực tiếp trao đổi với các địa phương, cơ quan liên quan để sớm bắt tay vào chuẩn bị cho các chương trình tại Malaysia trong nửa cuối năm 2023. Có thể nói, 50 năm qua, quan hệ Việt Nam-Malaysia đã phát triển tương đối toàn diện trên nhiều trụ cột và lĩnh vực từ chính trị ngoại giao, quốc phòng, an ninh đến kinh tế xã hội, giáo dục, lao động và việc làm, trong đó kinh tế thương mại là điểm sáng.
Năm 2023 là năm bản lề quan trọng để hai bên nhìn lại, ghi nhận những kết quả tích cực, đáng khích lệ đã đạt được và tiếp tục cùng nhau củng cố tin cậy chiến lược, làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược đã được nâng cấp năm 2015 thông qua triển khai hiệu quả và thực chất các thỏa thuận hợp tác đã được ký kết giữa hai nước thời gian qua.
Trong một chuỗi sự kiện được tổ chức nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập ngoại giao Việt Nam – Malaysia, Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia đã lựa chọn những lĩnh vực văn hóa đặc sắc của Việt Nam đã được phía bạn biết đến và đánh giá cao để làm tâm điểm cho ngoại giao văn hóa. Ví dụ như chương trình giới thiệu về ẩm thực (đặc biệt là món Phở Nam Định đạt tiêu chuẩn Halal và hợp khẩu vị của người Malaysia), biểu diễn ca múa nhạc truyền thống và hiện đại, cũng như chương trình biểu diễn áo dài “Linh thiêng nguồn cội”… Tất cả các chương trình văn hóa này đã tạo ấn tượng tốt đối với bạn bè quốc tế tại Malaysia cũng như người dân sở tại.
Ngoại giao văn hóa là biện pháp hiệu quả trong việc nâng tầm giá trị văn hóa Việt Nam, nâng cao, lan tỏa hình ảnh quốc gia, qua đó mở rộng “sức mạnh mềm” Việt Nam. Ngoại giao văn hóa một mặt tạo tiền đề thúc đẩy lĩnh vực thương mại và kinh tế phát triển. Ngược lại, kinh tế thương mại là nguồn lực quan trọng để triển khai mạnh mẽ ngoại giao văn hóa ở nước ngoài.
Ngoại giao văn hóa là một thế mạnh có thể phát huy tốt tại Malaysia bởi sự tương đồng về trình độ phát triển giữa hai nước, sự đa dạng về văn hóa của nước bạn và ta có một cộng đồng trên 30.000 người Việt đang sinh sống và làm việc tại đây. Nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao, Đại sứ quán Malaysia tại Việt Nam cũng đã tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa và tại Hà Nội, đội bóng đá hai nước cũng đã có trận giao hữu.
Phóng viên: Xin Đại sứ chia sẻ về công tác người Việt Nam tại Malaysia cũng như vấn đề bảo hộ công dân tại địa bàn?
Đại sứ Đinh Ngọc Linh: So với nhiều cộng đồng Việt Nam trên thế giới, cộng đồng người Việt tại Malaysia cón khá trẻ, mới hình thành và phát triển mạnh mẽ trong 20-30 năm gần đây, kể từ khi hai bên thực hiện các thỏa thuận hợp tác về lao động. Về cơ bản, cộng đồng hòa nhập tốt, có đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế, xã hội của Malaysia và Việt Nam; luôn ủng hộ đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước ta và tuân thủ luật pháp nước sở tại; chăm chỉ, chịu khó làm ăn, tích cực góp phần vào các hoạt động giao lưu văn hóa và giao lưu nhân dân giữa hai nước; đoàn kết giúp đỡ, đùm bọc nhau vượt qua khó khăn (thể hiện rõ nhất tinh thần Việt Nam là 3 năm dịch COVID-19 vừa qua).
Mặc dù vậy, do cộng đồng người Việt tại Malaysia cũng khá đa dạng, bao gồm người lao động, doanh nhân, cô dâu Việt, sinh viên, học sinh du học và một số lượng không nhỏ người thăm thân, qua lại thường xuyên giữa hai nước…sự đa dạng này tạo ra sự khó khăn, phức tạp nhất định trong công tác lãnh sự và bảo hộ công dân. Xuất phát từ đặc điểm của địa bàn, Đại sứ quán xác định công tác lãnh sự và bảo hộ công dân là công việc quan trọng, thường xuyên, liên tục và lâu dài.
Trong thời gian tới, Đại sứ quán sẽ tiếp tục ưu tiên thực hiện tốt công tác lãnh sự và bảo hộ công dân, bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng của công dân Việt Nam và nỗ lực nâng cao địa vị pháp lý của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, góp phần thực hiện tốt chủ trương của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực này. Ngoài các biện pháp chuyên môn, nghiệp vụ, Đại sứ quán sẽ tích cực triển khai các biện pháp tuyên truyền, phổ biên thông tin, phát huy vai trò của các hội đoàn người Việt và tổ chức liên quan ở sở tại để một mặt duy trì, khơi dậy tình yêu quê hương, tự hào dân tộc, gắn kết với đất nước; đồng thời khuyến nghị bà con tuân thủ pháp luật của nước sở tại, qua đó xây dựng hình ảnh một cộng đồng người Việt Nam năng động, chí thú làm ăn, đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế-xã hội của sở tại. Đại sứ quán quyết tâm thực hiện tốt và hiệu quả nhiệm vụ hỗ trợ cộng đồng, công tác lãnh sự và bảo hộ công dân, xây dựng Đại sứ quán trở thành “ngôi nhà” tin cậy và ấp áp của người Việt tại Malaysia.
Phóng viên: Xin Đại sứ chia sẻ về nhiệm vụ ưu tiên của Đại sứ quán trong thời gian tới nhằm triển khai kết quả của Hội nghị ngoại giao lần thứ 32 vừa qua?
Đại sứ Đinh Ngọc Linh: Như chúng ta đều biết, Hội nghị ngoại giao lần thứ 32 có chủ đề là “Phát huy vai trò tiên phong, xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, vững mạnh, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng”. Đại hội diễn ra đúng vào thời kỳ bản lề của việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; đồng thời cũng là giai đoạn mà tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường và có những sự kiện vượt ngoài dự báo. Nhiều nội dung, chuyên đề và kết quả liên quan đã được thảo luận và đưa vào Nghị quyết và Chương trình hành động của Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 làm cơ sở định hướng và triển khai các hoạt động đối ngoại và ngoại giao trong thời gian tới.
Trong thời gian vừa qua, hai nước đã triển khai toàn diện các hoạt động hợp tác như trao đổi đoàn cấp cao với chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Anwar Ibrahim vào tháng 7/2023. Chuyến thăm đã tạo ấn tượng tốt đẹp với Thủ tướng, tạo xung lực mới cho quan hệ hai bên. Bên cạnh đó còn có nhiều đoàn các cấp khác nhau, của nhiều địa phương khác nhau như Thành phố Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Quảng Nam và Đà Nẵng. Từ phía bạn có đoàn của thành phố Melaka, bang Sabah và Sarawak…sang trao đổi và làm việc tại Việt Nam, việc trao đổi đoàn diễn ra rất sôi động.
Bên cạnh đó là các hoạt động xúc tiến thương mại được tiến hành song song tại Thành phố Hồ Chí Minh, tại Selangor, Penang… Điểm sáng trong quan hệ giữa hai nước trong thời gian vừa qua là hoạt động kinh tế, thương mại và đầu tư. Hai nước quyết tâm thực hiện mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương lên 18 tỷ USD.
Với tinh thần “tiên phong”, phương châm “toàn diện, đổi mới, thực chất” của Hội nghị ngoại giao lần thứ 32, trên cơ sở tình hình quan hệ hai nước và đặc điểm địa bàn, Đại sứ quán sẽ nỗ lực tiếp tục thúc đẩy “điểm sáng” trong quan hệ hai nước đó là hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư; đồng thời tìm kiếm những lĩnh vực mới, phù hợp với xu thể phát triển trên thế giới và khu vực mà hai bên đều có tiềm năng và có lợi ích chung để làm khâu đột phá. Tiềm năng hợp tác giữa hai nước còn rất lớn nhất là trong các lĩnh vực như an ninh lương thực, an ninh năng lượng, kinh tế số, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và phát triển kinh tế biển trong thời kỳ mới, trong đó có năng lượng tái tạo...
Quán triệt phương châm ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển, lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, Đại sứ quán sẽ cùng các cơ quan đại diện liên quan bám sát các thỏa thuận đã được ký kết giữa hai bên thời gian qua, đặc biệt là Chương trình hành động triển khai quan hệ đối tác chiến lược giai đoạn 2021-2025 để triển khai các nhiệm vụ ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển trong thời gian tới. Ngay trong nửa đầu năm 2024, một trong những ưu tiên công tác của Đại sứ quán là thúc đẩy và phục vụ tổ chức chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta tới Malaysia. Trao đổi đoàn cấp cao sẽ là động lực củng cố niềm tin chiến lược, làm sâu sắc và tạo động lực mạnh mẽ cho hợp tác toàn diện giữa hai nước, tiến tới kỷ niệm 10 năm Quan hệ đối tác chiến lược vào năm 2025.
Trước thềm Năm Mới 2024, thay mặt Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia, tôi xin được gửi lời chúc năm mới “bình an, hạnh phúc và thịnh vượng” đến toàn thể cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại mọi miền của Malaysia.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Đại sứ.
