Dù số ca mắc mới đã giảm 13% so với tuần trước, nhưng số ca tử vong lại tăng 14%, với hơn 73.000 ca được ghi nhận trong 7 ngày qua. Trong khi dịch bệnh tại hầu hết các nước châu Âu bắt đầu bước vào một "giai đoạn ổn định kéo dài" nhờ tỷ lệ tiêm vaccine phòng bệnh cao và mùa Đông lạnh giá sắp kết thúc, thì tại một số nước châu Á và Trung Đông như Hàn Quốc, Nhật Bản, Indonesia, Singapore, Iran hay Jordan, đường cong dịch bệnh đang “leo dốc” để tiến tới đỉnh của làn sóng mới. Biến thể Omicron lây lan nhanh khiến các nước này chứng kiến những ngày có số ca mắc mới cao nhất từ trước tới nay. Đặc biệt ở một số nước châu Á vừa kết thúc hoặc đang tiếp tục kỳ nghỉ lễ Tết Nguyên đán, tình hình dịch bệnh được cho là sẽ diễn biến phức tạp hơn trong tuần tới.
Mặc dù virus vẫn tiếp tục lây lan, song trên cơ sở đảm bảo tỷ lệ tiêm phòng, những quy định giãn cách và quy trình vệ sinh dịch tễ, sau các kỳ nghỉ Đông hay nghỉ lễ năm mới, nhiều chính phủ đều xác định duy trì kế hoạch mở cửa trở lại trường học để trẻ em tiếp tục được học trực tiếp sau thời gian dài gián đoạn vì dịch bệnh, nhằm bảo đảm lợi ích của trẻ em. Ấn Độ quyết định mở cửa trở lại trường học ở hầu hết các bang từ ngày 7/2 khi số ca mắc mới trên cả nước có xu hướng giảm, trong khi nhiều bang tại Australia vẫn tiếp tục kế hoạch mở cửa các trường từ đầu tháng 2 dù số ca mắc mới tăng, kể cả trong nhóm trẻ em. Một số nước đã mở cửa trường học và phát hiện bất cập thì điều chỉnh quy định để tránh gián đoạn hoặc cản trở các quy trình dạy và học trực tiếp. Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Tel Aviv, Tiến sĩ Moshe Ashkenazi – Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi thuộc Trung tâm Y tế Sheba, lớn nhất tại Israel – cho biết dựa trên những kinh nghiệm rút ra từ đợt dịch trước, Chính phủ Israel hiểu rằng đóng cửa trường học là một sai lầm, tác động tiêu cực tới trẻ em và phải tính tới giải pháp khác nhằm duy trì việc học trực tiếp trên lớp đồng thời đảm bảo cho học sinh an toàn và mạnh khỏe.
Tại Mỹ, nhiều học khu đã liên tục cập nhật quy định để duy trì mở cửa các trường trong bối cảnh số ca mắc mới vẫn cao. Các bậc phụ huynh đã được yêu cầu làm xét nghiệm nhanh kháng nguyên cho con hằng ngày trước khi đến lớp và cập nhật kết quả lên một trang mạng của chính phủ. Tình trạng thiếu giáo viên khiến một số học khu ở Mỹ áp dụng cách tiếp cận sáng tạo hơn nhằm duy trì các lớp học, như đề nghị thành viên Lực lượng cảnh vệ quốc gia làm thay các giáo viên trợ giảng hay kêu gọi cha mẹ có bằng đại học hãy lấp chỗ trống của giáo viên.
Tại Bỉ, để giảm thiểu tình trạng các lớp học đóng mở liên tục theo quy định cũ, chính phủ nước này nhất trí sẽ không đóng cửa kể cả khi có các trường hợp mắc COVID-19, chỉ những học sinh xét nghiệm dương tính hoặc có các triệu chứng mới phải cách ly ở nhà. Với những quy định mới, giới chức Bỉ nhận định sẽ có nhiều ca mắc mới hơn nhưng sẽ góp phần đẩy nhanh tốc độ trở lại cuộc sống bình thường, ngăn chặn đại dịch mà vẫn đảm bảo học sinh được đến trường học trực tiếp.
Để trường học tiếp tục mở cửa, Israel đẩy mạnh thực hiện xét nghiệm, nhất là xét nghiệm nhanh kháng nguyên tại nhà. Hiện 1/4 trẻ em trong độ tuổi 5-11 tại Israel đã được tiêm phòng nên việc mở cửa trường học rất thuận lợi. Quy định đeo khẩu trang vẫn được duy trì, đồng thời các lớp học được chia nhỏ để giãn cách học sinh. Nhằm đảm bảo an toàn cho học sinh khi quay lại trường học, Ai Cập đã đề ra 10 “quy tắc vàng” để ngăn ngừa virus bên trong trường học. Học sinh cần đảm bảo ngủ đủ, sử dụng đồ cá nhân khi ở trường, không chạm vào đồ dùng của người khác, thường xuyên rửa tay với xà phòng và nước để phòng ngừa tất cả các bệnh truyền nhiễm, tránh bám vào thanh vịn cầu thang hay lan can, trừ khi cần thiết, ghi nhớ giữ khoảng cách an toàn với người khác. Đối với lớp học, điều kiện tốt nhất để phòng dịch luôn là thoáng khí tự nhiên.
Xét nghiệm sàng lọc để phát hiện sớm ca bệnh cũng là công cụ mà một số bang tại Australia ưu tiên thực hiện nhằm mở cửa trường học an toàn. Hai bang đông dân nhất của Australia là New South Wales (NSW) và Victoria sẽ xét nghiệm sàng lọc COVID-19 cho học sinh mỗi tuần 2 lần nhằm giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh tại trường học. Các trường cũng sẽ hạn chế tối đa tiếp xúc giữa các nhóm lớp cũng như hạn chế khách tới trường. Bên cạnh đó, các trường cũng đưa ra dự phòng nhân sự, trong đó có việc sử dụng giáo viên đã nghỉ hưu hoặc đang đi học, tham gia giảng dạy khi thiếu giáo viên.
Nhật Bản quyết định rút ngắn thời gian đóng cửa lớp học và trường học có ca dương tính từ 7 ngày xuống còn 5 ngày. Ngoài ra, các trường học cần lưu tâm tới việc đảm bảo cơ hội học tập cho học sinh, đưa ra quyết định về việc đóng cửa lớp học hay toàn bộ trường học một cách linh hoạt. Tại Lào, để được mở cửa, các trường phải tuân theo các quy trình “trường học an toàn” được Ủy ban quốc gia Lào về phòng chống COVID-19 phê duyệt, bao gồm việc đáp ứng 70% trở lên 10 biện pháp và 40 khuyến nghị do Bộ Giáo dục và Thể thao đưa ra.
Tại Việt Nam, tính đến chiều 3/2, 52/63 tỉnh, thành phố có tỷ lệ bao phủ mũi 2 trên 90%; 11/63 tỉnh, thành phố có tỷ lệ bao phủ mũi 2 từ 82%-dưới 90%. Số liều tiêm cho nhóm từ 12-17 tuổi là trên 16,2 triệu liều (gồm mũi 1 và mũi 2 ), hơn 40 tỉnh, thành đã bao phủ đủ liều cơ bản cho nhóm tuổi này. Kế hoạch tiêm chủng cho nhóm 5-11 tuổi đang được thúc đẩy. Chiến dịch tiêm chủng mùa Xuân năm 2022 đã được thực hiện xuyên Tết. Trên cơ sở đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo từ 7-14/2 tổ chức mở cửa trường học trở lại trên toàn quốc ở tất cả các cấp học đảm bảo an toàn, khoa học, hiệu quả, hợp lý.
Các chuyên gia đều nhất trí rằng việc đầu tiên cần đảm bảo trước khi cho trẻ trở lại trường là tiếp tục đẩy mạnh chiến dịch tiêm phòng. Từ tiêm vaccine cho người lớn trong nhà, tiêm mũi tăng cường cho người cao tuổi đến tiêm phòng cho các nhân viên trường học và trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, theo Tiến sĩ Robert Booy, chuyên gia bệnh truyền nhiễm nhi khoa tại Đại học Sydney (Australia), khi các trường mở cửa trở lại, tình trạng gia tăng các ca mắc mới và nhập viện ở trẻ em là khó tránh khỏi, bởi vậy hệ thống y tế cũng cần chuẩn bị sẵn sàng cho các kịch bản số bệnh nhân tăng. Nhiều bệnh viện tại Australia đã chuẩn bị kế hoạch ứng phó với nguy cơ các bệnh viện có thể quá tải bệnh nhân COVID-19, như chuẩn bị sẵn danh sách các y tá mới tốt nghiệp sẽ được huy động ngay khi cần. Các trường cần tiếp tục triển khai các quy định an toàn tại trường học, từ các yêu cầu tuân thủ quy định phòng dịch đến các biện pháp nhằm đảm bảo chất lượng không khí tại lớp học.
Giáo sư Lidia Morawska từ Phòng nghiên cứu chất lượng không khí và y tế quốc tế tại Australia, đánh giá môi trường lớp học có nguy cơ lây lan cao do phòng học thường có diện tích nhỏ với 20-30 trẻ trong 1 phòng, thông khí không đảm bảo chất lượng. Bà khuyến nghị các giáo viên và học sinh nên đeo khẩu trang liên tục trong môi trường lớp học. Một biện pháp ngăn ngừa quan trọng nữa là đảm bảo môi trường trong lớp học thoáng đãng bằng các biện pháp thông khí giúp loại bỏ virus.
Người đứng đầu cơ quan y tế bang Victoria Martin Foley cho rằng việc cho trẻ đi học trở lại chắc chắn gây nguy cơ dịch bệnh cao hơn, nhưng lợi ích mà kế hoạch này mang lại sẽ vượt trội, lợi ích cho các gia đình, cho phúc lợi trẻ em, cơ hội cho các em được học tập trở lại, được kết nối và hỗ trợ từ những người có chuyên môn mới là điều thực sự quan trọng.
Khi trở lại trường học, đồ dùng các em mang theo không chỉ có những cây bút và chiếc balô trên lưng, mà còn cả những chiếc khẩu trang, có thể cả kết quả xét nghiệm âm tính với virus, và trong những tiết học sẽ là các bài học nâng cao ý thức phòng dịch. Dù vậy, với các em, sự hào hứng được trở lại trường, gặp bạn bè và thầy cô thay vì phải nhìn vào màn hình với những tương tác ảo là động lực vô cùng lớn. Như nhận định của Tiến sĩ Ashkenazi trong cuộc trao đổi với phóng viên TTXVN, có thể Omicron là làn sóng cuối cùng, nhưng cũng có thể còn các đợt dịch khác sẽ xuất hiện trong 3-5 tháng tới, cho dù nhẹ hơn. Bởi vậy, điều quan trọng là sớm đáp ứng các điều kiện để mở cửa trường học an toàn cho trẻ em, đối tượng rất cần có một cuộc sống bình thường để đảm bảo sức khỏe tâm lý.
