Theo báo cáo mới đây của Cục Thống kê, Việt Nam vẫn đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng với quy mô dân số trong độ tuổi lao động dồi dào và tăng hàng năm, với tỷ lệ tham gia lực lượng lao động/dân số, hằng năm bổ sung khoảng 500.000 người vào lực lượng lao động.
Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên trong quý 1 năm 2025 là 52,9 triệu người, giảm 230.700 người so với quý trước và tăng 532.000 người so với cùng kỳ năm trước.
Bên cạnh đó, tỷ lệ lao động qua đào tạo tiếp tục tăng: Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ quý 1 năm 2025 là 28,8%, tăng 0,2 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 1,0 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.
Số lao động có việc làm trong quý 1 tăng so với năm trước, cơ cấu lao động theo ngành có sự chuyển hướng tích cực, giảm tỷ trọng lao động trong khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản, tăng tỷ trọng trong khu vực công nghiệp, xây dựng và khu vực dịch vụ.
Lao động có việc làm quý 1 năm 2025 đạt 51,9 triệu người, giảm 234.000 người, tương ứng giảm 0,4% so với quý trước và tăng 532.100 người, tương ứng tăng 1,04% so với cùng kỳ năm trước.
Lao động khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt 13,5 triệu người, giảm 305.000 người so với cùng kỳ năm trước; lao động khu vực công nghiệp và xây dựng đạt 17,2 triệu người, tăng 262.000 người so với cùng kỳ năm trước và khu vực dịch vụ đạt 21,2 triệu người, tăng 575.000 người so với cùng kỳ năm trước.
Thu nhập bình quân tháng của người lao động quý 1 năm 2025 là 8,3 triệu đồng, tăng 131.000 đồng so với quý trước và tăng 720.000 đồng so với cùng kỳ năm trước tương đương với tăng 1,6% và tăng 9,5%.
Cục Thống kê cho biết kinh tế-xã hội của nước ta trong quý 1 năm 2025 đạt nhiều kết quả tích cực góp phần làm giảm tỷ lệ thiếu việc làm, tỷ lệ thất nghiệp.
Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý 1 năm 2025 là 2,2%, giảm 0,02 điểm phần trăm so với quý trước và giảm 0,04 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.
Số người thiếu việc làm trong độ tuổi lao động quý 1 năm 2025 khoảng 797.000 người, tăng 32.400 người so với quý trước và giảm 136.000 người so với cùng kỳ năm trước.
Ông Nguyễn Huy Minh, Phó ban Ban Thống kê dân số và lao động-Cục Thống kê cho biết: Thị trường lao động vẫn tiếp tục xu hướng phục hồi, tuy nhiên chất lượng cung lao động còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng cho cầu lao động của một thị trường lao động hiện đại, linh hoạt, bền vững và hội nhập.
Cả nước chỉ có 28,8% lao động qua đào tạo, có bằng chứng chỉ, thiếu cả về số lượng và trình độ chuyên môn kỹ thuật đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao. Do đó, đòi hỏi chính sách đào tạo, phân luồng giáo dục để đẩy mạnh và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Không những thế, lao động có việc làm có xu hướng tăng nhưng thị trường lao động phát triển chưa bền vững. Cụ thể: 64,3% lao động có việc làm phi chính thức làm các công việc bấp bênh, thiếu tính ổn định với thu nhập thấp, tăng 0,7 điểm phần trăm so với quý trước.
Đối với khu vực chính thức thì theo ghi nhận quý 1 năm 2025, cả nước tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động trong quý 1 năm 2025 lên hơn 72.900 doanh nghiệp, trong khi tổng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 78.800 doanh nghiệp.
Như vậy, khu vực doanh nghiệp không những thu hút, tạo việc làm mới cho nền kinh tế, tạo cơ hội cho lao động phi chính thức dịch chuyển sang mà quý 1 năm 2025 có 6.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.
Do đó, đòi hỏi cải cách thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính và chính sách hỗ trợ đột phá đối với doanh nghiệp tư nhân.
Bên cạnh đó việc triển khai thực hiện Nghị quyết 18 về tinh gọn bộ máy cũng như trong quý tới tiếp tục sáp nhập cấp tỉnh cũng như bỏ cấp huyện khoảng vài trăm nghìn người khu vực công dịch chuyển sang khu vực tư đặt ra yêu cầu về chính sách hỗ trợ, đào tạo lại đối với lực lượng này để thích ứng sang môi trường mới.
Ông Minh cũng chỉ ra rằng việc Mỹ áp dụng thuế suất đối ứng với Việt Nam 46% thì chắc chắn các doanh nghiệp sản xuất các nhóm/mặt hàng xuất khẩu liên quan đến máy vi tính điện tử và linh kiện; máy móc thiết bị dụng cụ và phụ tùng; điện thoại các loại và linh kiện; dệt may; giầy dép; gỗ và sản phẩm gỗ, sáu nhóm hàng hóa này chiếm tỷ trọng hơn 70% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ trong năm 2024 sẽ bị ảnh hưởng.
Mặt khác, chuyển dịch lao động từ khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản sang khu vực công nghiệp xây dựng và khu vực dịch vụ nên năng suất lao động của Việt Nam trong thời gian qua, mặc dù, đã cải thiện đáng kể theo hướng tăng đều qua các năm với tốc độ tăng năng suất lao động cao trong khu vực. Tuy nhiên, mức năng suất lao động của Việt Nam hiện nay vẫn rất thấp so với các nước trong khu vực.
