Nghi vấn một số tác phẩm trong triển lãm ‘Plus by Bao Nam’ đạo ý tưởng của nghệ sỹ quốc tế

Đến triển lãm, phát hiện tác phẩm "copy" từ nghệ sỹ quốc tế

Triển lãm “Plus by Bao Nam” diễn ra từ ngày 9/4 đến 15/4/2021 tại Thủ Đức, TP.HCM. Buổi triển lãm gồm 3 phần chính là artwork về hoa, tranh vẽ và đồ nội thất cùng nghệ thuật sắp đặt đương đại đã quy tụ nhiều sao Việt tham gia như NSND Kim Xuân, Trang Trần, Băng Di, Đỗ Mạnh Cường, Công Trí, Mỹ Duyên, MC Trác Thuý Miêu, Ngọc Thanh Tâm...

Giám đốc Sáng tạo Bảo Hoài Nam và MC Trác Thuý Miêu tại buổi ra mắt triển lãm "Plus by Bao Nam". Ảnh: IT

Tuy nhiên mới đây, một nữ nghệ sỹ người Nga có tên Baina Uchaeva, hiện đang hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật đã phát hiện ra một số tác phẩm của trong triển lãm này sao chép ý tưởng gần như hoàn toàn các tác phẩm của một số nghệ sỹ quốc tế mà cô đã có dịp xem. Đi kèm đó là những hình ảnh minh chứng cho việc copy ý tưởng này.

Sự việc khiến cộng đồng mạng và nhiều người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật xôn xao khi nghệ sĩ Chinh Ba (nhà sáng lập CAB Hoian) chia sẻ cuộc hội thoại giữa anh và Baina, cùng đó là các hình ảnh tác phẩm do Baina cung cấp cho thấy sự tương đồng đáng ngạc nhiên từ các tác phẩm trong “Plus by Bao Nam” và những tác phẩm trước đó của các nghệ sĩ khác trên thế giới.

Tác phẩm Terraforms 2014 (installation view) của Jamie North.

Tác phẩm trưng bày tại "Plus by Bao Nam".

Liên lạc với Baina qua email, cô cho biết "Tôi đã tự mình đến thăm triển lãm vào ngày 10 tháng 4 và tôi đã xem các tác phẩm của Bảo Nam. Tôi nhận ra rằng những tác phẩm đó trông giống như là được copy từ các tác phẩm nghệ thuật mà tôi đã từng xem khi tôi còn theo học khóa học của Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (MoMA) New York. Tôi đã dễ dàng tìm thấy các tác phẩm này trên internet, theo trí nhớ của mình." Kèm theo email cô gửi là những link đăng tải hình ảnh tác phẩm của các nghệ sỹ quốc tế.

Baina - người phát hiện ra nhiều "tương đồng" trong các tác phẩm triển lãm "Plus by Bao Nam" trao đổi với PV qua email.

Ảnh so sánh trên FB về tác phẩm The Cloud (Đám mây) của nghệ sĩ Matsuri Yamana và tác phẩm "Plus by Bao Nam".

Qua email, Baina cũng cho biết thêm, cô tôn trọng nghệ thuật và văn hóa Việt Nam. Cô đăng tải bài là để mọi người có thể so sánh, đánh giá rõ ràng hơn có hay không việc sao chép ý tưởng từ tác phẩm khác.

Tác phẩm trong "Plus by Bao Nam" trông rất giống với tác phẩm trong triển lãm cá nhân mang tên Terraforms của nghệ sĩ Jamie North diễn ra vào năm 2014 tại Sarah Cottier Gallery.

Trao đổi với nghệ sỹ Chinh Ba, anh cũng cho biết thêm, bạn anh (Baina) cảm thấy kinh hoàng vì cô ấy quá yêu Việt Nam, tuy nhiên khi công khai đăng tải những phát hiện này thì cuộc sống cũng bị xáo trộn nhiều.

Chủ nhân "Plus by Bao Nam" trần tình

Trần tình vấn đề này, Giám đốc Sáng tạo Bảo Hoài Nam, chủ nhân của các tác phẩm và người đứng ra tổ chức triển lãm "Plus by Bao Nam", cho biết “Triển lãm anh tổ chức là triển lãm hoa chứ không phải triển lãm nghệ thuật sắp đặt thông thường, nó mang thông điệp hoàn toàn khác. Ví dụ với tác phẩm đám mây mà mọi người thấy, nội dung chính của tác phẩm thực ra là mặt bên trong được trang trí bởi hoa tươi chứ không phải hình thức bên ngoài. Đám mây của mình nói về việc phá thai. Những bông hoa bên trong tượng trưng cho các thiên thần bị bỏ quên. Thực ra những ý tưởng như vậy nhiều lắm. Nghệ thuật vốn là kế thừa và phát triển. Cùng một hình thức nhưng mỗi người một câu chuyện. Triển lãm của mình là triển lãm hoa, thông điệp câu chuyện mình muốn gửi gắm cũng khác".

Theo Giám đốc Sáng tạo Bảo Hoài Nam thì nội dung chính của tác phẩm đám mây nằm ở mặt trong, truyền tải thông điệp về việc phá thai. Những bông hoa bên trong tượng trưng cho các thiên thần bị bỏ quên.

“Nếu tranh cãi thì cũng không biết phải nói sao cho đúng, tùy mọi người nghĩ thôi. Nói chung mục đích chính của mình là hoa, vậy thôi".

Anh cũng cho rằng "Nếu ai cũng chăm chăm bắt bẻ thì sẽ rất khó cho người làm nghệ thuật. Anh làm triển lãm không vì muốn nổi tiếng hơn hay có thêm tiền mà chỉ muốn chia sẻ câu chuyện của mình thông qua hoa mà thôi".

Giám tuyển nghệ thuật Ace Lê: "Tôi không đánh giá cao!"

Theo Giám tuyển nghệ thuật Ace Lê - hiện đang sinh sống và công tác trong lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật tại Singapore, phân tích: tuy Bảo Nam có chuyển sang sử dụng loại cây nhiệt đới như cây nắp ấm, nhưng nhìn chung về mặt hình khối, chất liệu và ý tưởng ta thấy có sự tương đồng rõ ràng với Jamie North. Còn về sắp đặt đám mây, khái niệm cloud art những năm gần đây đã không còn là mới mẻ. Ở đây sự song song giữa sắp đặt của Bảo Nam với tác phẩm Cloudbusting (2013) của Matsuri Yamana là khá rõ ràng, với việc đặt chiếc thang cho người xem tương tác với đám mây bên trên.

"Kể cả nếu đây là một sự tình cờ trùng lặp ý tưởng, thì tôi cũng không đánh giá cao, bởi nó không đem lại thông điệp gì mới. Trong một bối cảnh luật pháp bảo vệ bản quyền còn yếu kém, chúng ta nếu không tự giác lên án những hành vi như vậy, thì sẽ chẳng còn có cái gọi là nguyên tác nữa."

Sau cùng, Ace Lê nêu quan điểm: "Việt Nam tuy có tham gia công ước Bern, nhưng như ta vẫn thấy, vấn nạn sao chép tác phẩm quốc tế vẫn xảy ra như cơm bữa, ở khắp các mảng nghệ thuật từ thị giác tới âm nhạc hay phim ảnh. Không nên dung túng. Nếu quả thật là copy thì phải có đủ bản lĩnh tự nhận sai. Khi sự vụ đã vượt biên giới, thì bạn không chỉ đại diện cho mình bạn, mà còn cho cộng đồng nghệ thuật Việt Nam nói chung".