Các nhà khoa học Nhật Bản vừa phát hiện một đoạn gene đặc biệt trong virus bạch cầu HTLV-1 có khả năng khiến virus này “tàng hình” trước hệ miễn dịch suốt nhiều thập kỷ - và cơ chế này cũng có thể áp dụng với virus HIV.
Nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Kumamoto, do Giáo sư Yorifumi Satou đứng đầu, đã tìm ra một “vùng ức chế virus” nằm trong bộ gene của virus HTLV-1.
Đoạn gene này "tuyển mộ" các yếu tố phiên mã của tế bào người, đặc biệt là phức hợp RUNX1, giúp kìm hãm hoạt động của virus, đưa nó vào trạng thái ngủ yên. Nhờ đó, virus có thể lẩn tránh sự phát hiện của hệ miễn dịch trong thời gian dài.
HTLV-1 là loại retrovirus gây ung thư hiếm gặp nhưng nguy hiểm, có thể dẫn đến bệnh bạch cầu T người trưởng thành (ATL) - một thể ung thư ác tính và khó điều trị.
Dù đa số người mang virus không biểu hiện triệu chứng, một phần nhỏ có thể phát triển thành bệnh ung thư hoặc rối loạn miễn dịch nghiêm trọng sau nhiều năm.
Trong thử nghiệm, khi đoạn "ức chế" của HTLV-1 bị loại bỏ hoặc đột biến, virus hoạt động mạnh hơn và dễ bị hệ miễn dịch tiêu diệt.
Đặc biệt, khi các nhà khoa học đưa đoạn "ức chế" này vào virus HIV, họ nhận thấy HIV cũng “dịu lại” rõ rệt - ít sao chép hơn, ít phá hủy tế bào hơn, và giống như đi vào trạng thái ngủ tiềm ẩn.
Giáo sư Satou nhận định: “Lần đầu tiên chúng tôi phát hiện một cơ chế nội tại giúp virus bạch cầu ở người kiểm soát khả năng ‘tàng hình’ của chính nó. Đây là một chiến lược tiến hóa tinh vi, và giờ khi đã hiểu được nó, chúng ta có thể tận dụng chính điều đó để phát triển phương pháp điều trị.”
Phát hiện này mở ra triển vọng mới không chỉ trong điều trị HTLV-1, vốn đang lưu hành ở các khu vực như tây nam Nhật Bản, mà còn có thể trở thành nền tảng để phát triển chiến lược khống chế các loại retrovirus nguy hiểm khác như HIV.
