(Ngày Nay) - Mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống là một điểm sáng trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Hiện đã có nhiều mô hình du lịch cộng đồng ở các khu vực đồng bào dân tộc thiểu số.
Sau 5 năm triển khai, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã kết thúc giai đoạn 1 (2021-2025) đã đạt được nhiều kết quả tích cực góp phần cải thiện đời sống người dân. Nhiều mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của người dân đã được hình thành và phát triển.
Bên hành lang Quốc hội, Đại biểu Nguyễn Thị Sửu, Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Huế, Ủy viên Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, đã có những chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus về vấn đề này.
"Đòn bẩy" nâng cao đời sống, cải thiện kinh tế
- Thưa bà, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã kết thúc giai đoạn 1 (2021-2025). Bà đánh giá như thế nào về kết quả đạt được của chương trình này?
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu: Hiện nay có năm chương trình mục tiêu quốc gia. Tôi đánh giá qua đo lường từ người dân và các đối tượng thụ hưởng, các chương trình này đã mang lại nhiều cơ hội phát triển, nâng cao đời sống, cải thiện kinh tế, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức cho người dân, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, biên giới và khu vực đồng bào dân tộc thiểu số trên cả nước.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trăn trở. Dù giai đoạn thực hiện được xác định là 5 năm, song thực tế, các dự án hỗ trợ thuộc ba chương trình mục tiêu quốc gia chỉ mới bắt đầu triển khai từ năm 2023. Việc dồn nguồn lực trong thời gian ngắn đã tạo áp lực lớn cho quá trình triển khai theo kế hoạch ban đầu.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Sửu. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Bên cạnh đó, yếu tố trượt giá qua thời gian cũng ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện dự án. Biến đổi khí hậu ngày càng mạnh mẽ và khó lường buộc nhiều địa phương, nhất là khu vực miền núi, phải điều chỉnh vị trí và nội dung dự án cho phù hợp.
Việc sáp nhập nhiều xã lại với nhau cũng phát sinh những khó khăn do chưa có hướng dẫn kịp thời từ các bộ, ngành về cơ chế hợp vốn, hợp nguồn lực và xác định phương án hợp nhất hay giữ độc lập từng dự án. Đây là vấn đề cần được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo đầu tư hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.
Trong quá trình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là chương trình phát triển kinh tế-xã hội vùng đặc biệt khó khăn và miền núi, vấn đề lãng phí nguồn lực cần được quan tâm, kiểm soát chặt chẽ.
Tránh tình trạng “đồng phục” trong phát triển du lịch cộng đồng
- Một trong những nội dung quan trọng của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số là giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa khu vực này gắn với phát triển du lịch. Theo bà, làm thế nào để phát huy hiệu quả hơn nữa các mô hình du lịch cộng đồng ở vùng dân tộc thiểu số?
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu: Điểm sáng trong thời gian qua là sự hình thành và lan tỏa của các mô hình du lịch cộng đồng, phù hợp với điều kiện miền núi. Hiện nay, hầu hết các huyện (cũ) vùng dân tộc thiểu số đều đã có các mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số.
Tuy nhiên, cần có sự đánh giá, quy hoạch lại để tránh tình trạng trùng lặp, chồng chéo giữa các mô hình. Khi sản phẩm du lịch bị lặp lại, thiếu sự khác biệt sẽ gây nhàm chán, thiếu sức hút, du khách sẽ chỉ chọn một điểm đến và ưu tiên các điểm gần với chi phí rẻ. Điều này sẽ rất thiệt thòi cho các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng mà lẽ ra cần phải đánh thức tiềm năng trong khi những nơi đó lại chưa được đầu tư một cái bài bản.
Vì vậy, chính sách phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống cần được hoạch định lại trong giai đoạn tới. Phát triển du lịch cộng đồng phải đảm bảo người dân địa phương được hưởng lợi thực chất, góp phần giảm nghèo bền vững. Nếu không có quản lý chặt chẽ và định hướng kịp thời, dù có tiềm năng, các địa phương vẫn khó thoát nghèo. Chính quyền địa phương cần có định hướng để thúc đẩy, khuyến khích để mỗi xã, mỗi thôn có sản phẩm đặc trưng, độc đáo.
Cần xác định điểm nhấn phù hợp để phát triển du lịch cộng đồng dựa trên bản sắc văn hóa truyền thống, đồng thời kết hợp yếu tố hiện đại nhằm đảm bảo vệ sinh, an toàn và mang lại trải nghiệm tốt cho du khách. Ngoài trải nghiệm văn hóa truyền thống riêng có của địa phương, ngắm cảnh, du khách còn cần được giải trí, được nâng cao sức khoẻ, được nghỉ dưỡng.
Nhà của người Lô Lô ở thôn Lô Lô Chải. (Ảnh: Khánh Hòa/TTXVN)
Trong bối cảnh hội nhập, Việt Nam mở cửa với nhiều luồng văn hóa khác nhau, cần có sự định hướng và quản lý phù hợp để bảo vệ giá trị văn hóa bản địa, đặc biệt ở vùng dân tộc thiểu số, nơi trình độ dân trí và khả năng tiếp cận thông tin còn hạn chế. Vai trò của chính quyền địa phương và hệ thống chính trị là hết sức quan trọng trong việc xây dựng “hàng rào” bảo vệ văn hóa truyền thống. Các cơ quan văn hóa và du lịch cần phối hợp chặt chẽ để bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc bản địa một cách bền vững, tránh lai căng, chắp vá.
Khách du lịch hiện nay không chỉ quan tâm đến sản phẩm đặc trưng hay sản phẩm OCOP mà còn muốn được trải nghiệm văn hóa bản địa qua ngôn ngữ, giao lưu văn nghệ, câu chuyện đời sống của người dân địa phương. Do đó, việc bảo tồn và khuyến khích sử dụng tiếng dân tộc cùng với tiếng Việt, thậm chí tiếng Anh, trong hoạt động du lịch là rất cần thiết.
Công tác chọn lọc, bảo tồn và phát huy các yếu tố văn hóa đặc trưng là vô cùng quan trọng để tránh tình trạng “đồng phục” trong phát triển du lịch cộng đồng. Mỗi thôn, bản đều có câu chuyện riêng và đó chính là điểm mạnh để tạo nên sức hút khác biệt. Có thể liên kết hợp lý giữa các điểm du lịch liền kề để tăng thời gian lưu trú của du khách, qua đó tăng nguồn thu, tạo thêm việc làm và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
- Chính phủ đã thống nhất tích hợp ba chương trình mục tiêu quốc gia là Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thành một chương trình mục tiêu quốc gia chung. Theo bà, điều này sẽ có tác động như thế nào đến hiệu quả việc thực hiện các chương trình này trong giai đoạn tới?
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu: Chủ trương sáp nhập ba chương trình mục tiêu quốc gia thành một chương trình tổng thể là hợp lý, nhằm hội tụ nguồn lực và tạo sức mạnh tổng hợp.
Tuy nhiên, việc thiết kế chương trình cần có cấu trúc rõ ràng, xác định cơ quan chủ trì và phối hợp cụ thể, đồng thời bảo đảm các nhóm chính sách được phân định hợp lý, đúng đối tượng, tránh dàn trải hoặc manh mún. Đây là điều kiện tiên quyết để chương trình mục tiêu quốc gia tổng thể đạt hiệu quả cao và thực chất.
(Ngày Nay) - EU, Pháp và Đức lên án lệnh cấm thị thực của Mỹ đối với các nhà quản lý công nghệ châu Âu, cảnh báo hành động này ảnh hưởng đến chủ quyền kỹ thuật số.
(Ngày Nay) - Cuộc họp Ban thư ký Ủy ban Biên giới Chung (GBC) Thái Lan-Campuchia ngày 24/12 đã kết thúc nhanh chóng sau khi hai bên đạt một số thỏa thuận sơ bộ.
(Ngày Nay) - Việc triển khai EPR sẽ hướng các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu, người tiêu dùng tiếp cận các sản phẩm thân thiện hơn với môi trường, thông qua sự tham gia trực tiếp của nhà sản xuất, nhà nhập khẩu.
(Ngày Nay) - Trong tổng dư nợ toàn nền kinh tế Việt Nam hiện khoảng 18,2 triệu tỷ đồng, dư nợ tín dụng xanh mới chỉ đạt khoảng 750.000 tỷ đồng đến dưới 1 triệu tỷ đồng, chiếm tỷ trọng còn rất khiêm tốn. Đặc biệt, một trong những rào cản lớn là đặc thù nguồn vốn.
(Ngày Nay) - Thông qua hệ thống camera AI, lực lượng Cảnh sát Giao thông kịp thời phát hiện, xử lý nhiều shipper chở hàng che khuất biển kiểm soát, có dấu hiệu “né” phạt nguội, tiềm ẩn mất an toàn giao thông.
(Ngày Nay) - Thủ tướng Chính phủ vừa ký ban hành Công điện số 243/CĐ-TTg về việc tập trung khắc phục cơ sở hạ tầng, khôi phục sản xuất kinh doanh, ổn định tình hình nhân dân sau bão lũ tại khu vực Trung Bộ.
(Ngày Nay) - Chính phủ ban hành Nghị định số 331/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Năng lượng nguyên tử về phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử. Trong đó, Nghị định nêu rõ một số chính sách đầu tư, phát triển nguồn nhân lực lĩnh vực năng lượng nguyên tử.
(Ngày Nay) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký chứng thực Nghị quyết số 254/2025/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Nghị quyết bổ sung trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh làm cơ sở cai nghiện ma túy do lực lượng vũ trang nhân dân quản lý.
(Ngày Nay) - Sáng tạo trong giáo dục quân đội là chìa khóa nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Từ đổi mới phương pháp giảng dạy đến ứng dụng công nghệ, các cơ sở đào tạo đang từng bước khẳng định sự đổi mới toàn diện để tạo ra thế hệ chiến sĩ trẻ vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
(Ngày Nay) - Đây là khẳng định được Giáo sư Vương Dũng, Chủ nhiệm Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính trị quốc tế thuộc Đại học Bắc Kinh đưa ra trong cuộc trả lời phỏng vấn tại Trung Quốc.
