Mối quan hệ giữa Australia và Trung Quốc đã nguội lạnh trong nhiều năm, nhưng tình hình xấu đi nhanh chóng sau khi Thủ tướng Australia Scott Morrison vào tháng 4 kêu gọi một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc của đại dịch COVID-19.
Chính phủ Trung Quốc gọi đề xuất của ông Morrison là sự "thao túng chính trị". Từ tháng 5 trở đi, các mặt hàng xuất khẩu béo bở của Australia sang Trung Quốc bao gồm rượu vang, lúa mạch và thịt bò đã phải đối mặt với những trở ngại từ Trung Quốc - bao gồm mức thuế cao, các cuộc điều tra chống trợ cấp và sự chậm trễ kéo dài trong việc thông quan.
Vào tháng 9, hai phóng viên của các hãng thông tấn Australia tại Trung Quốc đã phải hồi hương sau khi họ bị chính quyền thẩm vấn gắt gao về một vụ việc liên quan đến Cheng Lei, một nhà báo Australia làm việc cho truyền thông nhà nước Trung Quốc.
Trong một cuộc phỏng vấn với các phương tiện truyền thông Australia được công bố hôm Chủ nhật, Bộ trưởng Thương mại Simon Birmingham bày tỏ hy vọng rằng việc ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) trong tuần này sẽ giúp giải quyết tranh chấp giữa hai bên.
RCEP là một hiệp định thương mại lớn quy tụ 14 quốc gia ở Châu Á Thái Bình Dương, bao gồm cả Trung Quốc và Australia.
Nhưng phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian đã nói rõ rằng phía Bắc Kinh sẽ không giảm leo thang căng thẳng với Australia.
"Họ đã thực hiện một loạt động thái sai trái liên quan đến Trung Quốc, mà nguyên nhân sâu xa là quan hệ Trung Quốc-Australia đi xuống trầm trọng và mắc kẹt trong tình hình khó khăn hiện nay. Trung Quốc không có trách nhiệm cho vấn đề này", người phát ngôn tuyên bố.
Ông Zhao mô tả ba lĩnh vực mà Australia đã không hài lòng với chính phủ Trung Quốc - một trong số đó là quyết định của Thủ tướng Morrison kêu gọi một cuộc điều tra quốc tế. "Điều này đã can thiệp nghiêm trọng vào hợp tác quốc tế về phòng chống và kiểm soát đại dịch", ông Zhao nói.
Người phát ngôn cũng chỉ trích Australia vì nhiều lần bình luận về tình vấn đề nhân quyền ở Tân Cương và Hong Kong, cũng như hành vi đe dọa của quân đội Trung Quốc đối với Đài Loan. “Những cách làm này đã can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc và làm tổn thương nghiêm trọng đến tình cảm của người dân Trung Quốc", ông Zhao khẳng định.Birmingham
Phát biểu trên truyền hình, Bộ trưởng Thương mại Birmingham cho biết chính quyền Canberra muốn có một "mối quan hệ đôi bên cùng có lợi" với Trung Quốc".
Trước đó, Australia và Nhật Bản đồng ý "về nguyên tắc" một hiệp ước quốc phòng mang tính bước ngoặt giữa hai nước, trong cuộc gặp ở Tokyo giữa Thủ tướng Morrison và người đồng cấp Nhật Bản Suga Yoshihide.
Bộ trưởng Thương mại Simon Birmingham cho biết thỏa thuận trên sẽ "không ảnh hưởng" đến mối quan hệ của Australia với Trung Quốc. Tuy nhiên, động thái này đã gửi đi thông điệp cứng rắn nhắm vào Trung Quốc, trong bối cảnh quân đội nước này liên tục có các hành vi bành trướng trên Biển Đông cũng như gia tăng căng thẳng với chính quyền trên đảo Đài Loan.