Kể từ năm 2020, đại dịch COVID-19 đã cướp đi sinh mạng của hơn 3,7 triệu người trên toàn cầu, đồng thời làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng bình đẳng giới. Ngay cả trước COVID-19, gần một phần ba phụ nữ trên toàn cầu cho biết họ từng bị lạm dụng. Trong đại dịch, các cuộc gọi đến đường dây trợ giúp cũng tăng gấp 5 lần ở một số quốc gia. Diễn đàn Kinh tế Thế giới ước tính rằng với tốc độ tiến bộ hiện nay, phụ nữ sẽ không đạt được mức lương hoặc quyền lãnh đạo bình đẳng với nam giới trong ít nhất 135,6 năm nữa.
Diễn đàn Bình đẳng Thế hệ ở Paris, từ ngày 30/6 - 2/7 mở ra nhằm tìm kiếm biện pháp đối đầu với cuộc khủng hoảng bình đẳng giới, thúc đẩy các khoản đầu tư, chính sách và chương trình quy mô nhằm đảm bảo bình đẳng giới và quyền của phụ nữ, xác định mục tiêu cần thiết nhất để đạt được tiến bộ không thể đảo ngược vào năm 2026.
Theo UN Women, có bảy hành động để góp phần thay đổi thế giới:
1. Chấm dứt bạo lực trên cơ sở giới
Bà Céline Bonnaire, Giám đốc điều hành của Quỹ Kering |
Chấm dứt bạo lực trên cơ sở giới là hành động cần thiết để thực hiện tầm nhìn về bình đẳng giới. Ước tính có khoảng 736 triệu phụ nữ — gần một phần ba — là nạn nhân của bạo lực gây ra bởi bạn tình hoặc không phải bởi bạn tình, hoặc cả hai ít nhất một lần trong đời.
Nhiều chính phủ phải phê chuẩn các công ước quốc tế và khu vực, theo đó cấm tất cả các hình thức bạo lực trên cơ sở giới, đồng thời củng cố, thực hiện và tài trợ cho các luật, chính sách và kế hoạch hành động liên quan.
Bà Céline Bonnaire, Giám đốc điều hành của Quỹ Kering cho biết: “Mọi người đều đồng ý rằng các tổ chức về quyền của phụ nữ cần nhận được nguồn tài trợ tốt hơn. Nhưng khi xem xét dòng tiền, thực tế những tổ chức như vậy chỉ nhận được 7% nguồn tài trợ từ thiện toàn cầu”.
Liên minh Hành động về chấm dứt bạo lực trên cơ sở giới tập trung vào việc tăng số lượng và chất lượng các gói tài trợ linh hoạt từ các chính phủ, khu vực tư nhân và các nhà tài trợ khác cho các tổ chức, dịch vụ liên quan đến nữ giới.
2. Bảo đảm quyền và công bằng kinh tế
Phụ nữ và trẻ em gái có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong các hệ thống bảo trợ xã hội. Khoảng cách giới trong việc tham gia lực lượng lao động đã không thay đổi trong suốt 30 năm. Nữ giới ở độ tuổi 15-29 với nguy cơ nằm ngoài lực lượng lao động và không được đến trường cao gấp 3 lần nam giới.
Bà Diane Ndarbawa Chủ tịch của Manki Maroua, Hiệp hội các bà mẹ trẻ em gái ở Cameroon |
Chuyển đổi nền kinh tế chăm sóc đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công bằng kinh tế và quyền cho phụ nữ và trẻ em gái ở mọi nơi. Trung bình, phụ nữ dành thời gian thực hiện công việc gia đình không lương nhiều gấp ba lần thời gian mà nam giới bỏ ra. Công việc gia đình luôn có vai trò quan trọng trong đời sống của mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng. Chăm sóc là những hoạt động cần thiết, diễn ra hàng ngày nhằm tái tạo thể chất, tinh thần và cảm xúc của con người. Chăm sóc là cơ sở của nền kinh tế thị trường và là hoạt động kinh tế bởi tính cần thiết của công việc này đối với sự tồn tại và phát triển của tất cả mọi người. Tuy nhiên, ở nhiều nước, công việc này vẫn chưa được coi là một nghề.
Bà Diane Ndarbawa, Chủ tịch của Manki Maroua, Hiệp hội các bà mẹ trẻ em gái ở Cameroon cho biết: “Cần có những sự thay đổi về mặt pháp lý khẩn cấp, để tăng tốc công cuộc nâng cao tiến bộ về bình đẳng giới và đóng góp vào công bằng kinh tế, cũng như bảo vệ tiến bộ này trong dài hạn.”
Theo bà Ndarbawa, hỗ trợ kết nối các tổ chức cung cấp chuyên môn và hỗ trợ tài chính cho nữ giới - với cộng đồng địa phương, là một hành động quan trọng khác để thúc đẩy sự tiến bộ.
3. Đảm bảo quyền tự chủ về cơ thể và các quyền và sức khỏe tình dục và sinh sản
Trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái thực hiện các quyền về sức khỏe tình dục và sinh sản, đưa ra các quyết định tự chủ về cơ thể của mình mà không bị ép buộc, bạo lực và phân biệt đối xử là nhu cầu cấp thiết và quan trọng để đạt được một thế giới bình đẳng giới.
Bà Kate Hampton, Giám đốc điều hành Tổ chức Đầu tư Trẻ em |
Trên toàn thế giới, 45% trẻ em gái và phụ nữ, trong độ tuổi 15-49, đã kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng không thể đưa ra quyết định về cơ thể của mình, như quyết định về việc tránh thai hoặc nói không với tình dục. Hơn nữa, phụ nữ và trẻ em gái trong các trường hợp khẩn cấp nhân đạo phải đối mặt với những thách thức cụ thể và trầm trọng hơn — 60% số ca tử vong bà mẹ xảy ra ở các quốc gia bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng nhân đạo hoặc các điều kiện mong manh.
Diễn đàn Bình đẳng Thế hệ tại Paris thảo luận về các giải pháp chính, như mở rộng giáo dục giới tính toàn diện, nâng cao chất lượng và khả năng tiếp cận các dịch vụ tránh thai cho hàng triệu trẻ em gái và phụ nữ vị thành niên vào năm 2026. Cần đảm bảo rằng, trong thời gian 5 năm, sẽ có thêm 50 triệu trẻ em gái và phụ nữ vị thành niên sống trong các khu vực pháp lý, nơi họ có thể tiếp cận các dịch vụ phá thai an toàn và hợp pháp.
Bà Kate Hampton, Giám đốc điều hành của Tổ chức Đầu tư Trẻ em cho biết: “Trọng tâm của nỗ lực này là đặt quan điểm và nhu cầu của phụ nữ và trẻ em gái vào trung tâm của việc ra quyết định."
4. Hành động nữ quyền vì công bằng khí hậu
Khí hậu thay đổi ảnh hưởng đến tất cả mọi người, bao gồm những người nghèo nhất thế giới và những người có hoàn cảnh dễ bị tổn thương, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái, những người phải chịu gánh nặng của các cú sốc về môi trường, kinh tế và xã hội, những rủi ro lớn hơn về sức khỏe và an toàn.
Bà Joanita Babirye (Uganda), Đồng sáng lập của tổ chức Girls for Climate Action |
Tuy nhiên, phụ nữ và trẻ em gái không được đại diện trong việc thúc đẩy công bằng khí hậu ở tất cả các cấp và các ngành. Các can thiệp về khí hậu cũng không giải thích được đầy đủ hoàn cảnh thực tế của phụ nữ và trẻ em gái trong các cuộc khủng hoảng khí hậu, bạo lực, nhu cầu chăm sóc sức khỏe, khả năng phục hồi kinh tế kém, công việc chăm sóc gia đình không lương.
Bà Joanita Babirye của tổ chức Girls for Climate Action, chia sẻ: “Tôi lớn lên trong một cộng đồng nơi phụ nữ và trẻ em gái hàng ngày cần đi kiếm thức ăn, tạo thu nhập và chăm sóc gia đình. Chúng tôi phải đi những quãng đường ngày một xa hơn để tìm kiếm nguồn nước. Những thay đổi về mùa vụ đang có tác động tiêu cực đến nông nghiệp, điều này khiến chúng tôi ngày càng lo ngại ”.
Bà cùng tổ chức của mình đang nỗ lực để tăng cường khả năng tiếp cận trực tiếp với nguồn tài chính cho các giải pháp khí hậu công bằng giới, cho phép phụ nữ và trẻ em gái chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, tăng cường thu thập và sử dụng dữ liệu về giới và môi trường.
5. Thúc đẩy công nghệ và đổi mới vì bình đẳng giới
Thế giới sẽ như thế nào nếu phụ nữ và trẻ em gái có cơ hội bình đẳng trong việc tiếp cận, sử dụng, dẫn dắt và đổi mới công nghệ và thiết kế? Câu hỏi này là trọng tâm để thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số về giới giữa các thế hệ, tăng gấp đôi tỷ lệ phụ nữ làm việc trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới, đồng thời xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới trực tuyến.
Bà Kyzzhibek Batyrkanova, lãnh đạo Chương trình Không gian đầu tiên của Kyrgyzstan, tin rằng đầu tư vào công nghệ và đổi mới nữ quyền là một phần quan trọng trong việc xây dựng một tương lai toàn diện và có trách nhiệm. “Chúng tôi vấp phải nhiều ý kiến tiêu cực rằng chương trình này sẽ thất bại vì có sự tham gia của trẻ em gái và phụ nữ. Mọi người thậm chí không xem xét bất kỳ yếu tố nào khác như kinh phí hay cơ sở hạ tầng."
Bà Batyrkanova chia sẻ: “Chúng tôi muốn thể hiện bằng chính tấm gương của mình rằng các cô gái có khả năng làm bất cứ điều gì, thậm chí vươn tới những ngôi sao."
6. Đầu tư vào các phong trào nữ quyền và lãnh đạo
Nếu không có hành động tăng cường để thúc đẩy các phong trào nữ quyền và lãnh đạo, rất khó đạt được bình đẳng giới trong đời sống chính trị. Với tốc độ tiến bộ hiện nay, sự đại diện bình đẳng về giới sẽ không đạt được trong các cơ quan lập pháp quốc gia cho đến năm 2063.
Bà Bogolo Joy Kenewendo, một nhà kinh tế đến từ Botswana, lãnh đạo và thành viên của Hội đồng Tư vấn Bình đẳng Giới G7 phát biểu: “Ngay cả vào năm 2021, chúng ta vẫn cần phải giải thích lý do tại sao phụ nữ có thể và nên làm lãnh đạo. Rất nhiều công việc đã được thực hiện kể từ Tuyên bố Bắc Kinh 1995 và Cương lĩnh hành động. Vậy tại sao bây giờ, 26 năm sau, tôi vẫn phải biện minh cho vị trí lãnh đạo của mình? ”
Bà Karina Gould, Bộ trưởng Bộ Phát triển Quốc tế của Chính phủ Canada tuyên bố: “Các tổ chức nữ quyền đang ở tuyến đầu trong cộng đồng của họ như chúng ta đã thấy trong suốt đại dịch COVID-19. Họ đã và đang hỗ trợ những người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất, đấu tranh và vận động để đảm bảo rằng những người phụ thuộc vào các dịch vụ, có thể được tiếp cận với dịch vụ. Đây chính là những người đã và đang tạo ra sự thay đổi hàng ngày và chúng ta phải hỗ trợ họ.”
7. Đặt phụ nữ vào vị trí trung tâm và lãnh đạo hành động vì hòa bình, an ninh và nhân đạo
Bà Mavic Cabrera Balleza, Người sáng lập và Giám đốc điều hành của Mạng lưới toàn cầu Phụ nữ xây dựng hòa bình, là một phần của Thỏa thuận về Phụ nữ, Hòa bình-An ninh và Hành động Nhân đạo. |
Hai thập kỷ đã trôi qua kể từ khi Nghị quyết 1325 mang tính bước ngoặt của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc được thông qua, đề cao vai trò của phụ nữ trong việc đảm bảo và duy trì hòa bình. Ứng phó với khủng hoảng và phòng ngừa thiên tai một cách hòa bình và bình đẳng là những điều kiện tiên quyết đối với sức khỏe, an ninh con người và phát triển bền vững.
Hiện nay, khoảng hai tỷ người đang sống ở các quốc gia bị ảnh hưởng bởi xung đột, một tỷ người khác bị cuốn vào các cuộc khủng hoảng kéo dài và hàng triệu người phải đối mặt với mối đe dọa ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu. Ngay cả giữa COVID-19, tiếng súng vẫn không ngừng vang lên, và phụ nữ vẫn tiếp tục nỗ lực duy trì hòa bình hoặc đóng vai trò là những người phản ứng đầu tiên.
Ở các quốc gia bị ảnh hưởng bởi xung đột, tỷ lệ đại diện của phụ nữ trong các lực lượng đặc nhiệm COVID-19 ở mức thấp 18%. Mặc dù bằng chứng cho thấy rằng khi phụ nữ ở trên bàn đàm phán, các hiệp định hòa bình có nhiều khả năng kéo dài 15 năm hoặc lâu hơn. Trung bình, phụ nữ chỉ chiếm 13% các nhà đàm phán, 6% hòa giải viên và 6% các bên ký kết trong các tiến trình hòa bình lớn từ năm 1992 đến năm 2019.
Nhiều đối tác khác nhau sẽ cùng tham gia xây dựng Hiệp ước sẽ tận dụng các khuôn khổ hòa bình, an ninh và nhân đạo hiện có để xóa bỏ các rào cản phân biệt đối xử, thúc đẩy bảo vệ quyền của phụ nữ và công việc của những người xây dựng hòa bình, đội ngũ tuyến đầu và những người bảo vệ nhân quyền cho phụ nữ.
"Thành công tại diễn đàn Bình đẳng thế hệ là khi chúng tôi có thể biến bình đẳng giới từ khái niệm chính sách thành hiện thực trong mọi bối cảnh, kể cả trong thời kỳ xung đột và khủng hoảng." - Bà Mavic Belleza
Sau khi hơn 30 chính phủ, các tổ chức của Liên hợp quốc và các tổ chức xã hội dân sự toàn cầu ký Bản thỏa thuận tại Diễn đàn, các bên ký kết dự kiến sẽ thực hiện các hành động này và báo cáo về tiến độ trong 5 năm tới.