Báo chí đối mặt với nguy cơ "tin giả"

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Là Giáo sư tại Khoa Báo chí của Đại học Senshu, ông Yasuomi Sawa hiện trực tiếp giảng dạy thực hành báo chí và các nguyên tắc hành nghề sau 30 năm theo nghề báo tại Kyodo News, hãng thông tấn hàng đầu Nhật Bản. 
Báo chí đối mặt với nguy cơ "tin giả"
Báo chí đối mặt với nguy cơ "tin giả" ảnh 1

Ông Yasuomi Sawa (Nhật Bản), thành viên ban giám khảo mới của Giải Tự do Báo chí Thế giới UNESCO/Guillermo Cano

Khi được hỏi về lý do quyết định tham gia vào lĩnh vực báo chí điều tra, ông Sawa nhớ lại, từ khi còn là một sinh viên đại học, ông đã “bị cuốn hút bởi những câu chuyện sâu sắc về mặt tối của Nhật Bản: tình trạng lạm dụng đối với các giáo viên, điều kiện làm việc vô nhân đạo của nữ công nhân nhà máy hoặc những vụ kết án oan sai không có cơ sở tư pháp hình sự". Những câu chuyện trên báo tiết lộ sự tham nhũng của các chính trị gia đã khai sáng cho ông về việc báo chí chân chính phải như thế nào, đó là cách ông “trở nên quan tâm đến việc phanh phui những sự thật đáng lo ngại”.

Những bài viết gần đây nhất của ông bao gồm câu chuyện về bóc lột tình dục các cô gái vị thành niên, tiết lộ về việc không theo dõi được tình trạng nhập học của hơn 10.000 trẻ em nhập cư, sự chen chúc quá mức trong các trại tạm trú dành cho trẻ em bị lạm dụng, nhiều chi tiết trong việc xử lý khối lượng lớn hồ sơ các vụ án dân sự quan trọng của Nhật Bản trên toàn quốc.

Sawa làm việc cho Liên Hợp Quốc với tư cách là phóng viên Kyoto News và là thành viên Ban chấp hành Hiệp hội Phóng viên Liên Hợp Quốc (UNCA). Ông đã tham gia vào các cuộc điều tra về Hồ sơ Panama và Hồ sơ Paradise của ICIJ.

Ông nhận định, “trong bối cảnh dân chủ, những câu chuyện có thật và được xác minh do các nguồn độc lập cung cấp về những gì đang xảy ra với xã hội” quan trọng hơn “những lý thuyết chính trị thú vị khẳng định những gì bạn đã tin, và những bài báo kích động sự tức giận của bạn chống lại những người bạn không đồng tình".

Yasuomi Sawa là người sáng lập và Giám đốc điều hành của J-Forum - Diễn đàn các học viên báo chí của Nhật Bản, đơn vị đã tổ chức các hội thảo và hội nghị đào tạo nhằm nâng cao kỹ năng và xây dựng tinh thần đoàn kết của các nhà báo ở Nhật Bản từ năm 2010. Sawa nghiên cứu về báo chí Anh tại Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters tại Đại học Oxford. Ông là tác giả của cuốn sách "Global Journalism: Backstories of the cross-borderning report" (Báo chí Toàn cầu: Bối cảnh của báo cáo xuyên biên giới), "Humanising the News: British Way of Crime Coverage" (Nhân bản hóa tin tức: Bảo hiểm tội phạm của Anh).

Những thách thức chính với báo chí

Khi được hỏi về những thách thức chính đối với báo chí ngày nay, Sawa nêu lên ba điểm: sự hoài nghi, mối đe dọa pháp lý sự quấy rối trên mạng. Theo ông, trong thời đại công nghệ kỹ thuật số, mọi người tiếp nhận lượng thông tin khổng lồ đa dạng hơn thông qua các phương tiện truyền thông xã hội. Một số thông tin mở rộng quan điểm của người đọc, một số làm sai lệch những sự thật chưa được biết đến. Một số tờ báo có thể khăng khăng rằng sự thật chưa được sàng lọc để có thể được đưa ra trên phương tiện truyền thông xã hội, chứ không phải là "báo chí thiên vị, hoặc phương tiện truyền thông tin tức do giới tinh hoa kiểm soát". Tình trạng này dẫn đến sự hoài nghi về tính xác thực của mọi loại tin tức.

Một hiện tượng đáng chú ý là thuật ngữ "tin giả" thường được các chính trị gia sử dụng để né tránh/phản ứng lại trước báo chí phê phán. Sự ngờ vực công khai từ báo giới có thể vướng vào những hành động mang tính pháp lý dưới danh nghĩa đưa tin bôi nhọ, vi phạm quyền riêng tư, vi phạm bí mật nhà nước...

Theo UNESCO
Ngày 5/2/2025 (mùng 8 tháng Giêng), Lễ hội Đúc Bụt (Vĩnh Phúc) thu hút hàng nghìn người dân địa phương và du khách tham dự. Ảnh: Hoàng Hùng/TTXVN
Xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng lễ hội để trục lợi
(Ngày Nay) - Để đảm bảo an ninh trật tự lễ hội đầu Xuân, các địa phương đã triển khai nhiều biện pháp, yêu cầu đơn vị chức năng quán triệt, chỉ đạo cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tuyệt đối không đi lễ hội trong giờ hành chính.
Ảnh minh họa: Shutterstock
Thực phẩm siêu chế biến gây nguy cơ trầm cảm
(Ngày Nay) - Nhiều nghiên cứu đã gắn thực phẩm siêu chế biến với các vấn đề sức khỏe tâm thần, khiến các nhà khoa học kêu gọi những biện pháp nhằm hạn chế tiêu thụ loại thực phẩm này.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng trả lời báo chí chiều ngày 10/2. Ảnh: TH
Tránh việc giáo viên "kéo" học sinh trên lớp ra ngoài để dạy thêm
(Ngày Nay) - Chiều 10/2, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) Phạm Ngọc Thưởng cho biết, với việc dạy thêm, học thêm, khi phụ huynh vẫn còn nặng nề về thành tích học tập của con, chưa yên tâm chỉ vì con không đi học thêm và chưa thấy hết vai trò của giáo dục gia đình bên cạnh giáo dục nhà trường… việc dạy thêm, học thêm vẫn còn tồn tại ở góc độ tiêu cực.
Màn trống khai hội Đền Trần Thái Bình. Ảnh: Vũ Quang/TTXVN
Khai mạc Lễ hội Đền Trần tỉnh Thái Bình năm 2025
(Ngày Nay) - Tối 10/2 (tức ngày 13 tháng Giêng năm Ất Tỵ), tại Di tích Quốc gia đặc biệt Khu Lăng mộ và Đền thờ các vị vua triều Trần (xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình), UBND tỉnh Thái Bình đã long trọng tổ chức khai mạc Lễ hội đền Trần 2025.