* * *
1. Quần thể di tích cố đô Huế
Được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới năm 1993 theo tiêu chí IV: đây là một ví dụ nổi bật về một thủ đô phong kiến phương Đông. Quần thể di tích tiêu biểu cho những thành tựu nghệ thuật độc đáo, là những kiệt tác do bàn tay con người tạo dựng, có giá trị to lớn về mặt kỹ thuật xây dựng và nghệ thuật kiến trúc. Cố đô Huế cũng là một quần thể kiến trúc tiêu biểu của một thời kỳ lịch sử quan trọng, có sự kết hợp chặt chẽ với các sự kiện trọng đại, những tư tưởng và tín ngưỡng có ảnh hưởng lớn và các danh nhân lịch sử.
 |
2. Vịnh Hạ Long
Được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới lần đầu năm 1994 và lần 2 năm 2000 theo các tiêu chí sau:
Tiêu chí VII: Bao gồm vô số các đảo và đảo đá vôi nhô lên từ biển, với nhiều kích cỡ và hình dạng khác nhau và thể hiện thiên nhiên đẹp như tranh vẽ, Vịnh Hạ Long là một cảnh biển tuyệt đẹp được điêu khắc bởi thiên nhiên. Vịnh vẫn giữ được mức độ tự nhiên cao, và mặc dù có lịch sử sử dụng lâu dài của con người, nhưng không bị suy thoái nghiêm trọng. Các đặc điểm nổi bật của di sản bao gồm các cột đá vôi cao chót vót và các rãnh, vòm và hang động liên quan, được phát triển đặc biệt và là một trong những nơi đẹp nhất trên thế giới.
Tiêu chí VIII: Là ví dụ rộng rãi nhất và được biết đến nhiều nhất về các-xtơ tháp xâm chiếm biển trên thế giới. Vịnh Hạ Long là một trong những khu vực quan trọng nhất trên thế giới với cụm đỉnh núi hình nón và và của các ngọn núi hình tháp của địa hình các-xtơ. Sở hữu một sự đa dạng to lớn của các hang động và các địa hình khác có nguồn gốc từ quá trình địa mạo bất thường của tháp xâm chiếm biển, các hang động có ba loại chính: hang ngầm cổ; hang nền các-xtơ và hang hàm ếch biển.
 |
3. Phố cổ Hội An
Là Di sản văn hóa thế giới của UNESCO năm 1999 theo 2 tiêu chí:
Tiêu chí II: Hội An là biểu hiện vật thể nổi bật của sự kết hợp các nền văn hóa qua các thời kỳ trong một thương cảng quốc tế.
Tiêu chí V: Hội An là điển hình tiêu biểu về một cảng thị châu Á truyền thống được bảo tồn một cách hoàn hảo.
4. Thánh địa Mỹ Sơn
Trở thành Di sản văn hóa thế giới năm 1999 với những lý do sau:
Tiêu chí II: Thánh địa Mỹ Sơn là một ví dụ đặc biệt về trao đổi văn hóa, với một xã hội bản địa thích nghi với các ảnh hưởng văn hóa bên ngoài, đáng chú ý là nghệ thuật và kiến trúc Ấn Độ giáo của tiểu lục địa Ấn Độ.
Tiêu chí III: Vương quốc Champa là một hiện tượng quan trọng trong lịch sử chính trị và văn hóa của Đông Nam Á, được minh họa sống động bởi những tàn tích của Mỹ Sơn.
5. Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng
Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, được ghi vào Danh sách Di sản Thế giới năm 2003 và mở rộng vào năm 2015 theo:
Tiêu chí VIII: Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là một phần của một cao nguyên lớn bị chia cắt, bao gồm các dãy núi đá của Phong Nha, Kẻ Bàng và Hin Namno. Đá vôi không liên tục và thể hiện sự xen kẽ phức tạp với đá phiến và đá cát. Điều này đã dẫn đến một địa hình đặc biệt. Các hang động thể hiện một chuỗi các sự kiện riêng biệt, để lại các cấp độ khác nhau của các lối đi bị bỏ hoang cổ đại; bằng chứng về những thay đổi lớn trong các tuyến sông ngầm; thay đổi dòng chảy, lắng đọng... Trên bề mặt, có một loạt các cảnh quan thiên nhiên nổi bật, từ phạm vi bị chia cắt sâu sắc và cao nguyên đến một bình địa mênh mông. Có bằng chứng về ít nhất một thời kỳ hoạt động thủy nhiệt trong quá trình phát triển của hệ thống các - xtơ trưởng thành cổ đại này. Hang Sơn Đoòng, được khám phá lần đầu tiên vào năm 2009, có thể chứa lối đi hang động lớn nhất thế giới về đường kính và tính liên tục.
 |
Tiêu chí IX: Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng bao gồm một cảnh quan đá vôi phức tạp, với các hang động rất lớn và sông ngầm. Là nơi là một trong những nơi thành tạo các – xtơ lâu đời nhất và lớn nhất ở châu Á, và nó có các điều kiện địa chất, khí hậu, thủy văn và sinh thái khác biệt với các cảnh quan đá vôi khác. Hệ sinh thái và môi trường sống hang động của nó là độc nhất vô nhị với mức độ đặc hữu và thích nghi cao được hiển thị bởi các loài sống phụ thuộc vào hang động. Tài sản này là một trong những khu vực còn lại lớn nhất của rừng ẩm tương đối nguyên vẹn trên núi đá vôi ở Đông Dương, với độ che phủ rừng ước tính lên tới 94%, trong đó 84% được cho là rừng nguyên sinh.
Tiêu chí X: Một mức độ đa dạng sinh học cao được tìm thấy trong khu vực di sản, với hơn 2.700 loài thực vật có mạch và hơn 800 loài động vật có xương sống. Một số loài bị đe dọa toàn cầu cũng có mặt: 133 loài thực vật và 104 loài động vật có xương sống đã được báo cáo, bao gồm một số loài động vật có vú lớn như Muntjac có nguy cơ tuyệt chủng lớn, Báo đốm và Saola đang bị đe dọa nghiêm trọng. Mức độ đặc hữu cao, đặc biệt là trong các hệ thống hang động. Hơn nữa, người ta ước tính rằng hơn 400 loài thực vật đặc hữu của Việt Nam được tìm thấy trong tài sản, cũng như 38 loài động vật đặc hữu của dãy Trường Sơn. Một số loài mới cho khoa học gần đây đã được tìm thấy, bao gồm bọ cạp hang động, cá, thằn lằn, rắn và rùa, và nhiều loài khác có khả năng được phát hiện.
6. Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội
Chính thức ghi tên vào danh sách Di sản văn hóa thế giới của UNESCO vào năm 2010, đúng kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, được công nhận theo các tiêu chí:
Tiêu chí II: Khu vực trung tâm của Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội minh chứng đặc sắc về quá trình giao lưu văn hóa lâu dài, là nơi tiếp nhận nhiều ảnh hưởng văn hóa từ bên ngoài chủ yếu đến từ Trung Quốc ở phía bắc và Vương quốc Champa ở phía nam.
Tiêu chí III: Khu vực trung tâm của Hoàng thành Thăng minh chứng duy nhất về truyền thống văn hóa lâu đời của người Việt ở vùng châu thổ sông Hồng qua các thời kỳ lịch sử.
Tiêu chí VI: Hoàng thành Thăng Long tại Hà Nội, với chức năng chính trị và vai trò biểu tượng, liên quan trực tiếp đến nhiều sự kiện văn hóa và lịch sử quan trọng, và các biểu hiện nghệ thuật hàng đầu và các ý tưởng đạo đức, triết học và tôn giáo. Sự thành công của những sự kiện này đánh dấu quá trình hình thành và phát triển của một quốc gia độc lập hơn một nghìn năm, bao gồm cả thời kỳ thuộc địa và hai cuộc Chiến tranh Độc lập và thống nhất Việt Nam đương đại.
 |
7. Thành cổ nhà Hồ
Trở thành Di sản văn hóa của UNESCO vào năm 2011 với những giá trị sau:
Tiêu chí II: Tài sản thể hiện ảnh hưởng của Nho giáo Trung Quốc đối với một biểu tượng quyền lực tập trung vương giả vào cuối thế kỷ 14 - đầu thế kỷ 15. Nó đại diện cho những phát triển mới trong phong cách kiến trúc liên quan đến công nghệ và trong việc điều chỉnh các nguyên tắc quy hoạch thành phố địa chất đã có từ trước trong bối cảnh Đông Á và Đông Nam Á, tận dụng tối đa môi trường tự nhiên và kết hợp các yếu tố Việt Nam và Đông Nam Á khác biệt trong các di tích và cảnh quan của nó.
Tiêu chí IV: Thành cổ là một ví dụ nổi bật về một quần thể kiến trúc trong bối cảnh nở rộ của chủ nghĩa tân Nho giáo thực dụng vào cuối thế kỷ 14 của Việt Nam, vào thời điểm nó lan rộng khắp Đông Á để trở thành một triết học chính ảnh hưởng đến chính phủ trong khu vực. Việc sử dụng các khối đá lớn chứng tỏ sức mạnh tổ chức của nhà nước Nho giáo và sự dịch chuyển trong trục chính phân biệt bố cục Thành cổ với quy tắc của Trung Quốc.
 |
8. Quần thể Danh thắng Tràng An
Được UNESCO công nhận là di sản hỗn hợp (văn hóa và thiên nhiên) thế giới năm 2014, mở rộng năm 2016 theo các tiêu chí sau:
Tiêu chí VII: “Di sản chứa đựng các hiện tượng thiên nhiên siêu việt hay khu vực có vẻ đẹp thiên nhiên khác thường và tầm quan trọng thẩm mỹ”. Cảnh quan ngoạn mục của Quần thể danh thắng Tràng An là kết quả của các quá trình địa chất địa mạo, thay đổi khí hậu và các môi trường phát triển liên tục qua hàng trăm triệu năm.
Tiêu chí VIII: “Di sản là những ví dụ nổi bật đại diện cho những giai đoạn quan trọng của lịch sử trái đất, bao gồm cả việc ghi chép lại cuộc sống, các quá trình địa chất lớn đang tiếp diễn trong sự phát triển của các địa mạo, hay những đặc điểm địa chấn và địa hình lớn”. Sự đa dạng địa chất địa mạo hiện diện tại Quần thể danh thắng Tràng An là kết quả từ các hoạt động địa chất liên tục qua hàng trăm triệu năm từ kỷ Trias đến Đệ Tứ. Trong suốt chính thời gian này, sự sụp đổ địa mạo và phân chia cao các khối núi Karst đá vôi trầm tích khổng lồ đã sảy ra ở đây. Chính những sự kiện địa chất này đã tạo ra những vùng núi quyến rũ, các thung lũng trầm tích và các hố sụt mà cùng nhau đã có được kết quả trong sự đa dạng biểu mẫu, đại chất địa mạo, hang động và các hệ thống nước của Quần thể danh thắng Tràng An.
Tiêu chí V: “Di sản là một ví dụ nổi bật về một kiểu định cư truyền thống của con người hoặc một phương pháp sử dụng đất truyền thống, đại diện cho một nền văn hoá (hoặc các nền văn hoá), nhất là khi nó trở nên dễ bị tổn thương dưới tác động của những biến động không thể đảo ngược được”. Tràng An là một địa điểm mang ý nghĩa quốc tế cho việc trình bày và hiểu biết về cách thức rằng những người cổ đã có sự liên kết với cảnh quan thiên nhiên và áp dụng cho những thay đổi chính trong môi trường.
 |
