Đổi mới giáo dục phổ thông: Cần giải pháp và lộ trình phù hợp

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa ban hành Dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể (trong chương trình giáo dục phổ thông mới), để lấy ý kiến toàn xã hội. Dự thảo có nhiều điểm mới, có sự thay đổi căn bản trong cách dạy và học ở bậc phổ thông. Tuy nhiên, để thực hiện được cần có nhiều giải pháp đồng bộ.
Đổi mới giáo dục phổ thông: Cần giải pháp và lộ trình phù hợp

Phát huy được tiềm năng của học sinh

Theo Bộ GD&ĐT, mục tiêu của chương trình nhằm giúp học sinh phát triển khả năng vốn có của bản thân, hình thành tính cách và thói quen; phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần; trở thành người học tích cực, tự tin, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời; có những phẩm chất tốt đẹp và các năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, người lao động cần cù, có tri thức và sáng tạo.

Chương trình giáo dục cấp tiểu học giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự hình thành và phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần, phẩm chất và năng lực; định hướng chính vào giá trị gia đình, dòng tộc, quê hương, những thói quen cần thiết trong học tập và sinh hoạt; có được những kiến thức và kỹ năng cơ bản nhất để tiếp tục học THCS.

Đổi mới giáo dục phổ thông: Cần giải pháp và lộ trình phù hợp - anh 1

Đổi mới giáo dục phổ thông cần giải pháp và lộ trình phù hợp

Chương trình giáo dục cấp THCS giúp học sinh duy trì và nâng cao các yêu cầu về phẩm chất, năng lực đã hình thành ở cấp tiểu học; tự điều chỉnh bản thân theo các chuẩn mực chung của xã hội; hình thành năng lực tự học, hoàn chỉnh tri thức phổ thông nền tảng để tiếp tục học lên THPT, học nghề hoặc bước vào cuộc sống lao động.

Chương trình giáo dục cấp THPT giúp học sinh hình thành phẩm chất và năng lực của người lao động, nhân cách công dân, ý thức về quyền và nghĩa vụ đối với Tổ quốc trên cơ sở duy trì, nâng cao và định hình các phẩm chất, năng lực đã hình thành ở cấp THCS; có khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, có những hiểu biết và khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc bước vào cuộc sống lao động.

Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết, có thể hình dung đây là kế hoạch chung của giáo dục phổ thông từ lớp 1 đến lớp 12. Với chương trình này, học sinh có tiềm năng gì sẽ phát huy được tiềm năng đó. “Chương trình mới sẽ tạo cho học sinh năng động hơn, có tư duy độc lập, khả năng phát hiện giải quyết vấn đề, làm việc theo nhóm. Do đó, theo thiết kế, ngoài các môn học còn có yêu cầu tăng cường hoạt động xã hội được hướng tới những sáng tạo, trải nghiệm”, ông Hiển cho biết.

Nhà giáo Ưu tú Đặng Đình Đại, Hiệu trưởng Trường THPT Wellspring Hà Nội, nguyên Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Gia Thiều, khẳng định, việc thay đổi này là cần thiết. Các nước khác đã thực hiện chương trình giáo dục như thế này từ lâu. Nếu chương trình này được thực hiện đúng đắn, sẽ có tác dụng rất tốt; vừa giảm tải cho học sinh, vừa mang tính định hướng cho học sinh khối trung học phổ thông. Điều này sẽ tiết kiệm được thời gian, công sức và sẽ giúp cho các em định hướng cho mình một cách hiệu quả, cơ bản.

Ông Đại chia sẻ: “Ở Việt Nam, đây là lần thay đổi chương trình một cách toàn diện, triệt để nhất. Tất cả những lần trước, chỉ là đổi mới về mặt nội dung chương trình, phương pháp… nhưng cái cốt lõi không thay đổi. Lần này là thay đổi hẳn về cách học, cách dạy. Điều này nằm trong lộ trình cần thiết để giáo dục Việt Nam hội nhập giáo dục thế giới”. Với kinh nghiệm trong ngành giáo dục, được trải nghiệm với nhiều nước, cũng như có người thân đang theo học ở nước ngoài, nhà giáo Đặng Đình Đại khẳng định đây là con đường đi đúng đắn.

Cần có lộ trình thực hiện

Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển cũng khẳng định, với điều kiện hiện nay khi áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới thì 90-95% nhà trường đã đủ điều kiện thực hiện được ngay. Theo ông Hiển: “Tất nhiên phải cố gắng thêm, giáo viên phải bồi dưỡng thêm, phải đổi mới quản lý của nhà trường, cơ sở vật chất phải được cải thiện dựa trên cái có sẵn. Phải đồng loạt triển khai áp dụng chương trình và sách giáo khoa mới từ 2018; nhưng triển khai ở những mức độ khác nhau, ở từng trường khác nhau chứ không phải giống nhau ở mọi trường. Trước đây, không phải vậy”.

Tuy nhiên, theo các nhà giáo dục, chương trình giáo dục phổ thông tổng thể có nhiều điểm hoàn toàn khác cách dạy và học truyền thống. Để thực hiện hiệu quả chương trình cải cách mang tính toàn diện, cơ bản này, nhiều vấn đề cần được giải quyết đồng bộ; nếu thực hiện được ngay là rất khó. Đơn cử, thứ nhất, có chương trình mới thì phải có sách giáo khoa mới. Mà sách giáo khoa cho chương trình này là theo kiểu tích hợp và lần đầu tiên có tại Việt Nam nên cần phải nghiên cứu kỹ. Thứ hai, về đội ngũ giáo viên. Giáo viên của ta được đào tạo và thể nghiệm theo cách học, cách dạy cũ, bây giờ chuyển sang cái mới sẽ gặp nhiều khó khăn về cả phương pháp giảng dạy và nội dung chương trình. Thứ ba, về cơ sở vật chất. Như ngày trước, chúng ta có thể tận dụng được trường lớp nhưng nay học theo kiểu mới thì đòi hỏi phải có cơ số phòng học lớn hơn, thêm những sân vận động thể thao, nhà thể chất…. Thứ tư, là sĩ số học sinh trong lớp hiện nay là quá đông. Tuy nhiên, để học theo chương trình mới, số học sinh phải giảm xuống nữa. Điều đó cũng có nhiều cần thêm nhiều trường học mới. Thứ năm, là từ phía học sinh. Các em đang quen với cách dạy và học cũ, giờ chuyển ngay sang phương pháp mới là không hề đơn giản. Bởi thầy, cô giáo cũng bỡ ngỡ, bố mẹ các em cũng bỡ ngỡ.

Ông Đại cho rằng, việc đưa ra chương trình giáo dục phổ thông mới là sự thay đổi rất lớn, cần có sự nhận thức cho đến hành động của các thành viên trong ngành giáo dục và toàn xã hội thì mới có thể thực hiện tốt được. Đây được coi là hướng đúng đắn, tuy nhiên không thể nói chung chung, mà phải đi vào rất cụ thể, chi tiết, rành mạch cho từng khoản mục. “Từ dự thảo ra chính thức còn cả một chặng đường. Dự thảo này chắc chắn sẽ nhận được ý kiến của rất nhiều người. Tôi nghĩ, nếu thời điểm thực hiện trước năm 2018, e rằng sẽ rất gấp gáp”, ông Đại nhận xét.

Nhiều chuyên gia giáo dục cũng đóng góp ý kiến, việc thay đổi chương trình giáo dục phổ thông gặp nhiều khó khăn là chuyện đương nhiên, quan trọng nhất là nhìn vào đó để đề ra giải pháp thích hợp và lộ trình cần thiết. Không nên nóng vội để việc thực hiện mang lại hiệu quả cao.

Theo Dự thảo, giáo dục phổ thông 12 năm, gồm hai giai đoạn: Giai đoạn giáo dục cơ bản (gồm cấp tiểu học 5 năm và cấp THCS bốn năm) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (cấp THPT ba năm).

Chương trình giáo dục phổ thông có tám lĩnh vực giáo dục: Ngôn ngữ và văn học; Toán học; Đạo đức - Công dân; Thể chất; Nghệ thuật; Khoa học Xã hội; Khoa học Tự nhiên; Công nghệ - Tin học.

Hệ thống các môn học được thiết kế theo định hướng bảo đảm cân đối nội dung các lĩnh vực giáo dục, phù hợp từng cấp học, lớp học; thống nhất giữa các lớp học trước với các lớp học sau; tích hợp mạnh ở các lớp học dưới, phân hoá dần ở các lớp học trên; tương thích với các môn học của nhiều nước trên thế giới.

Tên của từng môn học được gọi dựa theo các môn học trong chương trình hiện hành, có điều chỉnh để phản ánh tốt nhất nội dung, tính chất, ý nghĩa giáo dục của môn học trong từng cấp học, do đó tên một môn học có thể thay đổi ở từng cấp học.

Lên THPT, để hài hoà giữa học phân hoá định hướng nghề nghiệp với học toàn diện, môn Khoa học Xã hội cùng với các môn Vật lý, Hoá học, Sinh học sẽ dành cho học sinh định hướng khoa học tự nhiên; môn Khoa học Tự nhiên cùng với các môn Lịch sử, Địa lý sẽ dành cho các học sinh định hướng khoa học xã hội; đồng thời học sinh còn được tự chọn các chuyên đề học tập phù hợp nguyện vọng cá nhân.

Các môn học ở cả ba cấp học được chia thành môn học bắt buộc và môn học tự chọn. Các môn học tự chọn gồm ba loại: Tự chọn tuỳ ý: Học sinh có thể chọn hoặc không chọn; tự chọn trong nhóm môn học: Học sinh buộc phải chọn một hoặc một số môn học trong nhóm môn học theo quy định trong chương trình; tự chọn trong môn học: Học sinh buộc phải chọn một số nội dung trong một môn học. Tỷ lệ môn học tự chọn hoặc nội dung học tự chọn tăng dần từ lớp dưới lên lớp trên.

Hợp tác cùng Thời Nay

>>> Xem thêm:

- Hướng dẫn cách rút hồ sơ đăng ký xét tuyển đại học, cao đẳng 2015

- Điểm chuẩn các trường khối Sư phạm - Y - Dược dự kiến vẫn tăng cao

- “Cỗ máy” sư phạm ì ạch với đổi mới

Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
(Ngày Nay) - Chiều 22/11, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về việc điều động, phân công, bổ nhiệm Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương.
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.