“Ở đây cần khách, không cần tài xế”
Sau 10 tháng góp “cổ phần” vào Grab thông qua việc chia lợi nhuận sau mỗi chuyến vận tải hành khách bằng ô tô, anh Nguyễn Văn Hưng bất ngờ nhận được thông báo khoá tài khoản đối tác tài xế vĩnh viễn vì tỷ lệ huỷ chuyến vượt quá mức cho phép là 25% vào tháng 11/2018.
Ngay khi nhận được thông báo từ hãng, anh Hưng vội vã tìm đến trụ sở công ty TNHH Grab để hỏi thăm lý do và thanh minh cho bản thân. Anh Hưng khẳng định trong bản quy tắc ứng xử ký với Grab vào đầu năm 2018 để chạy Grabcar thì tỷ lệ huỷ chuyến được quy định tối đa là 30%. “Một thời gian sau, Grab tự giảm xuống còn 25%”, anh Hưng nói.
Người đàn ông sinh năm 1976 khẳng định dù tỷ lệ huỷ chuyến chỉ còn 25% thì anh cũng không vi phạm. Trong thông báo ngày 14/11/2018, phía Grab cho rằng tỷ lệ huỷ chuyến của đối tác tài xế là 25,17%, vượt mốc 25% như thoả thuận. Vì lẽ này, Grab quyết định khoá tài khoản vĩnh viễn.
Trong lần làm việc đầu tiên, anh Hưng được yêu cầu gửi khiếu nại trực tuyến để được giải quyết. Anh thực hiện theo yêu cầu nhưng mãi không thấy phía Grab phản hồi. Anh tiếp tục tìm đến công ty để làm việc trực tiếp và cung cấp bằng chứng thể hiện từ ngày 5/11 đến chuyến xe cuối cùng vào tối 11/11/2018, tỷ lệ huỷ chuyến hiển thị trên ứng dụng tài xế của anh chỉ là 24,6%, trong mức cho phép.
Anh Hưng đề nghị phía Grab khôi phục lại ứng dụng để tiếp tục công việc mưu sinh nhưng chỉ nhận lại cái lắc đầu từ bộ phận xử lý. “Họ rất xem thường tài xế. Họ nói rằng, ở đây cần khách chứ không cần tài xế, tài xế nhiều lắm. Chính câu nói này khiến tôi khởi kiện vụ việc ra toà”, anh Hưng rất bức xúc khi trao đổi với phóng viên Ngày Nay.
 |
Anh Hưng cung cấp bằng chứng thể hiện từ ngày 5/11 đến chuyến xe cuối cùng vào tối 11/11/2018, tỷ lệ huỷ chuyến hiển thị trên ứng dụng tài xế của anh chỉ là 24,6%, trong mức cho phép. |
Khoá cả đường mưu sinh
Anh Hưng quê gốc ở Hải Dương, vào TP.HCM đến nay đã 30 năm. Năm 2016, vì xảy ra một số vấn đề tế nhị nên anh quyết định bỏ công việc với mức lương nhiều người mơ ước để làm tự do. Anh vay ngân hàng 376 triệu để mua chiếc ô tô Hyundai i10 giá lăn bánh là 465 triệu đồng, thời hạn trả trong vòng 5 năm rồi tham gia HTX Xe Việt để chạy xe công nghệ.
Sau đó, anh Hưng chuyển sang HTX Hoà Bình để được chạy Grab từ tháng 1/2018. Mỗi ngày anh Hưng dành khoảng 16 - 17 tiếng đồng hồ để lái xe. Anh ra khỏi nhà tầm 5 giờ sáng và trở về lúc 22 giờ đêm. Sau khi khấu trừ và trả ngân hàng 12 triệu đồng thì anh còn dư khoảng 15 - 20 triệu đồng. Khoản thu nhập này khiến anh quyết định xem đây là công việc chính để mưu sinh trong quãng thời gian sau này.
Tuy nhiên, suốt nhiều tháng trời kể từ lúc Grab ra thông báo khoá tài khoản, cuộc sống của tài xế này bỗng lâm vào khó khăn khi mất hết thu nhập. Trong khi đó nợ ngân hàng thì đều đặn đến gõ cửa. “Tôi phải vay mượn bạn bè, người thân để có tiền trang trải và trả nợ ngân hàng bị trễ hai tháng. Cuộc sống lúc bấy giờ vô cùng khó khăn”, anh Hưng nhớ lại.
Sau đó, anh Hưng tham gia Be Group để ổn định lại cuộc sống và tìm gặp luật sư để tiến hành các thủ tục khởi kiện Grab. “Việc Grab đơn phương khoá tài khoản của tôi vĩnh viễn mà không báo trước, không xem xét các khiếu nại đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tôi. Tôi mất nguồn thu nhập bất ngờ trong khi vẫn chi trả lãi vay ngân hàng, chi phí xe không lăn bánh (gửi xe, bảo dưỡng...) và các khoản thu nhập lẽ ra tôi được hưởng từ Grab. Việc khoá ứng dụng còn ảnh hưởng đến gia đình tôi vì công việc lái xe là nguồn thu nhập chính để nuôi sống gia đình”.
Ngày 15/12, trong phiên xét xử vụ kiện “Tranh chấp hợp đồng dịch vụ” giữa ông Hưng và Grab, trước nhiều vấn đề phát sinh, HĐXX TAND Q.10 quyết định tạm dừng phiên tòa và yêu cầu hai bên bổ sung tài liệu, chứng cứ... Phiên toà được dự kiến sẽ mở lại vào ngày 12/1 nhưng tiếp tục hoãn. TAND Q.10 yêu cầu anh Hưng cung cấp điện thoại di động và số điện thoại kết nối với Grab để giám định, phục vụ xét xử.
 |
Nhiều tài xế bất ngờ bị khoá ứng dụng dẫn đến việc mất thu nhập đột ngột. |
Vừa chạy vừa sợ bị khoá ứng dụng
Anh Hưng không phải là trường hợp duy nhất bị khoá ứng dụng vĩnh viễn. Các hãng xe công nghệ hiện nay như Grab, Be, Gojek, Vato,... đều ban hành các quy định về việc xử phạt đối với tài khoản đối tác tài xế. Một trong những quy định của Grab khiến tài xế rất áp lực là việc phải luôn làm hài lòng khách để đạt 5 sao, nếu bị đánh giá dưới 4,7 sao sẽ bị khoá ứng dụng.
Anh M.T ở Q.2 nói: “Grab gọi tài xế là đối tác nhưng thực chất không phải vậy, tài xế không quyết định được bất cứ thứ gì, như việc đánh giá sao trong mỗi cuốc xe. Khách thì có người này người kia, làm sao có thể làm hài lòng hết được, chỉ ở mức tương đối thôi. Khi tài xế bị đánh giá một sao cũng không biết ai là người đánh giá, không biết nguyên nhân, không giải thích được. Trong 100 khách có 5 - 6 người đánh giá một sao là số điểm dưới 4,7 và bị khoá ứng dụng ngay. Grab đơn phương như vậy gây áp lực cho tài xế khủng khiếp”.
“Mới đây, ngày 18/1/2021, những đối tác thường xuyên vượt tốc độ và bị xếp hạng an toàn thấp nhiều lần có thể bị tạm ngưng hoạt động tài khoản. Việc này cũng nên linh hoạt, vì đôi lúc khách có việc gấp hoặc trường hợp cấp cứu cần đi nhanh hơn. Tài xế chạy nhanh bị khoá ứng dụng, còn áp dụng cứng nhắc, khách đánh giá một sao, tài xế cũng bị khoá ứng dụng, rất áp lực”, anh M.T nói.
 |
Be cũng đưa ra các tiêu chí để xử phạt đối tác tài xế vi phạm. |
Trong khi đó, Be cũng đưa ra các tiêu chí đánh giá chất lượng dịch vụ dành cho tài xế, như: Số sao trung bình hàng tuần tối thiểu 4.8, không được có khiếu nại không tốt từ khách hàng, tỷ lệ nhận chuyến, hoàn thành chuyến, huỷ chuyến... Tất cả các vi phạm sẽ được ghi nhận từ hệ thống, phản hồi từ khách hàng và đội đánh giá chất lượng dịch vụ của Be. Nếu tài xế vi phạm các tiêu chí trên 3 lần sẽ bị khoá ứng dụng 3 ngày, vi phạm 4 lần sẽ khoá vĩnh viễn.
Cũng tương tự, kể từ 15/8/2020, Vato đã tiến hành rà soát và áp dụng chế tài đối với các đối tác có tỷ lệ hủy chuyến, bỏ trôi chuyến cao. Nếu vi phạm lần đầu sẽ nhắc nhở, lần hai tạm khoá bảy ngày và lần ba khoá ứng dụng không thời hạn.
“Việc các hãng xe công nghệ ban hành các quy định ràng buộc đối với tài xế để nâng cao chất lượng không có gì sai. Nhưng tôi nghĩ nó cần linh hoạt hơn, hoặc có tính tương tác nhiều hơn và các hãng nên lắng nghe thêm ý kiến của tài xế trước khi ra quyết định khoá một tài khoản nào đó”, anh M.T đánh giá.
Không ai bảo vệ tài xế
Anh Hưng cho biết, cá nhân không thể tự đăng ký tham gia GrabCar mà phải thông qua một Hợp tác xã nằm trong danh sách đối tác của Grab. Bản thân anh phải đăng ký vào HTX Hoà Bình, đóng phí gần một triệu đồng/năm. Tuy nhiên, khi tài xế và Grab xảy ra tranh chấp thì HTX mặc nhiên đứng ngoài cuộc, không liên quan. “Vậy trách nhiệm của các HTX ở đâu?”.
Trong phiên toà xét xử tài xế say chất kích thích lái xe Mercedes tông tài xế GrabBike chở nữ tiếp viên hàng không làm một người tử vong, một người thương tật hơn 70%. Nhiều ý kiến cho rằng phía Grab nên có động thái đòi quyền lợi cho người tài xế xấu số là đối tác của hãng. Tuy nhiên, Grab gần như đứng ngoài cuộc. Phóng viên đã liên hệ với gia đình nạn nhân nhưng vì không muốn nhắc lại chuyện đau lòng sẽ ảnh hưởng tâm lý mẹ già nên con gái tài xế từ chối trao đổi thêm.
Tên một số nhân vật được viết tắt theo yêu cầu!
Vỡ mộng giấc mơ tài xế xe công nghệ - Bài 4: Âm thầm “móc túi” khách hàng trên mỗi chuyến đi
