Doanh nghiệp cần quy định thưởng theo mức lũy tiến của doanh thu
Tiến sĩ Lê Chí Bá Nhân, chuyên gia kinh tế phân tích, tình hình dịch Covid-19 kéo dài trong thời gian qua đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống kinh tế và xã hội. Nhiều doanh nghiệp rơi vào cảnh khó khăn, thậm chí giải thể, người lao động giảm thu nhập, mất việc làm... Tết Nguyên đán đến gần, người lao động mong mỏi chuyện lương thưởng, còn doanh nghiệp thì trăn trở nhiều phần.
Dịch bệnh kéo dài từ năm 2019 đến nay là 2022, nhìn chung kinh tế cũng rất khó khăn. Dựa trên tổng thể của GDP, bởi ảnh hưởng của dịch nên chưa đạt được như kỳ vọng, dù xuất nhập khẩu có tăng nhưng cũng không có nghĩa kéo hết được chỉ số GDP.
Trong đợt dịch vừa qua, Chính phủ cũng có hỗ trợ cho những người yếu thế, công nhân... Đầu năm 2022 và chuẩn bị Tết Nguyên đán, Chính phủ cũng đưa ra một số yếu tố để hỗ trợ. Trong đó, UBND TP.HCM cũng như các tỉnh thành cũng nên đưa ra những cái gói phù hợp.
Bởi vì, trong góc độ này phải phù hợp với ngân sách của từng tỉnh - thành. Nhìn về tổng quan, thu ngân sách khó khăn và những gói hỗ trợ không bằng những năm trước nhưng đây là một trong những tinh thần để hỗ trợ.
Tiến sĩ Nhân nói, cận Tết Nguyên đán, câu chuyện lương thưởng lại được nhắc đến nhiều. Ở đây phải phân biệt rõ ràng là lương tháng 13 hay thưởng? Nếu trong hợp đồng lao động mà có lương tháng 13 thì doanh nghiệp phải chi trả cho người lao động. Nhưng có nhiều hợp đồng lao động người sử dụng lao động không thể hiện việc chi trả lương tháng 13. Hoặc, các doanh nghiệp không đưa ra mức doanh thu đạt đủ lợi nhuận để chi trả lương tháng 13.
Hợp đồng lao động hiện nay rất là mở, có nghĩa là một tuần làm việc bao nhiêu giờ, một tháng bao nhiêu giờ, tính ra là lương bao nhiêu? Trong thực tế mà đủ chỉ tiêu như vậy thì họ để là lương tháng 13. Ngoài lương tháng 13, doanh nghiệp còn cam kết mức thưởng. Thưởng ở đây cần cụ thể hóa bằng mức doanh thu của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp cần quy định thưởng theo mức lũy tiến của doanh thu. Có những doanh nghiệp thưởng 2-3 tháng lương cơ bản. Vấn đề đặt ra, tùy theo mức mà người lao động đó thực hiện được trong năm.
Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát chế độ thưởng tết
Đối với những doanh nghiệp sử dụng lao động phải có Công đoàn và Công đoàn phải đứng ở “cửa giữa” để nhìn nhận được doanh thu của doanh nghiệp cũng như yếu tố đòi hỏi của công nhân viên. Như vậy, vai trò của Công đoàn mới được phát huy và bảo vệ quyền lợi của công nhân viên.
Trường hợp thoả thuận trong hợp đồng lao động, hoặc khế ước, hoặc quy ước giữa người sử dụng lao động và người lao động thì người lao động có thể nhờ liên đoàn lao động, Công đoàn can thiệp hoặc tòa án nếu công ty không thực hiện lời hứa.
Hàng ngàn công nhân Công ty TNHH Giày dép Hưng Đạt đình công vào sáng 12/01/2021. |
Nhưng ngược lại, công ty không đạt được chỉ tiêu, không có doanh thu mà công nhân đòi hỏi thưởng tết và lương tháng 13 là vô lý vì lợi ích phải hài hòa, rủi ro chia sẻ.
Chuyên gia kinh tế Lê Bá Chí Nhân đúc kết kinh nghiệm, ở nhiều tập đoàn lớn, sau khi đạt được lợi nhuận 10 đồng, doanh nghiệp tự trích 2 đồng vào Công đoàn nhằm để dành cho các việc hỗ trợ người lao động.
Và một điều nữa là dịch bệnh kéo dài, trong hợp đồng gọi thường hay có cụm từ “bất khả kháng” nguồn tiền nói trên sẽ là quỹ để hỗ trợ cho người lao động. Như vậy, doanh nghiệp đã tiến tới chiến lược hài hoà giữa công ty và nhân viên.
Để có thể làm được điều này, doanh nghiệp và người lao động cần quy định rõ ràng ngay từ đầu. Hai bên cần quy định như thế nào để có lương tháng 13 và có nghĩa là làm đủ bao nhiêu thời gian, bao nhiêu công sức? Như vậy, doanh nghiệp luôn luôn phải để dành một khoản tiền để trả lương tháng 13 cho người lao động.
Đối với vấn đề thưởng, chủ doanh nghiệp phải xem xét lợi ích dưới góc độ là lợi nhuận trong năm ít hay nhiều? Khi đã xác định được lợi nhuận, Công đoàn sẽ đi “đòi” chủ doanh nghiệp để cuối năm dù trong trường hợp “bất khả kháng” vẫn có nguồn tiền để chi trả thưởng cho nhân viên. Nếu làm được như trên, người lao động sẽ luôn đồng hành và gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.