Bà ngoại thường kể cho Hanae Bossert nghe về tuổi thơ của bà ở quê hương với nỗi nhớ khôn nguôi. Đó là lý do thôi thúc chị sáng tác tiểu thuyết đồ họa có tựa đề Ma Tonkinoise - Tiếng Bắc Kỳ của tôi. Hanae Bossert sẽ hoàn thiện tác phẩm này trong thời gian chị tham gia chương trình lưu trú nghệ thuật Villa Saigon 2025 tại Việt Nam. Nhân dịp này, chúng tôi đã có buổi trò chuyện thân mật với chị .
Viện Pháp tại Việt Nam (IFV) đã biết đến công việc của bạn như thế nào và vì sao mời bạn tham gia dự án Villa Saigon vào năm 2025?
Hanae Bossert: Một năm trước, tôi đã gặp một nghệ sĩ từng tham gia chương trình lưu trú Villa Saigon, người đã nghe tác phẩm Ma Tonkinoise của tôi. Anh ấy đang nghiên cứu về mối quan hệ gia đình trong các gia đình có con lai. Chính anh ấy đã khuyên tôi nộp đơn vào Villa Saigon để tiếp tục dự án của mình. Tôi đã làm vậy và rất vui vì điều đó!
Bạn sẽ sáng tác 'Ma Tonkinoise' trong thời gian cư trú tại Villa Saigon hay tác phẩm đã hoàn thành?
Hanae Bossert: Bản tài liệu âm thanh Ma Tonkinoise đã hoàn thành. Tôi đã mất nhiều năm viết và nhiều tháng ghi âm để hoàn thiện. Hiện tại, nó tồn tại dưới dạng podcast gồm bốn tập và chưa có kế hoạch tiếp tục phần âm thanh. Thời gian ở Villa Saigon là cơ hội để tôi chuyển thể nó thành tiểu thuyết đồ họa.
 |
| Hanae Bossert giao lưu với độc giả tại Pháp trước khi tham dự Villa Saigon |
Bạn có thể giải thích rõ hơn về khái niệm 'tiểu thuyết đồ họa' không?
Hanae Bossert: Tiểu thuyết đồ họa có thể được xem như một dạng truyện tranh nhưng có một số điểm khác biệt. Thường thì đây là một câu chuyện được kể dưới góc nhìn ngôi thứ nhất và không có một định dạng cố định. Tiểu thuyết đồ họa thường có bìa mềm, dày hơn nhưng nhỏ hơn truyện tranh thông thường, và cấu trúc trang ít bị giới hạn bởi các khung hình cố định.
Hình thức và nội dung của tiểu thuyết đồ họa 'Ma Tonkinoise' sẽ như thế nào?
Hanae Bossert: Hiện tại, tôi vẫn đang trong quá trình viết nên rất khó để trả lời chính xác. Nhưng tôi biết rằng, giống như trong podcast, tiểu thuyết đồ họa sẽ đan xen câu chuyện giữa một cô bé và bà của mình, giữa Pháp và Việt Nam, giữa quá khứ và hiện tại. Về mặt hình thức, tôi muốn có những trang đôi lớn, đầy màu sắc để thể hiện không gian và nhân vật một cách sinh động.
Hãy chia sẻ thêm về gia đình bạn.
Hanae Bossert: Tôi sinh ra tại Marseille, Pháp và không biết nói tiếng Việt. Mẹ tôi là con lai, giống như tất cả anh chị em của bà, hiện tại không ai trong gia đình tôi còn biết nói tiếng Việt nữa.
 |
Bà ngoại của Hanae Bossert thời trẻ |
Bạn biết về ký ức của bà như thế nào?
Hanae Bossert: Bà Tan là bà ngoại của tôi. Bà thường kể rất nhiều về cuộc đời mình, về Việt Nam. Bà có một nỗi nhớ da diết đối với quê hương thời thơ ấu.
Bà Tan lớn lên trong môi trường văn hóa Việt Nam, trong khi bạn trưởng thành trong nền văn hóa Pháp. Mối quan hệ giữa hai người có gần gũi không hay có khoảng cách?
Hanae Bossert: Chúng tôi rất thân thiết, thường xuyên gọi điện cho nhau nhưng không sống cùng thành phố. Có lẽ cũng vì thế mà tôi muốn tạo ra những tác phẩm để lưu giữ ký ức về bà.
Sự khác biệt thế hệ là điều hiển nhiên trong mọi gia đình. Điều đó có xảy ra giữa bạn và bà không?
Hanae Bossert: Tất nhiên! Chúng tôi là hai người phụ nữ cách nhau 50 năm, sinh ra ở hai đất nước khác nhau, trong những thời kỳ mà phong tục, chính trị, kinh tế, và môi trường xã hội đều rất khác biệt. Điều đó vừa tạo ra những hiểu lầm nhưng cũng mang lại sự tò mò và thậm chí là ngưỡng mộ.
Bạn đã học ngành gì?
Hanae Bossert: Tôi học ngành Khoa học Chính trị, Truyền thông mới và Công nghiệp Sáng tạo. Đây là một lĩnh vực khá rộng, nghiêm túc nhưng cũng rất sáng tạo và tôi yêu thích nó.
Nghệ thuật có phải là công việc chính của bạn không, hay chỉ là một đam mê bên lề?
Hanae Bossert: Tôi là nhà văn và nhà sản xuất âm thanh. Một nửa thời gian tôi dành để viết, nửa còn lại tôi giúp người khác viết và được trả công cho công việc đó!
Bạn đã từng đến Việt Nam chưa và bạn cảm thấy thế nào trong những lần đó?
Hanae Bossert: Tôi đã đến Việt Nam hai lần, mỗi lần đều mang lại cảm xúc rất mạnh mẽ. Lần đầu tiên tôi 8 tuổi, cùng mẹ và bà ngoại về thăm quê hương bà. Lần thứ hai, cách đây bốn năm, sau khi bà qua đời, chúng tôi quyết định quay lại để gặp gỡ một phần gia đình còn ở Việt Nam.
Bạn dự định giới thiệu 'Ma Tonkinoise' đến công chúng như thế nào?
Hanae Bossert: Chúng tôi đang xem xét việc lồng tiếng các đoạn trích để khán giả có thể hiểu mà vẫn giữ nguyên phần dàn dựng và biên tập. Chúng tôi cũng muốn tổ chức các buổi chiếu cho học sinh và các hội thảo về sáng tác văn học dành cho những người có dòng máu lai.
Cảm ơn bạn về buổi trò chuyện và chúc bạn thành công!
