Những công trình lãng phí ở TP.HCM – Bài 5: Khu tái định cư nghìn tỷ hơn một thập kỷ hoang vắng

Từ dự án nghìn tỷ đến khu đô thị hoang vắng

Cách trung tâm TP.HCM khoảng 20km, khu tái định cư Vĩnh Lộc B được xây dựng trên diện tích 31ha với tổng kinh phí đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng. Với hơn 500 nền tái định cư và 45 lô chung cư, gần 2.000 căn hộ khang trang đã được xây dựng, nơi đây từng được kỳ vọng là giải pháp an cư cho các hộ dân bị giải tỏa thuộc chương trình nâng cấp đô thị của thành phố từ năm 2013. Thế nhưng đến nay, khu tái định cư vẫn trong tình trạng hoang vắng.

Đến nay, khu tái định cư Vĩnh Lộc B vẫn trong tình trạng hoang vắng.

Theo thống kê của các cơ quan chức năng, hiện tại chỉ có 23/45 block có người ở với tổng cộng 874 hộ dân, trong khi 22 block còn lại bị bỏ trống. Ghi nhận thực tế, nhiều tòa nhà tại đây trở nên hoang phế, cỏ mọc um tùm, tường bị bôi bẩn, sơn bong tróc, rêu phủ kín lối đi.

Những căn hộ bị bỏ hoang lâu ngày, cửa đóng im lìm, nhiều khu vực trở thành nơi trú ẩn của chuột, rắn rết. Tầng trệt của nhiều tòa nhà cửa đóng then cài, lớp bụi dày đặc chứng tỏ đã lâu không có người tới lui. Dọc theo các hành lang, không khó để bắt gặp những vết nứt lớn trên tường, hệ thống điện nước hư hỏng, cầu thang rệu rã. Một số vị trí trở thành nơi đổ rác gây mùi hôi.

Những hình ảnh buồn ở Khu tái định cư này.

Tại khu A1 chỉ có vài căn hộ sáng đèn, phần lớn cửa sổ u ám như những con mắt vô hồn của một thành phố đã mất đi sự sống động. Người dân địa phương cho biết, dù có những khu vực nhộn nhịp hơn như khu C với dãy nhà mặt tiền mở cơ sở kinh doanh, nhưng bên trong nội khu thì thiếu tiện ích, vắng bóng cộng đồng dân cư.

Nhìn từ bên ngoài, những căn hộ bám đầy bụi bặm, cửa sắt khóa ngoài vững chắc như muốn che giấu câu chuyện bi tráng đằng sau. Bầu không khí trầm mặc, u ám khiến nhiều người không khỏi liên tưởng tới hình ảnh kỳ quái, không chỉ xuất phát từ sự hoang vắng mà còn từ những vết vẽ bậy trên tường với các dòng chữ “ma mị”, tạo thêm hiệu ứng rùng rợn.

Những căn hộ bị bỏ hoang lâu ngày, cửa đóng im lìm, nhiều hạng mục hư hỏng.

Ông Trần Thanh Sơn (43 tuổi, ngụ huyện Bình Chánh) cho biết: “Gia đình tôi về đây sinh sống cũng hơn chục năm rồi mà đến giờ khu này vẫn vậy chứ không có gì thay đổi, càng về chiều tối thì lại càng vắng người hơn. Đường tối om nên nhiều người xuống đây quay clip cứ gọi nơi đây thành phố ma riết rồi không có ai ở luôn”.

Ngao ngán vì nơi ở không như kỳ vọng

Một số người dân đang sinh sống tại Khu tái định cư Vĩnh Lộc B cho biết, đa số các căn nhà đều có chủ nhưng không ai chịu về ở. Nguyên nhân được cho là do vị trí khu tái định cư cách xa trung tâm thành phố khoảng 20km nhưng chưa có tuyến giao thông nào thật sự thuận tiện hơn khiến người dân không mặn mà chuyển về đây sinh sống.

Ở chân các toà nhà hiện đã bị nứt khiến người dân sinh sống tại đây lo lắng.

Việc phần lớn các khu nhà ở đây không có người ở khiến những hộ dân đã “lỡ” dọn về đây cũng gặp khó khăn trong việc buôn bán, kinh doanh, vì có đầu tư mở cửa tiệm cũng không biết bán cho ai. Ông Lê Thanh Quang (73 tuổi) vốn ở quận 6, sau khi giải toả và nhận đền bù, gia đình ông là một trong những hộ dân đầu tiên dọn về khu tái định cư Vĩnh Lộc B này.

“Tôi cùng các con dọn về đây từ hồi đầu tiên nhưng mà ở khu này chán lắm, từ hồi những năm 2013 bao nhiêu hộ dân thì đến giờ cũng chỉ có nhiêu đó, không thấy ai dọn về thêm. Buôn bán thì khó khăn, vì có người đâu mà biết bán cho ai. Các căn hộ thì xuống cấp dần theo năm tháng, thậm chí các toà nhà còn đang có dấu hiệu sụp lún nên ai ở đây ai cũng nơm nớp lo sợ”, ông Quang thở dài.

Chú Lê Thanh Quang (73 tuổi) lo lắng vì sau hơn 1 thập kỷ ở khu tái định cư này các toà nhà đã có dấu hiệu sụp lún.

Những lời than thở của người đàn ông ở tuổi xế chiều như một tiếng vọng buồn về một khao khát có môi trường sống năng động, tiện nghi đang ngày càng xa vời với thực tế hiện tại của khu tái định cư. Nhiều hộ dân đã chọn cách giữ lại căn hộ để “làm vốn” hoặc bán lại, trong khi đó những người nhận nhà mới có nơi ở khác không bận tâm đến khu vực này, khiến cho số lượng người sống thực sự tại khu tái định cư không bao giờ đạt được mức độ như mong đợi ban đầu.

Việc hàng nghìn căn hộ bị bỏ hoang không chỉ là vấn đề về kinh tế mà còn kéo theo hàng loạt hệ lụy xã hội và đô thị. Theo người dân, hình ảnh những khu chung cư bỏ trống, kiến trúc xuống cấp dần dần biến khu vực này trở thành “nỗi ám ảnh” đối với người dân và du khách. Song song với đó là những vấn đề an ninh trật tự, một khu vực không có đủ người cư trú và giám sát liên tục sẽ dễ bị “kéo” vào những trò chơi của giới tội phạm. Nếu không có sự can thiệp sớm, khu tái định cư Vĩnh Lộc B sẽ trở thành một điểm tối trên bản đồ TP.HCM.

Khu tái định cư Vĩnh Lộc B trở thành biểu tượng của sự bỏ hoang và lãng phí.

Khu tái định cư Vĩnh Lộc B vốn được xây dựng với hoài bão lớn về nơi an cư lý tưởng cho hàng nghìn người dân thành phố phải di dời nơi ở thì nay lại trở thành biểu tượng của sự bỏ hoang và lãng phí. Các nguồn vốn đầu tư ban đầu không chỉ bị “đóng băng” mà còn làm mất đi niềm tin của người dân vào các dự án cải tạo đô thị trong tương lai.

Trước thực trạng bất ổn này, từ năm 2022, thành phố đã quyết định bàn giao những lô chung cư bỏ trống cho Trung tâm Quản lý nhà và giám định xây dựng, Sở Xây dựng TP.HCM quản lý. Mục đích của việc này là để có cơ chế quản lý chặt chẽ hơn, khắc phục những hạ tầng xuống cấp và tìm giải pháp tái sử dụng hiệu quả những căn hộ bị bỏ hoang.

Nhìn lại chặng đường hơn 13 năm qua, Khu tái định cư Vĩnh Lộc B chưa đáp ứng được kỳ vọng mà đâu đó chỉ thấy những thất vọng tràn trề...

Tuy nhiên, việc chuyển giao quản lý chỉ là bước đầu tiên trong quá trình “hồi sinh” khu đô thị này. Thách thức đặt ra không chỉ là cải tạo kiến trúc mà còn là khắc phục tâm lý của người dân, thu hút lại sự sống cho một nơi vốn đã bị dính mùi thất bại từ quá khứ.

Nhìn lại chặng đường hơn 13 năm qua, Khu tái định cư Vĩnh Lộc B chưa đáp ứng được kỳ vọng mà đâu đó chỉ thấy những thất vọng tràn trề. Cuối năm 2024, thành phố có chủ trương đưa ra đấu giá khoảng 1.000 căn hộ ở đây, nhưng số phận của Khu tái định cư Vĩnh Lộc B có bước sang trang mới hay không vẫn còn để ngỏ, bởi đã từng có nhiều lần đấu giá thất bại như Khu tái định cư Bình Khánh trước đây.

(Còn tiếp)