Những ngôi nhà núp dưới mặt đất ở Iceland

(Ngày Nay) - Là một vùng đất rộng lớn, nhiều đập, mạch nước ngầm cùng nhiều ngọn núi lửa, Iceland không phải một mảnh đất dễ sống với con người. Vào thế kỷ 19, khi người Na Uy và người Anh tới đây, khí hậu khắc nghiệt cùng nguồn lực hạn chế khiến cho việc sinh sống trên mảnh đất này càng trở nên thách thức.
Những ngôi nhà Turf ở Iceland. (Nguồn: Planet)
Những ngôi nhà Turf ở Iceland. (Nguồn: Planet)

Tuy nhiên, những người Viking đã mang đến một giải pháp - những ngôi nhà Turf, một loại nhà được xây dựng dưới những vạt đất hoặc đắp cỏ lên trên mái nhằm bảo vệ những người dân Iceland khỏi những ngọn gió dữ, mưa và thậm chí là cả động đất. Dù ngày nay nhà Turf không còn nhiều ở Iceland, nhưng một đề cử của UNESCO năm 2011 đã khiến cả thế giới chú ý tới loại kiến trúc nhà độc đáo này.

"Các trang trại và nhà ở kiểu Turf từng hiện hữu ở mọi phần của Iceland và là phương thức xây nhà được bảo tồn qua nhiều thế hệ" - Hannes Larusson, nhà sáng lập Bảo tàng Nhà Turf ở Iceland, cho hay - "Đó là một trong những đóng góp về kiến trúc quan trọng nhất mà người dân phía Bắc đã làm cho thế giới".

Kiến trúc nhà Turf của Iceland có nguồn gốc từ kỹ thuật xây dựng có từ thời kỳ Đồ Sắt. Trên thực tế, người dân Roman từng sử dụng viên gạch Turf để xây dựng các pháo đài và tường phòng thủ.

Trên khắp Na Uy, quần đảo Faroe và nhiều phần ở Scotland, các ngôi nhà Turf cũng rất phổ biến. Trong khi ở các nước này, nhà Turf thường là dành cho tầng lớp nghèo, thì ở Iceland, ngay cả những người giàu có cũng xây dựng cho họ một ngôi nhà kiểu này.

Một trang trại Turf đặc trưng của người Iceland thường bao gồm từ 2-30 ngôi nhà được kết nối với nhau bởi các hành lang đắp bằng đất, một kiểu kiến trúc gọi là Baer - tức trang trại. Để khiến kiến trúc kiên cố hơn, phần sau của nhà Turf thường nằm trong một sườn đồi, trong khi phần trước là một phần mái nhô ra.

Các bức tường nhà Turf được xây dựng bằng đá xen kẽ các viên gạch Turf, trong khi một cấu trúc gỗ được thêm vào để gia cố thêm. Để làm ấm, các căn phòng bên trong thường nằm dưới bề mặt đất - khoảng nửa mét dưới mặt đất - nơi mà đất không thể bị đóng băng. Thường thì phòng chính trong nhà Turf sẽ được lát gỗ nhưng do ngày nay giá gỗ đắt nên phần lớn các gia đình bỏ qua khâu này.

Sống trong một căn nhà Turf được cho là mang lại trải nghiệm cực kỳ thú vị như được hòa mình vào thiên nhiên. Toàn bộ ngôi nhà được xây dựng hoàn toàn bằng các nguồn tự nhiên, với rêu và cỏ mọc trên mái. Bên trong trang trại Turf thường bao gồm một căn bếp nhỏ, phòng tắm, không gian chứa đồ, một khu nuôi động vật cũng như một phòng sinh hoạt chung của các gia đình.

Dù rằng các ngôi nhà Tù thường có chi phí bảo quản rất rẻ nhờ tường và mái nhà chỉ cần cắt xén cỏ và rêu thường xuyên, nhưng kiến trúc nhà này cần phải được xây lại sau một khoảng thời gian do mối mọt, các rễ cây chết hay do bị khô. Nếu có điều kiện, các chủ trang trại Turf có thể thuê một chuyên gia cắt tỉa tới để sửa sang lại ngôi nhà của họ.

Vào đầu thế kỷ 20, Iceland còn khoảng 100.000 ngôi nhà Turf như vậy. Ngày nay, chúng đã gần như bị phá hủy hết, do làn sóng hiện đại hóa ở Iceland diễn ra từ đầu thế kỷ.

"Con đường hiện đại hóa ở châu Âu sẽ mất khoảng 200-300 năm để thành hiện thực, nhưng chúng tôi đã nhảy cóc khoảng 20-30 năm" - ông Larusson cho hay - "Chúng tôi chuyển từ những ngôi nhà Turf sang nhà bình thường chỉ trong một bước nhảy".

Ông Larusson cũng là một trong những người cuối cùng ở Iceland từng sinh ra và lớn lên trong một ngôi nhà Turf.

"Tôi được nuôi dưỡng trong trang trại Turf và ở đó tới gần 10 năm đầu trong cuộc đời mình" - ông Larusson nói - "Ông tôi chưa từng muốn hiện đại hóa nó. Ông ấy vẫn giữ nguyên phương thức làm nông cổ điển, chưa từng dùng máy cày, vẫn sử dụng ngôi nhà cổ truyền cho tới khi ngừng làm nghề nông và gia đình tôi chuyển tới thủ đô Reykjavik".

Năm 1986, ông Larusson đã trở lại trang trại Turf của gia đình, có tên Austur-Medalholt. Trang trại này vẫn trụ vững dù ở trong tình trạng khá tồi tệ. Trong vòng 6 năm tới, ông dự định sẽ tháo dỡ từng ngôi nhà trong trang trại để phục hồi lại nguyên bản truyền thống. Dự án này cũng được Bảo tàng Nhà Turf hỗ trợ.

Trong những năm gần đây, nhận thấy sự tiện ích và thân thiện môi trường của những ngôi nhà Turf, rất nhiều kiến trúc sư có tiếng trên thế giới đã đến Iceland để học hỏi về kiến trúc cổ này, từ đó áp dụng cho các thiết kế nhà hiện đại trong tương lai. Họ cho rằng các ngôi nhà Turf được xây dựng kiên cố, tiết kiệm năng lượng và sử dụng toàn bộ các vật liệu sẵn có ở địa phương.

Gần đây nhất, công ty kiến trúc PKdm Arkitektar của Iceland đã hiện đại hóa mẫu nhà Turf nguyên bản, áp dụng để xây dựng 20 ngôi nhà gỗ để phục vụ du khách ở Tây Bắc nước này.

Khai thác chất liệu truyền thống dân tộc: Xu hướng sáng tác của nghệ thuật múa đương đại
Khai thác chất liệu truyền thống dân tộc: Xu hướng sáng tác của nghệ thuật múa đương đại
(Ngày Nay) - Cùng với các loại hình nghệ thuật khác, nghệ thuật múa Việt Nam đang tạo dấu ấn với công chúng trong việc khai thác những chất liệu truyền thống vào các tác phẩm, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, vừa mang hơi thở cuộc sống đương đại vào các tác phẩm, tạo nên bản sắc của múa Việt trước thế giới.
Thời tiết chuyển mùa, gia tăng ca bệnh đột quỵ
Thời tiết chuyển mùa, gia tăng ca bệnh đột quỵ
(Ngày Nay) -  Đắk Lắk đang vào thời điểm chuyển mùa, thời tiết thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh khiến số ca đột quỵ gia tăng, có nguy cơ tử vong cao nếu không được cấp cứu và xử trí kịp thời.