Dù không đứng lớp dạy các môn “chính” như Toán, Ngữ văn hay Tiếng Anh, nhưng nhiều giáo viên trẻ tuổi, bằng đam mê với nghề, đang nỗ lực xóa bỏ “khoảng cách" giữa các môn học và truyền cảm hứng cho các thế hệ học sinh.
______________________
 |
Là một thầy giáo dạy thể dục, Nguyễn Xuân Hảo (trường Tiểu học Quốc Tế Alaska, Hà Nội) ngay từ khi ra trường đã quyết định bám trụ với nghề giáo, dù có không ít bạn bè chọn làm việc bên ngoài với mức thu nhập hấp dẫn hơn.
Mất khoảng một năm đầu “học nghề”, Hảo luôn nghĩ những kiến thức mình được đào tạo trong trường đã đủ để đi làm, thế nhưng khi bước vào thực tế, anh nhận thấy kiến thức tốt là chưa đủ, mình còn thiếu rất nhiều kỹ năng giao tiếp và làm việc với học sinh.
“Làm việc với học sinh ở lứa tuổi tiểu học, thử thách lớn nhất là phải làm quen với các bạn”, Hảo chia sẻ. “Ở lứa tuổi này, đôi khi các em không thể hoàn thành các nhiệm vụ thầy đặt ra, nhưng điều quan trọng là giáo viên có đủ kiên nhẫn và tạo môi trường học tập thoải mái để học sinh được vui chơi, vận động.”
Để trang trải cuộc sống, ngoài việc đứng lớp dạy thể dục 5 ngày/tuần, Hảo còn nhận huấn luyện các khóa học bóng rổ.
 |
Từng có thành tích tốt khi đưa đội tuyển bóng rổ nữ của trường vô địch giải đấu cấp thành phố, thế nhưng những cống hiến của thầy giáo trẻ không hề được ghi nhận xứng đáng. Hảo cho biết, anh từng bị giao phụ trách cả những công việc nặng nhọc ngoài chuyên môn như bắn phông, trang trí trường lớp, kê bàn ghế,…
“Nhiều hôm đi sớm về khuya, bỏ công bỏ sức chỉ để làm những việc ngoài luồng cho nhà trường”, thầy giáo 28 tuổi bộc bạch. “Tình trạng này kéo dài khiến tôi cảm thấy chán nản, có lúc muốn bỏ ngang. Sau khi suy nghĩ kỹ, tôi vẫn muốn tiếp tục theo nghề và quyết định chuyển môi trường công tác, tìm đến nơi thực sự minh bạch và tôn trọng mình.”
 |
Đã 5 năm kể từ khi đặt chân vào ngành sư phạm, Nguyễn Xuân Hảo nhận thấy không hề có bộ môn nào là “chính” hay “phụ”, mỗi môn học đều có vai trò bình đẳng trong sự phát triển của học sinh.
Anh chia sẻ, thể thao ở lứa tuổi nào cũng hết sức cần thiết đối với trẻ em. Có không ít phụ huynh dù đã cho con tập các bộ môn thể thao từ nhỏ, nhưng khi các em tới lứa tuổi trung học lại không muốn con theo tiếp với lý do không đủ thời gian để học văn hóa. Trong khi đây là lứa tuổi trẻ đang phát triển cả thể chất lẫn tinh thần, được tập luyện thể thao sẽ giúp rèn luyện thể hình và phát triển tư duy, cũng là lúc các em được trút bỏ áp lực học tập.
“Sau những vấp váp ban đầu, tôi hiện hạnh phúc với những gì mình đang làm, được chứng kiến những lứa học sinh do mình đào tạo đạt thành tích cao, bản thân người thầy, người huấn luyện viên rất tự hào, nhưng trong thể thao chúng ta không bao giờ được thỏa mãn với hiện tại mà phải liên tục vươn lên, đó là quan điểm sống của tôi.”
 |
 |
Đảm nhận dạy bộ môn Văn hóa đọc tại một trường tiểu học ở Hà Nội, Đỗ Thị Thúy Hường rất vui vì giờ học của cô giúp truyền cảm hứng và đam mê đọc sách cho trẻ nhỏ.
Thúy Hường chia sẻ, dù khá mới mẻ, dù mới chỉ được áp dụng tại một số trường học nhưng Văn hóa đọc là một môn học rất bổ ích, có chức năng bổ trợ kiến thức cho học sinh trong quá trình học tiếng Việt và xây dựng thói quen đọc sách cho các em.
Trong quá trình thiết kế bài giảng, đội ngũ giáo viên phụ trách môn Văn hóa đọc sẽ phải lên danh sách các đầu truyện phù hợp với lứa tuổi học sinh, trong từng tháng sẽ bổ sung các đầu sách phù hợp với những ngày nổi bật trong tháng đó.
 |
Cô cho biết, ở lớp 1 và 2, học sinh chưa thể đọc hiểu thông thạo, giáo viên sẽ lựa chọn sách có nhiều tranh ảnh, mục tiêu hướng đến là để các em đọc to và rõ ràng. Ở những lớp trên, các em sẽ phải đọc sách nhiều chữ hơn, ngoài ra cần phải đọc diễn cảm, học sinh phải biết ghi nhớ các chi tiết, tình huống trong câu chuyện. Đặc biệt ở lớp 4-5, các em sẽ được yêu cầu viết cảm nhận một cuốn sách vừa đọc.
Vì không có nhiều nghiệp vụ sư phạm, nên trong quá trình dạy học Thúy Hường cũng vấp phải không ít thách thức trong việc truyền đạt nội dung cho học sinh. Để hoàn thiện bản thân, cô luôn phải quan sát và học hỏi kinh nghiệm của các giáo viên đi trước để nắm được cách giao tiếp với học sinh.
“Đặc thù môn Văn hóa đọc không yêu cầu quá cao, nên tôi thường lấy chính những cảm nhận của bản thân ra để chia sẻ cho học sinh dễ hiểu nhất, thay vì chỉ dựa vào các kiến thức mô phạm”, cô đúc kết.
 |
Trong thời gian giãn cách xã hội, thay vì dạy online như các thầy cô khác, Hường chỉ gửi các thử thách hoặc lên danh sách các hoạt động đọc cho học sinh, ví dụ như nhiệm vụ “Đọc sách cùng con”, cô sẽ yêu cầu phụ huynh và học sinh quay video đọc sách trước khi đi ngủ.
Trong khi đó, các học sinh lớn tuổi hơn sẽ được yêu cầu viết báo cáo về một cuốn sách đã đọc, hoặc tham gia cuộc thi viết slogan cho sách. Những hoạt động này nhằm giúp học sinh duy trì thói quen đọc sách trong thời gian học ở nhà.
Sau 3 năm giảng dạy, Thúy Hường nhận thấy nhiều học sinh dù rất có hứng thú với việc đọc sách nhưng lại có quá ít thời gian để đọc, ngoài ra còn rất nhiều thú vui giải trí khác như trò chơi trực tuyến, mạng xã hội khiến các em dần mất đi thói quen đọc sách, thậm chí lười đọc văn bản dài.
 |
 |
Từng học chuyên Văn, nhưng vì rất mến mộ các giáo viên dạy Sử, nên cô Nhàn quyết tâm đi theo con đường mới. Tốt nghiệp ngành Sư phạm Lịch sử, cô giáo Nhàn trải qua vài năm làm việc tại môi trường ngoài công lập, trước khi giảng dạy tại trường THPT Sáng Sơn (huyện Sông Lô, Vĩnh Phúc).
Với kinh nghiệm 10 năm dạy học ở vùng sâu, vùng xa, cô Nguyễn Thị Nhàn hiểu rõ những khó khăn, vất vả của một người giáo viên và những “hố sâu ngăn cách” trong nội bộ ngành sư phạm.
Là giáo viên dạy Lịch sử, “hố sâu” lớn nhất mà cô Nhàn phải lấp đầy đó là tâm lý coi nhẹ môn học của phụ huynh và học sinh.
Theo cô, Lịch sử là một bộ môn nặng tính hàn lâm, nếu giáo viên trên lớp chỉ bám vào nội dung trong sách giáo khoa thì học sinh rất khó tiếp thu và có cảm hứng học bởi lượng kiến thức rất lớn và khô khan.
 |
Cô Nhàn tâm sự, có lúc muốn thay đổi không khí lớp học bằng cách cho học sinh xem video và hình ảnh cũng không đủ điều kiện, bởi cả trường chỉ có 1-2 máy chiếu, không phải lúc nào cũng có thể sử dụng.
Dạy Lịch sử trên lớp đã khó, nhiệm vụ dẫn dắt đội tuyển còn đặt ra cho cô Nhàn những áp lực và thách thức gấp bội.
Trong quá trình tuyển chọn, cô phải mời gọi học sinh tham gia, bởi nhiều gia đình và bản thân học sinh không coi Lịch sử là lựa chọn hàng đầu để theo học, nhiều em dù rất thích nhưng không được phụ huynh ủng hộ bởi họ không biết theo lịch sử thì mai sau sẽ thi khối gì, học ngành gì.
Việc nắm một đội tuyển rất vất vả, nhà trường không có nhiều điều kiện để đãi ngộ, bản thân giáo viên như cô Nhàn chỉ coi đây là cơ hội để truyền tải niềm đam mê của bản thân cho các thế hệ tương lai, đồng thời mang lại chất lượng cho nhà trường, uy tín cho cá nhân.
 |
Đổi lại là vô vàn áp lực, giáo viên phải đảm bảo với gia đình về đầu ra cho con em họ, khi học xong các em đạt được thành tựu trong quá trình thi cử, còn với nhà trường, kết quả thi đội tuyển sẽ ảnh hưởng tới thứ hạng trong tỉnh, cô Nhàn giãi bày.
Gắn bó nhiều năm với vùng nông thôn, cô Nhàn cũng nhận thấy có một "khoảng trống" khác giữa hai môi trường giáo dục thành thị-nông thôn/đồng bằng-miền núi.
Cô bộc bạch, đồng lương giáo viên miền núi có khi thấp hơn cả công nhân, khối lượng công việc trở nên nặng hơn do số lượng giáo viên tuyển mới ngày càng hạn chế, những năm gần đây thu nhập của cô Nhàn và các đồng nghiệp không tăng mà còn bị giảm đi.
Về mặt bằng chất lượng, học sinh vùng thành thị thường được tạo điều kiện để tập trung học tập tốt hơn, còn với các bạn học sinh miền núi thì ngoài học tập, các em còn phải gánh vác công việc cho cha mẹ, từ cắt cỏ, làm đồng, trông em, chăn thả gia súc,…việc thiếu sự quan tâm từ gia đình khiến nhiều em học hành chểnh mảng, đánh mất cơ hội đổi đời.
Trong giai đoạn dịch bệnh phải nghỉ giãn cách, có nhiều học sinh phải đi mượn điện thoại để học, có nhà mấy anh em phải chia nhau dùng một chiếc điện thoại, việc mất mạng trong khi học diễn ra như “cơm bữa”.
“Ngành giáo dục cũng phát động phong trào giáo viên ủng hộ một phần lương để mua thiết bị ủng hộ cho học sinh, nhưng đồng lương giáo viên hạn chế, các thầy cô cũng chỉ biết ‘thương rồi để đó’, động viên các em cố gắng vượt qua giai đoạn này”, cô Nhàn trần tình.
Dù nghề “gõ đầu trẻ” hiện tồn tại không ít khó khăn, nhưng cô Nhàn khẳng định vẫn còn rất nhiều thầy cô quyết tâm bám trụ với cây phấn và bục giảng, vẫn cống hiến và làm tốt vai trò của mình để thu hẹp những ''khoảng cách''.
 |
