Thử thách với 'Nguồn cội'

(Ngày Nay) -Đúng 1 năm trước, thông tin một công ty sách trong nước sở hữu bản quyền xuất bản cuốn “Origin” của nhà văn trinh thám nổi tiếng Dan Brown tại Việt Nam khiến giới xuất bản khá bất ngờ và nhiều độc giả chờ đợi. Hiện, “Origin” vừa ra mắt bản tiếng Việt với tựa đề “Nguồn cội”. PV báo Đại Đoàn Kết có cuộc trò chuyện với dịch giả Nguyễn Xuân Hồng.
 Thử thách với 'Nguồn cội'

PV: “Nguồn cội” vừa ra mắt đã được độc giả săn đón và lập tức có tên trong top 10 cuốn sách bán chạy tháng 3. Thưa dịch giả Nguyễn Xuân Hồng, từ góc nhìn của mình, theo anh, vì sao Dan Brown vẫn hút được độc giả Việt Nam?

Dịch giả Nguyễn Xuân Hồng: Nói đến Dan Brown, chúng ta đều nghĩ ngay đến những kiến thức phong phú của ông về biểu tượng, mật mã, lịch sử, tôn giáo, kiến trúc, nghệ thuật… Ông là bậc thầy trong việc khai thác những kiến thức này, đưa vào các tác phẩm của mình. Tác phẩm nào của ông cũng khiến độc giả mê mẩn và thỏa mãn khi được tìm hiểu những danh tác, danh gia hay khám phá những công trình kiến trúc nổi tiếng trên khắp thế giới cùng với những bí mật gắn liền với chúng. Đọc sách của ông, kết hợp với tra cứu, tìm hiểu qua Internet, sẽ rất giống như chúng ta được đi du lịch, tham quan tới những địa danh mà ông nhắc đến. Có lẽ đây chính là một trong những yếu tố khiến tác phẩm của Dan Brown luôn thu hút được độc giả.

Đây là cuốn sách thứ 3 của Dan Brown anh chuyển ngữ, sau“Biểu tượng thất truyền” và“Hỏa ngục”. Nhìn lại quá trình lao động chữ nghĩa để mang tới cho bạn đọc 3 “siêu phẩm” này, đâu là tác phẩm anh dịch với năng lượng dồi dào, hứng thú?

- Thật ra việc dịch các tác phẩm của Dan Brown luôn rất thú vị vì dịch giả được làm người đầu tiên khám phá những kiến thức phong phú mà ông đưa vào tác phẩm. Nhưng nếu nói hứng thú nhất thì bao giờ cũng là lần đầu tiên bởi, làm bất kỳ việc gì, trải nghiệm lần đầu luôn đem lại cho chúng ta sự háo hức, hồi hộp, thích thú. Lần đầu dịch tác phẩm của một tác giả đã thành danh như Dan Brown, cuốn “Biểu tượng thất truyền” xuất bản cuối năm 2009 (bản tiếng Anh), tôi rất hào hứng vì biết rằng việc chuyển ngữ tác phẩm của ông là một thử thách không hề nhỏ, nhất là phải  chuyển dịch những kiến thức, đặc biệt các khái niệm tôn giáo, khoa học, nghệ thuật…, sang tiếng Việt làm sao cho thật thuyết phục.  

Mỗi lần dịch tác phẩm của Dan Brown, với anh, có phải là một thách thức?

-Vâng, chắc chắn là như vậy bởi như tôi đã nói, tác phẩm nào của Dan Brown cũng dày đặc những kiến thức thú vị về văn hóa, lịch sử, tôn giáo, nghệ thuật…, trong đó có rất nhiều kiến thức chưa hề được dịch ra tiếng Việt. Do đó, việc tìm phương án chuyển dịch những kiến thức đó sang tiếng Việt luôn là một “bài toán” không dễ giải đối với dịch giả.

 Thử thách với 'Nguồn cội' ảnh 1 Dịch giả Nguyễn Xuân Hồng.

Vậy khi dịch “Nguồn cội”, anh gặp phải những khó khăn gì, và giải quyết những khó khăn đó như thế nào?

- Như tôi đã nói, việc dịch bất kỳ tác phẩm nào sang tiếng Việt cũng đều có những khó khăn do giữa các ngôn ngữ luôn có độ “vênh” nhất định, ngoài ra còn có những thuật ngữ, khái niệm, kiến thức… mà ngôn ngữ tiếng Việt chưa có cách diễn đạt tương đương. Việc xử lý những chỗ này luôn là thử thách với dịch giả. Với “Nguồn cội”, tôi còn gặp một thử thách nữa khi dịch mật khẩu (password) mà nhân vật Edmond Kirsch lựa chọn. Đó là một câu thơ gồm 47 mẫu tự. Việc lựa chọn từ ngữ làm sao để vừa dịch được đúng nghĩa câu thơ mà vẫn bảo đảm đủ số mẫu tự như chủ ý của tác giả thật sự không dễ chút nào. Nhưng khi tìm được phương án xử lý thì thật sự rất vui. Tôi tin rằng, độc giả chấp nhận và hài lòng với phương án dịch của tôi đối với “thử thách” này.

Theo anh, đâu là thông điệp chính mà Dan Brown muốn lan truyền tới độc giả trong “Nguồn cội”?

- Trong “Nguồn cội” (Bách Việt Books phát hành), tác giả đề cập đến câu chuyện tôn giáo và khoa học tìm cách lý giải vấn đề mà loài người quan tâm, cụ thể ở đây là nguồn gốc và tương lai của nhân loại. Trên thực tế, đối với vấn đề này, dường như cách lý giải của tôn giáo và của khoa học trái ngược nhau và hai bên tìm cách phủ nhận nhau để khẳng định lý giải của mình mới là chân lý. Tuy nhiên, ở “Nguồn cội”, tác giả Dan Brown cho thấy rằng tôn giáo và khoa học có thể hợp tác, bổ trợ cho nhau, như lời nhân vật Robert Langdon nói ở phần cuối truyện khi diễn giải ý nghĩa câu thơ của Blake: “Khoa học lành mạnh sẽ xua tan những tôn giáo u tối... để những tôn giáo khai sáng có thể phát triển”. Tôi cho rằng, thông điệp mà tác giả muốn truyền tải trong tác phẩm là: Nếu đoàn kết với nhau, không phân biệt tôn giáo, sắc tộc…, loài người chúng ta có thể giải quyết được mọi vấn đề, tìm ra câu trả lời cho mọi câu hỏi để hướng tới một tương lai tươi sáng, tốt đẹp hơn.

Từng dịch nhiều cuốn sách của nhiều tác giả, có cuốn sách nào khiến anh cảm thấy mệt mỏi, giống như một sự chịu đựng?

-Có mệt mỏi chứ! Dịch giả thì cũng chỉ là một con người và dịch thuật cũng chỉ là một công việc. Do đó, tất nhiên sẽ có những lúc dịch giả mỏi mệt, tâm lý chán nản vì gặp chuyện không vui nào đó và khi đó tất yếu sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả công việc, cho dù đó là công việc gì chứ không riêng công việc dịch thuật. Nhưng bảo dịch như một sự chịu đựng thì với tôi chưa bao giờ có bởi tôi xác định sẽ theo đuổi công việc dịch thuật lâu dài. Nếu thấy việc dịch một cuốn sách nào đó như một sự chịu đựng thì chắc chắn tôi sẽ từ chối ngay từ đầu. Hoặc khi đang dịch một cuốn sách mà thấy mệt mỏi, tôi sẽ tạm dừng một thời gian để thăng bằng lại.

Trân trọng cảm ơn anh!

Theo Đại đoàn kết
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.