Ngày 27/10, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị tổng kết năm năm thực hiện Nghị quyết số 05/2016/NQ-HĐND ngày 30/8/2016 của HĐND tỉnh Đắk Lắk về bảo tồn và phát huy văn hóa cồng chiêng tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2016-2020.
Báo cáo tại hội nghị, Phó Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk Đặng Gia Duẩn cho biết, sau năm năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 05/2016/NQ-HĐND của HĐND tỉnh và Kế hoạch số 1336/KH-UBND ngày 28/2/2017 của UBND tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã phối hợp các sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan trong và ngoài tỉnh cụ thể hóa các nội dung của Nghị quyết phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, đồng thời tổ chức nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực như tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá về văn hóa cồng chiêng; phục dựng, trình diễn các nghi lễ, lễ hội; cấp chiêng và trang phục truyền thống; đề nghị xem xét, phong tặng danh hiệu nghệ nhân dân gian; tổ chức giao lưu, liên hoan văn hóa cồng chiêng và thực hiện tốt các nội dung đã cam kết trong hồ sơ đệ trình UNESCO... Đến nay, các mục tiêu, nhiệm vụ mà nghị quyết đề ra đã hoàn thành, góp phần giữ gìn, bảo tồn, khai thác, phát huy hiệu quả di sản văn hóa cồng chiêng, từng bước khôi phục không gian văn hóa cồng chiêng trong đời sống cộng đồng các dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Cụ thể, từ năm 2016 đến năm 2020, toàn tỉnh đã cấp được 26 bộ chiêng các loại cho những đội chiêng có nhiều thành tích tiêu biểu ở các buôn trong tỉnh; cấp 358 bộ trang phục truyền thống của người Êđê, M’Nông, Gia Rai cho các đội chiêng, đội văn nghệ ở các buôn. Ở cấp tỉnh đã tổ chức được 12 lớp với 479 học viên tham gia và cấp huyện, thị xã, thành phố mở được 112 lớp truyền dạy cồng chiêng và sử thi cho con em đồng bào DTTS các buôn làng trong tỉnh. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phục dựng được năm nghi lễ, lễ hội truyền thống của đồng bào DTTS và các huyện, thị xã, thành phố đã tổ chức được 131 nghi lễ, lễ hội và ngày hội truyền thống của đồng bào các DTTS gắn với cồng chiêng; lập ba hồ sơ đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, gồm: Nghi lễ vòng đời người của dân tộc M’Nông ở huyện Lắk; các bài chiêng cổ của dân tộc Êđê ở huyện Ea H’Leo và Lời nói vần của dân tộc Êđê ở huyện Cư M’gar; tổ chức biểu diễn định kỳ Chương trình văn hóa cồng chiêng phục vụ nhân dân và du khách được 45 kỳ…., với tổng kinh phí được cấp triển khai thực hiện hơn 12,758 tỷ đồng.
Với những việc làm và hoạt động thiết thực đó, văn hóa cồng chiêng đang “sống lại” trong đời sống của cộng đồng các dân tộc ở Đắk Lắk. Theo kết quả kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk vào tháng 8-2020, toàn tỉnh hiện có 2.098 bộ chiêng, trong đó 1.645 bộ chiêng Êđê, còn lại là các bộ chiêng của các dân tộc khác như M’Nông, Giarai, Xơ-đăng…
Để văn hóa cồng chiêng phát huy trong đời sống cộng đồng, hằng năm, ngành văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh cùng với các địa phương trong tỉnh tổ chức ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc; liên hoan văn hóa cồng chiêng; tổ chức các hoạt động diễn tấu cồng chiêng gắn với phục dựng các nghi thức, nghi lễ, lễ hội của đồng bào các DTTS như: Lễ cúng bến nước, Lễ cúng lúa mới, Lễ mừng cơm mới, Lễ cúng sức khỏe, Lễ cầu mùa no đủ, nghi lễ đám cưới, Lễ trưởng thành và nhiều nghi lễ, lễ hội khác… góp phần nâng cao đời sống tinh thần, lòng tự hào, sự hiểu biết, đoàn kết, thương yêu nhau trong cộng đồng các các dân tộc ở Đắk Lắk.
Trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh Đắk Lắk tiếp tục thực hiện các nội dung đã cam kết trong hồ sơ đệ trình UNESCO là giữ gìn, bảo tồn, khai thác và phát huy có hiệu quả di sản văn hóa cồng chiêng; từng bước khôi phục không gian văn hóa cồng chiêng trong đời sống cộng đồng các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh; giới thiệu, quảng bá giá trị di sản Không gian văn hóa cồng chiêng tỉnh Đắk Lắk đến với bạn bè trong nước và quốc tế; bảo tồn và phát huy có hiệu quả di sản văn hóa cồng chiêng trong thời kỳ công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước, tạo động lực thúc đẩy phát triển du lịch của tỉnh, góp phần thực hiện các mục tiêu Nghị quyết số 33-NQ/TW về “xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước."
Tỉnh tổ chức tuyên truyền, vận động cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở và đồng bào các dân tộc bản địa nhận thức một cách sâu sắc về trách nhiệm gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng; cấp phát cồng chiêng cho các Đội chiêng có thành tích ở các buôn, nhằm khích lệ, động viên tinh thần các nghệ nhân đánh chiêng cũng như nâng cao ý thức trách nhiệm, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa cồng chiêng trong sinh hoạt cộng đồng; mở các lớp truyền dạy đánh cồng chiêng, kỹ năng thẩm âm, chỉnh chiêng; truyền dạy sử thi và nghệ thuật hát kể sử thi; truyền dạy dân ca, dân vũ cho con em đồng bào các dân tộc bản địa trong toàn tỉnh nhằm trao truyền cho thế hệ kế cận và mai sau.
Tỉnh Đắk Lắk cũng đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo chính thức về việc định kỳ luân phiên tổ chức Liên hoan văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên; có Đề án, Chiến lược dài hạn định hướng về bảo tồn và phát huy di sản văn hóa các dân tộc ở Tây Nguyên, để các tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện phù hợp với tình hình thực tiễn của mỗi địa phương; có chính sách hỗ trợ, trợ cấp hàng tháng hoặc hàng quý cho các “Nghệ nhân Nhân dân,” “Nghệ nhân Ưu tú” để động viên cho các nghệ nhân có thêm tinh thần đóng góp bảo tồn và phát huy giá trị cồng chiêng trong những năm tới.