Theo Zing.vn đưa tin, sáng nay (22/1), sau 5 ngày nghị án, HĐXX sẽ đưa ra mức án đối với bị cáo Đinh La Thăng cùng 21 người liên quan vụ án xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty cổ phần xây lắp dầu khí (PVC). Lúc 8h10, phiên tòa bắt đầu.
Phòng dành cho các cơ quan báo chí sáng nay có khoảng 40 phóng viên đến đưa tin.
Thẩm phán Trương Việt Toàn cho biết tại tòa, cơ bản các bị cáo thừa nhận hành vi phạm tội, tuy nhiên một số bị cáo phủ nhận cáo buộc như luận tội của VKS. Căn cứ lời khai các bị cáo, lời khai nguyên đơn dân sự, lời người liên quan và vật chứng và kết quả giám định, có đủ cơ sở kết luận hành vi Cố ý làm trái của các bị cáo.
Đinh La Thăng phạm tội cố ý làm trái, không phạm tội khác như bị cáo và luật sư nêu
Về việc cố ý làm trái trong việc lựa chọn nhà thầu, năm 2010, do đầu tư dàn trải không hiệu quả nên tài chính PVC gặp khó khăn. Sau khi gánh thêm 5 dự án thua lỗ do tập đoàn chỉ định, năm 2011 PVC mất cân đối đầu tư gần 1.000 tỷ đồng. Biết rõ PVC gặp khó khăn về tài chính, chưa có kinh nghiệm làm tổng thầu dự án nhưng bị cáo Đinh La Thăng vẫn giao PVC làm tổng thầu hợp đồng EPC theo hình thức chỉ định thầu. Dù hồ sơ thiếu cơ sở pháp lý, nhưng bị cáo Thăng vẫn chỉ đạo cấp dưới ký hợp đồng EPC số 33 và hợp đồng chuyển đổi chủ thể 4194.
Hợp đồng EPC số 33 được lập ký không đúng quy định, không nhiều nội dung quan trọng nhưng PVN và PVPower vẫn ký lại hợp đồng chuyển đổi chủ đầu tư dự án, trong đó PVN kế thừa mọi trách nhiệm theo hợp đồng số 33. Do đó, việc tạm ứng hơn 6,6 triệu USD và 1.300 tỷ đồng cho PVC căn cứ 2 hợp đồng số 33 và 4194 là trái quy định pháp luật. Sau khi PVC nhận được tiền tạm ứng, Trịnh Xuân Thanh và cấp dưới dùng 1.100 tỷ đồng vào mục đích khác, không đưa vào dự án nhiệt điện Thái Bình 2 như trả ngân hàng 760 tỷ, góp vốn 110 tỷ…
Tại tòa, một số bị cáo và luật sư cho rằng việc giám định thiệt hại số tiền PVC tạm ứng, sử dụng sai mục đích là không đúng, không khách quan. Tuy nhiên, HĐXX nhận thấy hội đồng giám định đã tuân thủ quy định pháp luật, qua đó làm rõ số tiền thiệt hại là 119 tỷ. Ngoài ra, do PVC không có năng lực làm tổng thầu nên dự án đã chậm dự án 18 tháng, làm phát sinh lãi các khoản vay, máy móc đắp chiếu hết thiệt hại bảo hành...
HĐXX cho rằng những tổn thất này không thể thống kê trong quá trình điều tra. HĐXX cũng nhận định PVC không thể tùy tiện chi trái phép tiền tạm ứng, khoản triền này phải tính thiệt hại khi dùng sai. Việc công ty hoàn trả chỉ là tình tiết giảm nhẹ. “Cách tính thiệt hại như giám định là có lợi cho bị cáo”, thẩm phán Trương Việt Toàn nói sẽ kiến nghị CQĐT tiếp tục điều tra làm rõ những thiệt hại này.
 Bị cáo Đinh La Thăng tại phiên tòa sáng nay 22-1 - Ảnh: TTXVN |
Về tội Cố ý làm trái của bị cáo Đinh La Thăng, căn cứ lời khai của bị cáo, HĐXX thấy rằng vào ngày 15/10/2010, HĐQT Tập đoàn PVN đã ra nghị quyết phê duyệt phương án thành lập liên doanh tổng thầu EPC nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 trong đó có nội dung: PVC là thành viên đứng đầu liên doanh, nhà thầu nước ngoài tham gia lựa chọn theo hình thức đấu thầu thực tế. Như vậy nghị quyết của HĐTV PVN đã nêu rất rõ, PVC phải thực hiện liên doanh tổng thầu với các nhà thầu nước ngoài đủ năng lực và kinh nghiệm.
Tuy nhiên lúc đó bị cáo Đinh La Thăng đã chỉ định PVC là tổng thầu duy nhất, EPC dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, vi phạm nghị quyết của HĐTV của PVN, điều lệ PVN. Lời khai bị cáo thừa nhận việc này do sức ép tiến độ, nên có sai phạm trong quy trình chỉ định thầu PVC khi không qua HĐTV. Bị cáo khai do nôn nóng, sức ép công việc nên bị cáo Thăng đã chỉ đạo ký HĐ 33 trái quy định.
Tại tòa, Nguyễn Quốc Khánh khai chỉ đạo việc nhanh chóng ký hợp đồng EPC, do bị cáo Thăng và Phùng Đình Thực chỉ đạo ký cho kịp tiến độ trước ngày 28/2/2011. Do vậy có cơ sở khẳng định bị cáo Đinh La Thăng được báo cáo đến trung tuần tháng 6/2011 mới có đủ hồ sơ EPC để ký, nhưng vẫn chỉ định cấp dưới ký trước ngày 28/2/2011, trái quy định. Hợp đồng 33 cũng thiếu nhiều nội dung quan trọng, vi phạm nghị định 48 của Chính phủ về hợp đồng trong hoạt động xây dựng.
PVC tại thời điểm được chỉ định thầu trái pháp luật, ký hợp đồng 33 là doanh nghiệp đang thâm hụt tài chính, không đủ kinh nghiệm thực hiện các dự án lớn. Thời điểm đó PVC được PVN chỉ định thầu một số dự án như: Dự án Ethanol Dung Quất, Ethanol Phú Thọ… cho đến nay xác định thất thoát, thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng. Mỗi dự án như vậy có thể trở thành một vụ án, lãnh đạo PVC đang phải đối mặt với nguy cơ điều tra, truy tố, xét xử trong các vụ án hình sự khác.
 Chủ tọa phiên tòa. Ảnh TTXVN |
Theo HĐXX, quyết định chỉ định thầu và chuyển tiền quyết liệt, vội vã chi doanh nghiệp không đủ năng lực đã trái pháp luật, trái chỉ đạo của Chính phủ. Việc này gây nghi ngờ trong nhân dân trong tính minh bạch của chủ trương, tính thanh liên của cán bộ khi thực hiện.
Bị cáo Đinh La Thăng biết rõ PVC khó khăn nhưng vẫn chỉ định PVC tổng thầu thực hiện dự án Nhiệt điện Thái Bình 2. Bị cáo là người đứng đầu PVN nhưng vẫn có hành vi chỉ định thầu cho PVC, khi biết rõ PVC không đủ năng lực. Hành vi của bị cáo vi phạm quy định pháp luật, vi phạm luật đấu thầu và lựa chọn nhà thầu xây dựng.
Đối chiếu với các quy định của Bộ luật hình sự, hành vi của bị cáo Đinh La Thăng thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu của tội Cố ý làm trái, không phải tội danh khác như bị cáo và luật sư nêu.
HĐXX ghi nhận quá trình cống hiến của bị cáo Đinh La Thăng, như tình tiết giảm nhẹ được quy định Bộ luật hình sự, nhưng pháp luật cần được tôn trọng, công minh, bình đẳng, không loại trừ bất kỳ ai. Một bản án có tình, có lý, tính đến cả công và tội nhưng nghiêm khắc là đủ cảnh báo cho việc lạm dụng quyền lực và tùy tiện vi phạm pháp luật, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng cho lợi ích Nhà nước và nhân dân.
Bị cáo Đinh La Thăng không nhận đã chỉ đạo làm sai
Cùng với đó Báo Tuổi Trẻ cũng đưa tin, theo HĐXX, về cơ bản các bị cáo thừa nhận hành vi phạm tội của mình, đề nghị HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt. Riêng bị cáo Đinh La Thăng nhận trách nhiệm người đứng đầu, thừa nhận sai phạm trong việc chỉ định PVC làm tổng thầu mà không qua HĐTV. Tuy nhiên ông Thăng không thừa nhận trách nhiệm chỉ đạo cấp dưới ký kết hợp đồng 33, không nhận trách nhiệm trong việc để PVC chi và sử dụng tiền tạm ứng sai mục đích.
Đối với một số bị cáo không thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng của VKS truy tố, theo HĐXX, căn cứ vào tài liệu điều tra, hồ sơ vụ án, lời khai của các bị cáo cũng như quá trình tranh luận tại tòa có đủ cơ sở kết luận các bị cáo có hành vi phạm tội.
Cụ thể, đối với hành vi cố ý làm trái quy định của nhà nước về triển khai, lựa chọn nhà thầu: Năm 2010, PVC mất cân đối tài chính nghiêm trọng, thay vì tìm giải pháp PVN lại cho PVC gánh thêm các khoản đầu tư tài chính vào các dự án khác làm mất cân đối dòng tiền đầu tư của đơn vị này.
HĐXX nhận định, mặc dù biết PVC đang gặp khó khăn về tài chính, chưa có kinh nghiệm làm tổng thầu nhưng bị cáo Đinh La Thăng vẫn chỉ định PVC làm tổng thầu dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2.
Trong khi chưa có thiết kế bản vẽ thi công, hồ sơ dự thầu nhưng bị cáo Thăng vẫn chỉ đạo cấp dưới ký hợp đồng 33 và 4194. Việc chỉ định thầu này vi phạm nhiều quy định của nhà nước.
Đủ cơ sở kết luận ông Đinh La Thăng phạm tội
HĐXX cho rằng có đủ cơ sở khẳng định bị cáo Đinh La Thăng phạm tội. Bản án nêu PVN từng phê duyệt phương án liên doanh tổng thầu dự án NMNĐ Thái Bình 2 do PVC đứng đầu và các nhà thầu nước ngoài khác phải có đủ năng lực. Tuy nhiên bị cáo Đinh La Thăng vẫn chỉ địnhg PVC là tổng thầu duy nhất.
Kết quả điều tra cũng xác định khi hồ sơ dự án còn thiếu nhưng do nôn nóng và sức ép công việc bị cáo Thăng vẫn chỉ đạo ký hợp đồng 33 không đúng quy định để rút ngắn tiến độ… Việc này phù hợp với lời khai của các bị cáo khác và nhân chứng trong vụ án.
Ngoài ra các bị cáo khác cũng khai việc tạm ứng tiền cho PVC là thực hiện theo chỉ đạo của bị cáo Đinh La Thăng. Bị cáo Thăng có thừa nhận bút phê tạm ứng 10% giá trị hợp đồng cho PVC.
Ông Thăng từng gọi các phó tổng giám đốc PVN là Nguyễn Quốc Khánh, Nguyễn Xuân Sơn đến phòng làm việc la mắng về việc chậm tiến độ dự án và yêu cầu phải đẩy nhanh tiến độ. Quyết định chỉ định thầu, chỉ đạo chuyển tiền ngay của ông Thăng là không đúng quy định pháp luật.
Hành vi của ông Đinh La Thăng đã vi phạm các quy định quản lý kinh tế, quy định về hướng dẫn đấu thầu… Như vậy đủ cơ sở kết luận hành vi của bị cáo Đinh La Thăng phạm tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý gây hậu quả nghiêm trọng. HĐXX cũng ghi nhận quá trình công tác của ông Thăng tại nhiều vị trí khác nhau có nhiều cống hiến.
 Bị cáo Trịnh Xuân Thanh tại tòa |
Bào chữa của luật sư cho bị cáo Trịnh Xuân Thanh không có căn cứ
Đối với hành vi của bị cáo Trịnh Xuân Thanh, theo HĐXX, bị cáo Thanh biết PVC không đủ năng lực nhưng vẫn chỉ đạo cấp dưới ký hợp đồng 33.
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh thừa nhận biết năng lực của PVC, thừa nhận HĐQT đã ra chủ trương quyết định góp vốn vào các công ty con. Tuy nhiên bị cáo Thanh không thừa nhận việc sử dụng tiền tạm ứng sai mục đích mà cho rằng trách nhiệm là do ban giám đốc và kế toán… Bị cáo Thanh cho rằng hành vi của mình chỉ là thiếu trách nhiệm.
HĐXX thấy rằng đối với hợp đồng 33, vai trò của bị cáo Thanh là quyết định chỉ đạo. Bị cáo Thanh là người quản lý luôn tham gia các cuộc họp tuần, tháng. Lời khai của bị cáo Đạt, khi nhận làm kế toán trưởng, Đạt đã báo cáo nhanh nên Thanh biết tình hình tài chính của PVC.
HĐXX có đủ cơ sở khẳng định bị cáo Thanh biết PVC chưa đủ năng lực để ký kết hợp đồng nhưng vẫn chỉ đạo. Hành vi của bị cáo phạm tội cố ý làm trái. Điều đó có ý nghĩa, luận cứ của các luật sư cho bị cáo là không có căn cứ.Dùng tiền tạm ứng trái quy định
Về việc tạm ứng tiền theo hợp đồng 33, bản án xác định hợp đồng này được ký không đúng quy định pháp luật, một số hợp đồng khác ký khi chưa được HĐTV phê duyệt. Căn cứ trên hợp đồng không đứng quy định này PVN đã chỉ đạo PVC chuyển tiền tạm ứng cho ban quản lý dự án.
Sau khi nhận được tiền tạm ứng các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Vũ Đức Thuận… đã sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, không được đưa vào thực hiện dự án nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2.
Số tiền này đã bị ông Thanh, Thuận và một số đồng phạm dùng trả nợ, đầu tư dự án khác giống như nội dung cáo trạng đã truy tố và phần luận tội của VKS tại phiên tòa. Việc sử tiền tạm ứng của các bị cáo là trái quy định của pháp luật.
Thiệt hại 119 tỉ đồng là có cơ sở
Về thiệt hại do hành vi của các bị cáo gây ra, tại bản kết luận giám định, giám định viên tư pháp kết luận thiệt hại do PVN và ban quản lý dự án tạm ứng cho PVC trái quy định, gây thiệt hại 119 tỉ đồng. Tại tòa một số luật sư bị cáo cho rằng giám định không đúng không khách quan. HĐXX nhận thấy việc tính toán thiệt hại được xác định dựa trên nhiều căn cứ.
Dự án chậm tiến độ 18 tháng, đội vốn hàng triệu USD, máy móc bị đắp chiếu, hết thời hạn bảo hành mà dự án chưa hoàn thành, việc dùng tiền không đúng mục đích thời gian dài… còn gây ra những thiệt hại không thể tính được trong quá trình điều tra vụ án. "Cách tính thiệt hại như bản giám định là đã có lợi cho các bị cáo", bản án nêu.
Theo HĐXX, việc các luật sư cho rằng hành vi của các bị cáo không gây hậu quả, không gây thiệt hại là không có căn cứ. Nếu như các doanh nghiệp, địa phương đều tùy tiện sử dụng tiền sai mục đích như PVC thì sẽ gây rối loạn, hậu quả khó lường.
Trong 10 ngày diễn ra phiên tòa, VKS đã đề nghị HĐXX tuyên các mức án từ 14 đến 15 năm cho ông Đinh La Thăng tội cố ý làm trái và mức án chung thân cho ông Trịnh Xuân Thanh về hai tội cố ý làm trái và tham ô tài sản.
Các bị cáo khác bị đề nghị mức án từ án treo đến 26 năm tù. Nhiều bị cáo xin được hưởng mức án nhẹ
Quá trình xét hỏi và tranh luận cho thấy nhóm các bị cáo thuộc nhóm tội cố ý làm trái nguyên là lãnh đạo của PVN đều thừa nhận trách nhiệm khi để xảy ra sai ở PVN, tuy nhiên, các bị cáo đều cho rằng mình làm đúng chức năng, nhiệm vụ được giao và quy định của tập đoàn.
Chỉ một số bị cáo là cấp dưới của các lãnh đạo PVN thì thừa nhận hành vi sai phạm, và xin được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Đồng thời, các luật sư bào chữa cho nhóm bị cáo bị xét xử tội cố ý làm trái đề nghị làm rõ trách nhiệm hình sự của lãnh đạo PVPower, vì đây mới là chủ thể ký hợp đồng 33 không đúng quy định của pháp luật.
Vì việc này mà đại diện VKS giữ quyền công tố tại phiên tòa trong phần luận tội và đối đáp đã cho rằng các bị cáo không thành khẩn khai báo, không thừa nhận hành vi của mình là sai, điều này ngược lại hoàn toàn với thái độ ăn năn hối cải của các bị cáo cấp dưới.
Trong phần nói lời sau cùng trước phiên tòa,các bị cáo đều xin hội đồng xét xử nhìn nhận và đánh giá vụ án một cách công tâm, khách quan, đồng thời xin cho mức án nhẹ nhất của khung hình phạt để các bị cáo có cơ hội để sửa sai và trở về nhà.
