Không mặn mà với “nhảy việc”
Sau khi mất việc ở công ty cũ, anh Lê Văn Trung (Cầu Giấy, Hà Nội) đến đăng ký tuyển dụng tại Sàn giao dịch việc làm Hà Nội trên phố Trung Kính. Nhưng tất cả những gì anh nhận được là tờ giấy in danh sách các công ty đăng kí tuyển lao động với số lượng khá ít. Hầu hết những công ty có nhu cầu tuyển dụng đều có mức lương bình quân dao động từ 4,5-5,9 triệu đồng/tháng, chủ yếu là lao động phổ thông.
Một trong những lý do chính là công nhân ở khu công nghiệp đã bớt tình trạng “nhảy việc” sau Tết. Nói về điều này, anh Lương Đình Vũ, công nhân làm việc tại Khu Công nghiệp Thăng Long cho biết: Doanh nghiệp ít tăng ca so với trước nên thu nhập giảm, nhưng anh cũng không có ý định nhảy việc đến công ty có thu nhập cao như cách đây 2-3 năm.
Thống kê của Công đoàn các Khu Công nghiệp và Chế xuất thành phố Hà Nội, sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Tân Sửu, có hơn 98% số công nhân lao động trở lại làm việc. So với mọi năm, hiện tượng “nhảy việc” đã giảm nhiều nên các doanh nghiệp không còn rơi vào tình trạng thiếu hụt lao động. Chính vì vậy, các công ty đăng thông báo tuyển công nhân với số lượng rất ít.
Ông Vũ Quang Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho biết, do kỳ nghỉ Tết, Hà Nội và các tỉnh thực hiện các biện pháp chống dịch COVID-19 ráo riết nên thị trường lao động khá ổn định, chỉ có tăng nhẹ ở khối sản xuất.
Không chỉ riêng Hà Nội, thị trường lao động tại các tỉnh khá ổn định, đại diện Công đoàn các khu công nghiệp (KCN) tỉnh Phú Thọ cho biết, qua theo dõi 70-80 doanh nghiệp trong các KCN của tỉnh, chỉ có khoảng 10% trong số các doanh nghiệp là có nhu cầu tuyển dụng sau Tết; chủ yếu là doanh nghiệp thuộc lĩnh vực sử dụng nhiều lao động như điện tử, may mặc.
 |
Chỉ có khoảng 3% DN chịu tác động nghiêm trọng bởi dịch COVID-19 phải ngừng hoạt động. |
Tình hình tương tự cũng diễn ra tại Hà Nam. Đại diện Công đoàn các KCN tỉnh Hà Nam cho biết, dự kiến nhu cầu tuyển dụng năm nay ở các KCN tỉnh Hà Nam là khoảng 10.000 lao động. Những đơn vị tuyển dụng lớn đều là những doanh nghiệp mới đi vào sản xuất, không có doanh nghiệp nào đang hoạt động mà tuyển dụng lao động với số lượng nhiều. Công nhân 2 năm trở lại đây không còn mặn mà với nhảy việc, họ mong muốn làm ổn định để vượt qua cơn bão COVID-19.
Nói thêm về điều này, ông Vũ Quang Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho biết: Thị trường lao động trong những tháng tới phụ thuộc vào công tác phòng chống dịch COVID-19. Nếu việc khống chế dịch COVID-19 được duy trì như hiện nay, tình hình kinh tế duy trì thì thị trường lao động khởi sắc. Thị trường lao động hướng đến nhu cầu tuyển dụng lao động có kỹ năng.
Dưới góc độ của đơn vị tư vấn nhân lực, đại diện ManpowerGroup Việt Nam cho biết, khảo sát được thực hiện trong tháng 1/2021 đối với 442 nhà tuyển dụng trong thuộc 16 ngành nghề khác nhau trên toàn quốc cho thấy, có khoảng 36,4% nhà tuyển dụng cho biết doanh nghiệp (DN) của họ bị ảnh hưởng bởi đại dịch (ở mức từ 1% - 49%) và gần 50% DN vẫn hoạt động bình thường (không bị ngừng sản xuất kinh doanh). Chỉ có khoảng 3% DN chịu tác động nghiêm trọng bởi dịch COVID-19 phải ngừng hoạt động.
Người thất nghiệp vẫn loay hoay tìm nghề
Những con số đưa ra thực sự là tín hiệu đáng mừng cho thấy dấu hiệu phục hồi của nền kinh tế trong nước nhờ các biện pháp phòng dịch chặt chẽ và các chính sách tăng trưởng kinh tế hiệu quả của Chính phủ.
 |
Nếu việc khống chế dịch COVID-19 được duy trì như hiện nay, tình hình kinh tế duy trì thì thị trường lao động khởi sắc. |
Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn không ít những người lao động bị mất việc, thất nghiệp loay hoay đi tìm nghề sau cơn bão COVID-19. Trong khi đó, công tác đào tạo nghề cho lao động thất nghiệp vẫn là khoảng trống bị bỏ ngỏ.
Trường Trung cấp nghề giao thông công chính Hà Nội có nghề lái xe vốn thu hút khá đông người học nhưng tính ra, số học viên là người thất nghiệp theo học rất ít. Ông Nguyễn Thành Long, Hiệu trưởng trường Trung cấp nghề Giao thông công chính Hà Nội cho biết: Năm 2019, trường đào tạo 122 học viên là người thất nghiệp học nghề; năm 2020 đào tạo 84 học viên. Chủ yếu người thất nghiệp học nghề lái xe. Người học được hỗ trợ 1 triệu đồng/1 tháng, học trong 3 tháng; số tiền này không đủ chi phí theo mức học phí nên phần còn lại người học sẽ phải đóng thêm.
Một học viên học lái xe vì thất nghiệp chia sẻ: “Theo quy định hiện hành, khi nhận trợ cấp thất nghiệp, mỗi tháng học nghề là 1 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, mới thất nghiệp hơn 1 tháng thì tôi tìm được việc làm mới nên chỉ được hỗ trợ 1 tháng; số tiền còn lại 2 tháng (tương đương 2 triệu đồng) tôi phải tự bỏ ra, lại thêm thủ tục giấy tờ hành chính nên tôi tự đóng nốt để học”.
Thực tế này cũng diễn ra ở trường Cao đẳng Điện tử - điện lạnh Hà Nội. Ông Phạm Tiến Dũng, Hiệu trưởng trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội cho biết, trong khoảng 2 năm gần đây, trường phối hợp với doanh nghiệp mở rất nhiều lớp đào tạo ngắn ngày theo từng chuyên ngành kỹ năng sâu. Trong số này khá nhiều người thất nghiệp, chuyển nghề mới nhưng do doanh nghiệp hoặc tự người lao động bỏ kinh phí ra để học. Trường cũng rất muốn đào tạo nghề cho người thất nghiệp nhưng trở ngại nhất là thủ tục hành chính, thanh quyết toán.
 |
| Thị trường lao động hướng đến nhu cầu tuyển dụng lao động có kỹ năng. |
Tương tự, trường Trung cấp nghề du lịch Hà Nội có đào tạo 4 nghề dành cho người thất nghiệp là làm bánh ngọt, lễ tân, buồng khách sạn, nhà hàng. Năm 2020, trường được phân bổ hơn 300 học viên là người thất nghiệp học nghề thì hơn 280 học viên chọn nghề làm bánh ngọt. Khảo sát thì được biết, lý do đa số học viên chọn nghề làm bánh ngọt để có thể mở cửa hàng hoặc tự làm bánh ở nhà phục vụ gia đình. Còn những nghề khác ít theo học dù nhu cầu lớn do kinh phí hỗ trợ đào tạo nghề từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp thấp, chỉ 1 triệu đồng/tháng. Nếu học đủ 3 tháng là 3 triệu đồng; trong khi 1 lớp học nghề bánh đúng quy chuẩn kinh phí tận 11 triệu đồng.
Nói về điều này, ông Đỗ Ngọc Thọ, Trưởng ban thực hiện Chính sách Bảo hiểm xã hội (BHXH) chia sẻ, một trong những lý do lao động thất nghiệp chỉ hưởng trợ cấp mà ít lựa chọn học nghề bởi các nghề giới thiệu cho người học chủ yếu là trình độ sơ cấp, muốn chuyển đổi nghề nâng cao cần kinh phí đào tạo nhiều hơn; danh mục nghề chưa đáp ứng nhu cầu người học. Bên cạnh đó là thủ tục hành chính dù đã được cải thiện nhưng vẫn chưa theo kịp với yêu cầu. Năm 2020, toàn quốc đã giải quyết chế độ bảo hiểm thất nghiệp cho hơn 1 triệu người với số tiền chi trả hơn 16.000 tỷ đồng, tăng 32,7% so với cùng kỳ 2019…
Theo thống kê từ Cục Việc làm (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội), số người thất nghiệp lựa chọn học nghề thấp, chỉ chiếm khoảng 1% số người đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp. Đa số lựa chọn một số nghề trình độ sơ cấp như nấu ăn, pha chế đồ uống, sửa chữa xe máy…
Do đó, để tăng tính hấp dẫn của chính sách bảo hiểm thất nghiệp, đồng thời nâng cao hiệu quả giải quyết việc làm cho nhóm lao động đặc thù này, Cục Việc làm đang nghiên cứu để đề xuất các cơ quan chức năng sửa đổi, bổ sung những quy định liên quan theo hướng nâng mức hỗ trợ học nghề cho lao động hưởng trợ cấp thất nghiệp; xây dựng danh mục nghề nghiệp, chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp, nguyện vọng của người lao động.
