Những quả bom thủy điện trên đầu 60 triệu dân hạ lưu sông Mekong

Hàng chục con đập thủy điện đang được lên kế hoạch xây dựng trên dòng sông Mekong không khác gì những quả bom khổng lồ lơ lửng trên đầu hàng chục triệu người dân ở hạ nguồn.
Những quả bom thủy điện trên đầu 60 triệu dân hạ lưu sông Mekong

Nông dân điêu đứng

Kể từ cuối năm 2015, những nước ở khu vực sông Mekong đã chịu hậu quả nghiêm trọng của tình hình hạn hán, lượng mưa thấp do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino.

Những quả bom thủy điện trên đầu 60 triệu dân hạ lưu sông Mekong ảnh 1

Hạn hán ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Lượng mưa thấp và nắng nóng kéo dài khiến nhiều nông dân Lào, Campuchia và Việt Nam trắng tay, vụ mùa thất thu. Một người nông dân ở Viêng Chăn, Lào cho biết trong năm 2015, họ không thể trồng lúa dù 6 tháng đã trôi qua do hạn hán kéo dài. Ở khu vực trung tâm và phía tây Campuchia, người dân cũng điêu đứng vì những tác động nặng nề của hạn hán đối với cây trồng.

Ở Việt Nam, 139.000 ha lúa đã bị thiệt hại từ cuối năm 2015 đến nay và con số này được dự đoán tiếp tục tăng cho đến mùa mưa tới, thường vào tháng 6. Nếu hạn hán tiếp tục kéo dài đến thời điểm này, khoảng 500.000 ha lúa vụ hè thu không thể bắt đầu. Khoảng 575.000 người đang chịu cảnh thiếu nước ngọt. Tại tỉnh Bến Tre, nhiều khách sạn, trường học, bệnh viện, nhà máy cũng thiếu nước ngọt.

Những quả bom thủy điện

Hiện tại, Trung Quốc đã triển khai một số trong 15 công trình thủy điện trên sông Mekong, 11 đập thủy điện của các nước khác cũng đang được lên kế hoạch xây dựng trên dòng sông này.

Những quả bom thủy điện trên đầu 60 triệu dân hạ lưu sông Mekong ảnh 2

Đập thủy điện Nuozhadu Trung Quốc xây dựng trên sông Mekong.

Một trong số đó là đập thủy điện Xayaburi, trị giá 3,5 tỷ USD, được xây dựng tại vùng bắc Lào. Tại miền nam Lào, người ta cũng lên kế hoạch xây đập Don Sahong trị giá 300 triệu USD.

Việc xây hàng chục con đập trên sông Mekong có thể mang lại lợi ích cho một số quốc gia sở hữu nhưng lại là mối họa tiềm tàng cho khoảng 60 triệu người dân sống ở dưới hạ lưu sông.

Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn khi các quốc gia cùng chung dòng sông Mekong không thể tìm được tiếng nói chung trong việc dừng xây dựng các đập thủy điện và phối hợp kém bài bản trong việc khai thác sử dụng dòng sông này.

Hai đập thủy điện Xayaburi và Sahong dự kiến sẽ cung cấp lượng điện lớn cho Thái Lan và mang lại cho Lào nguồn thu đáng kể, nhưng chúng được coi là thảm họa trên dòng sông Mekong, tác động trực tiếp tới an ninh lương thực của khu vực.

Đối với Đồng bằng sông Cửu Long, những con đập thủy điện trên sông Mekong có khả năng trở thành những quả bom tiềm tàng có thể giáng xuống đầu người dân bất kỳ lúc nào.

Nếu ở phía thượng lưu 15 công trình thủy điện thuộc địa phận Trung Quốc và 11 đập thủy điện trên địa phận Lào, Thái Lan, Campuchia được xây dựng thì tổng dung tích điều tiết của toàn hệ thống bậc thang này ước hơn 30 tỷ mét khối nước.

Điều đáng lo ngại nhất là nguy cơ vỡ đập. Nếu một con đập bị vỡ thì hàng loạt đập khác sẽ vỡ dây chuyên, lúc ấy lượng nước được tích trữ ở độ cao 40m trên mực nước biển dội xuống sẽ có thể san phẳng Đồng bằng sông Cửu Long.

Không tìm được giải pháp và tiếng nói chung

Dù biết tác hại của việc xây đập trên sông Mekong nhưng nhà chức trách Lào vẫn phớt lờ lời kêu gọi hoãn xây dựng đập thủy điện trên dòng chảy chính của sông Mekong. Tương tự, Thái Lan cũng không quan tâm tới sự phản đối mạnh mẽ từ khu vực và quốc tế, vẫn quyết định chuyển dòng sông Mekong để dẫn nước đến khu vực hạn hán trong lãnh thổ nước này. Chính phủ Thái Lan khẳng định họ chỉ thực hiện ở một khu vực nhỏ và không ảnh hưởng đến mực nước.

Những gì xảy ra trên sông Mekong không chỉ tác động tới khu vực mà còn có ý nghĩa toàn cầu. Sông Mekong tạo ra những đồng bằng trù phú, cung cấp nguồn thủy hải sản dồi dào và đóng vai trò điều hòa khí hậu thế giới. Việc đề cao giá trị năng lượng trên dòng Mekong có thể làm tổn hại nhiều lĩnh vực khác mà con người cần nghiêm túc đánh giá.

Sông Mekong bắt nguồn từ cao nguyên Tây Tạng, chạy dài hơn 4.000 km, từ thượng nguồn xuống hạ nguồn chảy qua các nước Trung Quốc, Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam trước khi đổ ra Biển Đông. Đây là nguồn hỗ trợ cho ngư trường nội địa lớn nhất thế giới và là nguồn nước quan trọng cho các cộng đồng canh tác nông nghiệp trong khu vực. Tuy nhiên, cùng với biến đổi khí hậu, sự can thiệp của các quốc gia ở thượng nguồn đang làm thay đổi dòng chảy, ảnh hưởng đến ngư trường và nông trường truyền thống của các nước trong lưu vực.

Đập thuỷ điện của Trung Quốc ở phía bắc và nhiều công trình đang được xây dựng ở Lào, đã ảnh hưởng đến hoạt động di cư của các đàn cá và chặn lượng phù sa bồi đắp ở phía hạ lưu. Ngoài ra, Thái Lan cũng đang có kế hoạch xây dựng nhiều đập ở đây. Người dân trong khu vực đang chịu ảnh hưởng của hoạt động xây đập lo ngại rằng, kế hoạch của Thái Lan sẽ chỉ khiến cuộc sống của họ khó khăn hơn.

Danh Tuyên (tổng hợp)

Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.